Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/59

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
43
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΒΙΒΛ. Β′. ΚΕΦ. Α′.

μέρος θαλάσσης συστελλομένης μεταξὺ δύο γαιῶν λέγεται Πορθμός· καὶ Πόρος, ὅταν ἦναι πολλὰ στενός.

§. Α′. Ἤπειροι.

106. Ἀριθμοῦσι τρεῖς Ἠπείρους κυριωτέρας, τὴν τοῦ Παλαιοῦ Κόσμου, τὴν τοῦ Νέου, καὶ τὴν Ὠκεανίαν.

107. Ἡ τοῦ Παλαιοῦ Κόσμου Ἤπειρος ὀνομάζεται οὕτω, διότι αὐτὴ ἐχρημάτισεν ὁ τόπος τῆς καταγωγῆς τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, καὶ ἦτο ἐγνωσμένη παλαιόθεν. Περιέχει δὲ τρεῖς Ἠπείρους διακεκριμένας· τὴν Εὐρώπην, τὴν Ἀσίαν ἑνονομένην μὲ τὴν πρώτην πρὸς Ἀνατολὰς, καὶ τὴν Ἀφρικὴν πρὸ Μεσημ: ἡ ὁποία ἐνόνεται καὶ αὐτὴ μὲ τὴν δευτέραν διὰ τοῦ Ἰσθμοῦ τοῦ Σουέζου.

108. Ἡ Εὐρώπη, μικροτέρα οὖσα ἀπὸ τὰς δύο ἄλλας, περιέχει 16 τμήματα — 4 κείμενα πρὸς Ἄρκτ. ά) τὰς Βρεττανικὰς νήσους, περιεχούσας τὴν Ἀγγλίαν, τὴν Σκωτίαν καὶ τὴν Ἰρλανδίαν· β′.) τὸ βασίλειον τῆς Δανιμαρκίας· γ′.) τὸ βασίλειον τῆς Σουηκίας ἢ τῆς Σβεκίας μετὰ τῆς Νορβηγίας. δ′.) τὴν Εὐρωπαϊκὴν Ῥωσσίαν ἐκτεινομένην ἀπ’ ἄρκτου πρὸς μεσημ: καθ’ ὅλον τὸ πλάτος τῆς Εὐρώπης. — Ἑπτὰ εἰς τὸ μέσον· ά.) τὴν Γαλλίαν· β′.) τὸ βασίλειον τῆς Ὁλλανδίας· γ′.) τὸ τοῦ Βελγίου· δ′.) τὴν Ἑλβετίαν· έ.) τὴν Πρωσσίαν. ς′) τὴν Γερμανίαν· καὶ ζ′.) τὴν Αὐστρίαν. — Πέντε πρὸς Μεσημ: ά.) τὴν Ἱσπανίαν· β′.) τὴν Πορτογαλλίαν· γ′.) τὴν Ἰταλίαν· δ′.) τὴν Εὐρωπαϊκὴν Τουρκίαν, ὅπου εἶναι χωρισμένον τὴν σήμερον ἀπ’ αὐτῆς καὶ τὸ βασίλειον τῆς Ἑλλάδος. Πολιτικῶς δὲ διαιρεῖται ἡ Εὐρώπη εἰς 61 κράτη διάφορα· οἷον Αὐτοκρατορίας, Βασίλεια, Πριγγιπάτα κτλ. ὡς θέλομεν λαλήσει ἀλλαχοῦ (328). Κράτος δὲ ἢ ἐπικράτεια ὀνομάζεται περιοχὴ τόπων κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἐκτεταμένη, περιλαμβανομένη ὑπὸ ἓν ὄνομα, καὶ ἔχουσα ἓν κοινὸν πολίτευμα καὶ τὴν αὐτὴν Κυβέρνησιν.

109. Ἡ δὲ Ἀσία περιέχει εἰς τὰ δυτικὰ αὐτῆς μέρη τήν Ἀσιατικὴν Τουρκίαν καὶ εἰς τὰ μεσημβρινὰ τὴν Ἀραβίαν, β′.) τὴν Περσίαν, γ’.) τὰς χώρας τῶν Ἀφγάνων καὶ Βουλούχων, δ′.) τὰς Ἰνδίας (Ἰνδοστάνην καὶ Ἰνδοσινικήν). Ἐν τῷ μέσῳ· ά.) τὴν Σινικὴν ἢ Κίναν (πρός Β. τῶν Ἰνδιῶν), καὶ β′.) τὴν Μεγάλην ἢ Σινικὴν Ταταρίαν· γ′.) τὴν Τουρκεστανὴν ἢ Ταταρίαν ἀνεξάρτητον. Πρὸς Ἀν. τὰς Ἰαπονικὰς νήσους. Πρὸς Β. δὲ τὴν Ἀσιατικὴν Ῥωσσίαν ἐκτεινομένην καθ’ ὅλον τὸ βόρειον μέρος τῆς Ἀσίας.

110. Ἡ Ἀφρική διατέμνεται διὰ τοῦ Ἰσημερινοῦ εἰς 2 μεγάλα τμήματα, τὸ ἓν Ἀρκτικὸν καὶ τὸ ἄλλο Νότιον. Τὸ Ἀρκτικὸν τμῆμα περιέχει πρὸς Β τὴν Αἴγυπτον, τὸν τόπον τῆς Βάρκας