Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/67

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
51
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΒΙΒΛ. Β′. ΚΕΦ. Β′.

διὰ νὰ πληρώσῃ τὸ κενόν, τὸ γινόμενον ἐκ τῆς προξοενουμένης μεγάλης θερμότητος εἰς τὴν μεταξὺ τῶν τροπικῶν ἀτμοσφαῖραν παρὰ τῶν ἡλιακῶν ἀκτίνων. Ὁ ἀὴρ τῶν Πόλων, ἔχων ἐνδόσιμον κινήσεως ἀπ’ Ἄρ. πρὸς Μ: δὲν ὑπείκει παρευθὺς εἰς τὴν Περιστροφικὴν κίνησιν, οὖσαν τόσον ὁρμητικὴν περὶ τὸν Ἰσημερινόν· ὅθεν κατ’ ἀρχὰς κινεῖται βραδύτερον καὶ φαίνεται οὕτω πνέων ἀπ’ Ἀν. πρὸς Δ.

Οἱ δὲ Μούσσονες ἐπικρατοῦσι κατὰ τὸν Ἰνδικὸν Ὠκεανὸν, ἓξ μῆνας πνέοντες ἀπὸ τὸ Μ-Δ: μέρος, καὶ ἄλλους ἓξ ἀπὸ τὸ Ἀρ-Ἀν. ἀλλὰ κατὰ τάξιν ἀντίστροφον πρὸς Ἄρκτον καὶ Μεσημβρίαν τοῦ Ἰσημερινοῦ, πλὴν πολλὰ μικρῶν τινων παραλλαγῶν. Ἡ καθολικὴ αἰτία εἶναι ἡ ἀπ’ Ἀν. πρὸς Δ: κίνησις, ἥτις, συνδυαζομένη μὲ τὰ ἐκ τῶν παραλίων τῶν Ἠπείρων καὶ τῶν Νήσων αἴτια, γεννᾷ ἀποτελέσματα πολλὰ συμπεριπεπλεγμένα.

138. Ῥευστα αερομορφα. Τὰ ἀόρατα ῥευστὰ ταῦτα, τὰ ὁποῖα εἶναι διαχυμένα εἰς τὴν Ἀτμοσφαῖραν καὶ εἰς τὰ διάφορα τῆς Γῆς σώματα, παράγουσί τινα φαινόμενα ἄξια προσοχῆς. Τὸ ἠλεκτρικὸν ῥευστὸν μάλιστα καὶ τὸ μαγνητικὸν εἰσὶ τὰ ἀξιολογώτερα, ὡς διαφέροντα ἰδιαιτέρως εἰς τὴν Φυσικὴν Γεωγραφίαν.

139. Ὅτι ἡ ἠλεκτρικὴ ὕλη εἶναι ὑπεράφθονος εἰς Ἀτμοσφαῖραν, μαρτυρεῖται ὑπὸ τῶν κεραυνῶν. Τοῦτο τὸ φοβερὸν μετέωρον δὲν εἶναι ἄλλο παρὰ τὸ ἀποτέλεσμα μιᾶς ἠλεκτρικῆς ἐκπυρσοκροτήσεως, τῆς ὁποίας τὸ φῶς εἶναι ἡ ἀστραπή· ὁ δὲ κρότος, ἡ βροντή.

Ἄλλα φαινόμενα, τῶν ὁποίων αἴτιον νομίζεται ἡ ἠλεκτρικὴ εἶναι αἱ πύριναι σφαῖραι, τρομερὰ καὶ αὐταὶ μετέωρα, κινούμεναι ἐνίοτε μὲ τόσην ταχύτητα, ὥστε διατρέχουσι 5—6 λεύγας καθ’ ἓν λεπτόν δεύτερον, δηλαδὴ μ’ ὅσην διατρέχει καὶ ἡ Γῆ τὴν τροχιάν της. Συνοδεύουσι δ’ αὐτὰς κτύποι ἢ βρόντοι, καὶ ἐπιπίπτουσι καὶ πέτραι ἐκ τοῦ ἀέρος, αἱ ὁποῖαι λέγονται Ἀερόλιθοι. Οὗτοι δὲ νομίζονται κοινῶς ὅτι εἶναι ἀποσπάσματα ἐκ μικρῶν καὶ ἀοράτων Πλανητῶν, περιφερομένων εἰς τὸ ἄπειρον διάστημα· ἀλλ’ ὅμως ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ γένεσις τῶν λίθων τούτων εἶναι ἀκόμη ἀβέβαιος.

140. Τὸ δεύτερον ῥευστὸν εἶναι τὸ μαγνητικὸν, γνωριζόμενον μόνον ἀπὸ τὰ ἀποτελέσματά του, ἐκ τῶν ὁποίων τὸ ὠφελιμώτατον εἶναι ἡ ἰδιότης τῆς λίθου τῆς ἐπονομαζομένης Μαγνήτιδος. Μία βελόνη μαγνητισμένη, ἂν τεθῇ ἐπί τινος σημείου εἰς τρόπον, ὥστε νὰ δύναται ἐπ’ αὐτοῦ νὰ στρέφηται ἀνεμποδίστως, ἀπευθύνει πάντοτε τὸ ἓν ἄκρον αὐτῆς πρὸς τὸν Ἀρκτικὸν Πόλον,