Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/75

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
59
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΒΙΒΛ. Β′. ΚΕΦ. Δ′.

ἢ νερόν· γ′.) ὡς ῥευστὸν ἢ ἀερόμορφον, ὅταν δι’ ὑπερβολὴν θερμότητος μετασχηματίζεται εἰς ἀτμόν.

158. Τὸ ὕδωρ, ὃν εἰς τὴν ὑγρὰν κατάστασιν αὐτοῦ, τείνει πάντοτε πρὸς τοὺς χαμηλοτέρους τόπους, τουτἔστιν εἰς τοὺς πλησιεστέρους εἰς τὸ κέντρον τῆς Γῆς. Ὅταν κῆται ἐπὶ τόπου κατωφεροῦς, μετατοπίζεται καὶ καταβαίνει πρὸς τὰ κάτω, ἤγουν, ῥέει, ὡς λέγομεν· ἀλλ’ ὅταν δὲν εὑρίσκῃ πλέον κατήφορον, σταματᾷ, καὶ τότε ἡ ἐπιφάνεια αὐτοῦ εἶναι κατ’ ἀκρίβειαν ὁριζόντειος ἢ παράλληλος μὲ τὸν ὁρίζοντα, ἤγουν κάθετος ἐπὶ μιᾶς εὐθείας γραμμῆς, ἥτις τελευτᾷ εἰς τὸ κέντρον τῆς Γῆς. Τοῦτο δὲ ὀνομάζεται ὁμοστάθμησις τῆς ἐπιφανείας τοῦ ὕδατος.

Διαιροῦσι δὲ τὰ ὕδατα τῆς ὑδρογείου σφαίρας εἰς ὕδατα θαλάσσια καὶ εἰς ὕδατα τῆς στερεᾶς.

159. υδατα θαλασσια. Αὐτὰ συνεχόμενα κατὰ μεγίστην τινὰ ἔκτασιν περικυκλόνουν ὅλας τὰς Ἠπείρους, ὀνομαζόμενα μὲ ἓν κοινὸν ὄνομα Ὠκεανὸς, ὅστις διαιρεῖται εἰς πολλὰς θαλάσσας (119).

Τὸ χαρακτηριστικὸν, διὰ τοῦ ὁποίου διακρίνονται τὰ θαλάσσια ὕδατα, εἶναι ἡ ἀλμυρότης, ἥτις δὰ κατὰ τόπους διαφέρει, καὶ εἶναι πάντοτε ὀλιγωτέρα εἰς τὰς ἐσωτερικὰς θαλάσσας ἐξ αἰτίας τῶν χυνομένων εἰς αὐτὰς ποταμῶν. Τὸ δὲ ἅλας, τὸ περιεχόμενον εἰς τὰ θαλάσσια νερὰ, κάμνει αὐτὰ νὰ ἔχωσι πλειοτέραν βαρύτητα παρὰ τὸ κοινὸν νερὸν κατὰ λόγον τοῦ 103: 100· (δηλαδὴ ἴσου ὄγκου νερὸν ἁλμυρὸν, 100 λιτρῶν, φέρ’ εἰπεῖν, ζυγίζει ἴσα μὲ 103 λίτρας νεροῦ γλυκέος). Ἡ ἀρχὴ τῆς ἁλμυρότητος ταύτης δέν εἶναι ἐγνωσμένη· ἀλλ’ ἡ ἐξ αὐτῆς ὠφέλεια εἶναι προφανὴς, ἐπειδὴ ἐμποδίζει τὰ θαλάσσια νερὰ ἀπὸ τὴν σῆψιν.

160. Καὶ ἡ θερμοκρασία αὐτῶν δὲν εἶναι πανταχοῦ ἡ αὐτή. Διαφέρει πρῶτον κατὰ τοὺς τόπους, ἔπειτα κατὰ τὸ βάθος τῆς θαλάσσης, τὸ ὁποῖον καὶ αὐτὸ παραλλάσσει πολύ· διότι καὶ ἡ ἐπιφάνεια τοῦ πάτου τῆς θαλάσσης παριστάνει τὰς αὐτὰς ἐσοχὰς καὶ ἐξοχὰς, τὰς ὁποίας ἔχει καὶ ἡ ἐπιφάνεια τῆς ξηρᾶς. Αἱ μεγαλείτεραι βολίδες (καθεταὶ ἢ σκανδάλια), τὰς ὁποίας ἔῤῥιψαν πρὸς καταμέτρησιν τοῦ θαλασσίου βάθους, νῦν ἔφθασαν εἰς βάθος 48: χιλ: ποδ: γεωμ: Εἶναι δὲ ἀποδεδειγμένον ὅτι τὰ ὕδατα ψυχραίνονται ἀναλόγως μὲ τὸ βάθος κατὰ πρόοδόν τινα ἐπαισθητήν· εἰς τρόπον ὥστε φαίνεται ἐνδεχόμενον νὰ ἦναι ὁ πάτος τῶν πολλὰ βαθέων θαλασσῶν πανταχοῦ παγωμένος ([1]). Ἀπὸ τὴν 60° τοῦ πλάτους ὅλοι οἱ κόλποι παγό-


  1. Οὕτως ὑπέλαβον· ἀλλὰ ἡ πεῖρα ἀπέδειξε τὸ ἐναντίον. Είς ὁποιονδήποτε βάθος καὶ ἂν κατέβησαν, δὲν εὕρηκαν τὸν πάτον τῆς θαλάσσης παγωμένον. ὁ Μ.