Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/65

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
49
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΒΙΒΛ. Β′. ΚΕΦ. Β′.

131. Ἡ διαφορὰ τῆς πυκνότητος τῶν τῆς ἀτμοσφαίρας στρωμάτων εἶναι κατὰ μέγα μέρος ἡ αἰτία τοῦ κρύους, τὸ ὁποῖον αἰσθάνεταί τις εἰς μεγάλα ὕψη· ἐπειδὴ ἐκεῖ ὁ ἀὴρ ὢν ἀραιότερος διαπερᾶται ὑπὸ τῶν ἡλιακῶν ἀκτίνων χωρὶς νὰ θερμανθῇ ὑπ’ αὐτῶν ἐπαισθητῶς. Διὰ τοῦτον τὸν λόγον τὰ ὑψηλότερα ὄρη, καὶ αὐτὰ τὰ ὑπὸ τὸν Ἰσημερινόν, εἶναι κατάσκεπα ὑπὸ χιόνων καὶ πάγων μὴ λυομένων ποτὲ ὅταν τὸ ὕψος ὑπερβαίνῃ ἕνα τινὰ ὡρισμένον ὅρον. Τὸ ὕψος δὲ τοῦτο σμικρύνεται καθ’ ὅσον τὸ πλάτος, ἢ ἡ ἀπὸ τοῦ Ἰσημερινοῦ ἀπόστασις τοῦ τόπου, μεγαλύνεται. Εἰς τὸν Ἰσημερινὸν τὰ ὅρια τῶν παντοτεινῶν χιόνων εἶναι 2400 ὀργ. περίπου ὑψηλὰ, καὶ 1400 ὀργ. μόνον εἰς τὴν 45°.

132. Ἡ ἀτμοσφαῖρα θλᾷ διὰ τῆς, πυκνότητός της τὰς ἡλιακὰς ἀκτῖνας καὶ τὰς ἀντανακλᾷ ἕως εἰς ἡμᾶς, ὅταν ὁ Ἥλιος δὲν ἦναι ἀκόμη ὑπεράνω ἢ ἦναι ἤδη ὑποκάτω τοῦ ὁρίζοντος· ἐκ τούτου δὲ προέρχεται περιστακτική τις αὔξησις τῆς ἡμέρας, κατὰ τὸ πρωῒ καὶ τὴν ἑσπέραν μὲ τὴν λεγομίνην αὐγὴν καὶ μὲ τὸ λυκαυγές . Ἀπὸ τὴν διάρκειαν τῆς αὐξήσεως ταύτης εὕρηκαν τὸν τρόπον νὰ γνωρίσωσιν, ὅτι τὸ ὁλικὸν ὕψος τῆς ἀτμοσφαίρας δὲν ὑπερβαίνει 18 ἢ 20 λεύγας. Διὰ δὲ τῶν ἀεροβατικῶν μηχανῶν ἔφθασαν ν’ ἀναβῶσιν ἕως 3,6000 ὀργυιὰς ὑψηλὰ εἰς τὴν ἀτμοσφαῖραν.

Ἀπὸ τὴν αὐτὴν αἰτίαν γεννῶνται καὶ διάφορα μετέωρα φωτεινά· οἷον, ἡ βορεία ἠὼς, ἥτις εἶναι φῶς λαμπρὸν εἰς τοὺς Ἀρκτῴους τόπους, λάμπον πολὺν καιρὸν εἰς τὴν Ἀτμοσφαῖραν μετὰ τὴν δύσιν τοῦ Ἡλίου. Τὸ Ζωδιακὸν φῶς εἶναι ὅμοιον φαινόμενον, συμβαῖνον περὶ τὸν Ἰσημερινόν. Οἱ παρήλιοι, αἱ παρασελῆναι, ἐξ αἰτίας τῶν ὁποίων μᾶς φαίνεται ὅτι βλέπομεν πολλοὺς Ἡλίους καὶ πολλὰς Σελήνας. Ἡ Ἴριςτὸ οὐράνιον τόξον, τὸ ὁποῖον γίνεται ἐκ τῶν ἡλιακῶν ἀκτίνων ἀναλυομένων καὶ ἀντανακλωμένων ἀπὸ τὰς ῥανίδας τῆς καταπιπτούσης βροχῆς.

133. Ατμοι. Οἱ ἀτμοὶ συστήνονται ἀπὸ τὰς ἀναθυμιάσεις, τὰς ὁποίας ἡ θερμότης τοῦ Ἡλίου ἐξάγει ἢ ἀφαρπάζει ἀπὸ τὰ διάφορα ἐπὶ τῆς Γῆς σώματα, καὶ μάλιστα ἀπὸ τὸ ὑδατῶδες ῥευστόν. Ὑψόνονται δὲ εἰς τὸν ἀέρα, ἐπειδὴ εἶναι ἐλαφρότεροι ἀπ’ αὐτὸν, καὶ συστήνουσι τὰς ὁμίχλας καὶ τὰ σύννεφα· τὰς μὲν, ὅταν ἐξαπλόνωνται ἐπὶ τῆς ἐπιφανείας τῆς Γῆς· τὰ δὲ σύννεφα, ὅταν ἦναι μετέωροι εἰς ἕν τι ὕψος. Διαλυόμενοι δὲ οἱ ἀτμοὶ οὗτοι καταπίπτουσιν εἰς βροχὴν, τῆς ὁποίας αἰ ῥανίδες, ὅταν ἦναι ἡμιπαγωμέναι, λέγονται Χιών· ὅταν δὲ ἦναι ὁλοκλήρως παγωμέναι, γίνονται Χάλαζα. Ἡ δρόσος εἶναι ἀτμοὶ πε-