Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/66

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
50
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

πυκνωμένοι ἐπάνω εἰς σῶμα ψυχρανθέν· ἂν δὲ τοῦτο τὸ σῶμα τύχῃ νὰ ἦναι ἱκανῶς ψυχρὸν, ἡ δρόσος παγόνει, καὶ τότε λέγεται Πάχνη.

134. Ἡ ποσότης τοῦ καταπίπτοντος νεροῦ εἰς βροχὴν παραλλάσσει κατὰ τὰ κλίματα. Εἰς Παρισίους πίπτει κατ’ ἔτος 24 δακτύλων βρόχινον νερόν· τουτἔστι τοσοῦτον, ὅσον χρειάζεται νὰ σκεπάση τὸ πρόσωπον ὁλοκλήρου τῆς Γῆς, ἂν ὅλον τὸ καταπίπτον εἰς τὸ διάστημα τοῦ ἔτους ἐσυνάζετο εἰς ἕν· εἰς δὲ τὸν Σαινδομίγγον πίπτει 150 δακτύλων. Ἐν γένει ἡ καταπίπτουσα ποσότης τοῦ νεροῦ αὐξάνει καθ’ ὅσον πλησιάζει πρὸς τὸν Ἰσημερινόν. Μεταξὺ δὲ τῶν τροπικῶν γίνονται βροχαὶ περιοδικαὶ, διαρκοῦσαι 4, 5 καὶ 6 μῆνας, ὅθεν προξενοῦσι καὶ πλημμύρας περιοδικὰς τῶν κατὰ τὴν διακεκαυμένην ζώνην εὑρισκομένων ποταμῶν, οἷον τοῦ Νείλου, καὶ Γάγγου κτλ.

135. Ανεμοι. Ἀὴρ κινούμενος κατὰ τὸ μᾶλλον ἢ ἧττον ταχέως λέγεται Ἄνεμος. Εἰς τὴν Ἀτμοσφαῖραν συμβαίνουσί τινες κινήσεις μετατοπίζουσαί τινα μέρη αὐτῆς. Αἰτία δ’ αὐτῶν τῶν κινήσεων εἶναι τὸ, ὅτι χαλᾶται ἡ ἰσοῤῥοπία ποῦ ποτε τῆς ἀτμοσφαίρας, ἢ διότι μέρος ἀτμῶν διελύθησαν εἰς βροχὴν, ἢ διότι ἡ θερμοκρασία μιᾶς στήλης ἀέρος μετεβλήθη, ὥστε προῆλθέ τι κενὸν ὁποιονδήποτε. Εἰς τοιαύτην περίπτωσιν μία ἄλλη στήλη ἀέρος κινεῖται διὰ νὰ γεμίση τὸ γενόμενον κενὸν, ἐκ ταύτης δὲ τῆς μετατοπίσεως προέρχονται οἱ ἄνεμοι, τῶν ὁποίων ἡ ὁρμὴ εἶναι τόσῳ πλέον μεγαλειτέρα, ὅσον καὶ ὁ ἐκτοπισθεὶς ἀὴρ κινεῖται ταχύτερον. Ὅταν οὗτος διατρέχῃ 24 πόδας εἰς ἓν δεύτερον λεπτὸν, ὁ ἄνεμος εἶναι δυνατός· ὅταν δὲ 45—50 πόδας, τότε λέγεται καταιγὶς ἢ ἀνεμοζάλη· ὅτε δ’ εἶναι λαίλαψ ἢ ἀνεμοστρόβιλος, διατρέχει 60—80 πόδας εἰς ἓν δεύτερον λ. καὶ 120: καὶ τότε ἀνασπᾷ δένδρα καὶ κρημνίζει οἰκίας.

Οἱ ἄνεμοι διαβαίνοντες ἀπὸ ἐκτεταμένας ἐρήμους ἀμμώδεις καταπυρωμένας ὑπὸ τοῦ Ἡλίου, πνέουσι καυτηροὶ ἢ πνιγηροὶ καὶ ὀλέθριοι, ὀνομαζόμενοι τότε μὲ ἴδιοι ὀνόματα· οἷον, ὁ Σαμιέλος εἰς τὴν Ἀραβίαν, καὶ ὁ Χάμψιν εἰς τὴν Αἴγυπτον, οἵ τινες ἀποπνίγουσι τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὰ ζῶα.

136. Οἱ ἄνεμοι εἶναι σταθεροὶ καὶ καθολικοὶ, ὅτε καὶ ἡ παράγουσα αὐτοὺς αἰτία εἶναι σταθερὰ, καὶ πνέουσιν εἰς πολύ διάστημα τόπου συγχρόνως ἀλλέως εἶναι καὶ ὀνομάζονται ἀσταθεῖς καὶ μερικοὶ ἄνεμοι. Οἱ δύο κυριώτεροι σταθεροὶ ἄνεμοι εἶναι οἱ ἐτησίαι, οἱ ὀνομαζόμενοι Ἀλιζοὶ καὶ οἱ Μούσσονες.

137. Οἱ πρῶτοι πνέουσι μεταξύ τῶν τροπικῶν ἀπ’ Ἀν. πρὸς Δ: Γεννῶνται δ’ ἐκ τοῦ ἀέρος τοῦ ἐρχομένου ἀπὸ τοὺς Πόλους