Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/49

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
33
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΚΕΦ. Β′.

81. Παρεκτὸς τούτου ἡ ὑπάρχουσα διαφορὰ εἰς τὴν διάρκειαν τῶν ὡρῶν τοῦ ἔτους δὲν προέρχεται μόνον ἀπὸ τὴν ὑπάρχουσαν εἰς τὸ μέγεθος τῶν δύο τόξων Ε Π ε Εηε, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν οὖσαν εἰς αὐτὴν τὴν ἐλλειψοειδῆ κίνησιν τῶν οὐρανίων σωμάτων, ἐπειδὴ ἡ κίνησις αὕτη ταχύνεται γινομένη πλησίον τῆς ἑστίας· εἰς τρόπον ὥστε ἐν τόξον 2° λαμβανομένων ἐνταυτῷ ἐπὶ τοῦ Ε Η καὶ ἐπὶ τοῦ εη, θέλει διατρεχθῆ ταχύτερον κατὰ τὸ Η Ε· καὶ βραδύτερον κατὰ τὸ εη.

82. Ἐκ τούτου ἕπεται, ὅτι ὁ δρόμος τοῦ Ἡλίου δὲν φαίνεται ὅμοιος καὶ ἰσομερὴς καθ’ ὅλας τὰς ὥρας τοῦ ἔτους, καὶ ὅτι ὁ συνδυασμὸς τῶν δύο κινήσεων, τῆς περιφορᾶς καὶ τῆς περιστροφῆς, δὲν παριστᾷ πάντοτε τὴν αὐτὴν σχέσιν. Αὕτη δὲ εἶναι πρωτίστη αἰτία, ἐκ τῆς ὁποίας συμβαίνει νὰ γίνεται ἐνίοτε μεσημέριον ὀγλιγωρότερα, καὶ ἄλλοτε πάλιν ἀργότερα. Τὰ ὡρολόγια, τῶν ὁποίων ἡ κίνησις εἶναι ὁμοία, ὅταν ἦναι κατεσκευασμένα ἀκριβῶς, δὲν συμφωνοῦν πάντοτε μὲ τοὺς ἡλιακοὺς γνώμονας. Ὁ καιρὸς τὸν ὁποῖον ἐκεῖνα δεικνύουσι λέγεται χρόνος μέσος· ὁ δὲ ὑπὸ τῶν γνωμόνων δεικνυόμενος χρόνος εἶναι ὁ ἀληθής· ἡ δὲ μεταξὺ τῶν δύο διαφορὰ λέγεται ἰσοχρονισμός· ἡ δὲ μεγίστη τῶν διαφορῶν εἶναι 16′ περίπου.

83. Του ενιαυτου διαρκεια. Ἐκ τῶν προειρημένων γίνεται δῆλον, ὅτι ὁ ἐνιαυτὸς εἶναι χρόνος τῆς περιφορᾶς τῆς Γῆς περὶ τὸν Ἥλιον.

Διακρίνονται δὲ ὑπὸ τῶν Ἀστρονόμων δύο ἐνιαυτοί.

Α′. Ὁ ἀστρικὸς ἐνιαυτός· λέγεται δὲ οὕτως ὁ καιρός, τὸν ὁποῖον καταδαπανᾷ ἡ Γῆ διὰ νὰ ἐπανέλθῃ ἀκριβῶς εἰς τὸ σημεῖον τὸ κείμενον μεταξὺ τοῦ Ἡλίου καὶ τοῦ αὐτοῦ ἄστρου, ἀπὸ τὸ ὁποῖον ἀνεχώρησε τὸν προηγούμενον ἐνιαυτόν· οἷον ἀπὸ τὸ Ε εἰς ε, (σχ. 13) σημεῖον, τὸ ὁποῖον εἶναι ἀκριβῶς μεταξὺ τοῦ Ἡλίου Φ καὶ τοῦ ἄστρου Ε,· ὁ ἐνιαυτὸς οὗτος εἶναι 365 ἡμ. ὥρ. 9′. 10″.

Β′. Ὁ τῶν τροπῶν ἐνιαυτὸςτῶν Ἰσημεριῶν, εἷναι ὁ διατρέχων καιρὸς μεταξὺ δύο ἰσημεριῶν ἢ δύο τροπῶν, ἶσος μὲ 365. ἡμ. 5. ὥρ. 48′ 45″, ἢ μικρότερος τοῦ ἑτέρου 20′ 25″: ὀνομάζουσι δὲ τοῦτον καὶ Πολιτικὸν ἐνιαυτὸν, διότι τοῦτον κοινῶς μεταχειριζόμεθα.

84. Ἡ διαφορὰ αὕτη προκύπτει ἀπὸ τὸ ὅτι ἡ στιγμὴ τῆς Ἰσημερίας ἔρχεται ὀλίγον πρὶν ἢ ἡ Γῆ, ἀναχωρήσασα ἀπὸ τὸ σημεῖον Ε, ἐπανέλθῃ ἀκριβῶς εἰς αὐτὸ τὸ σημεῖον· καὶ τοῦτο ὀνομάζεται προήγησις τῶν ἰσημεριῶν. Ἐὰν ἡ ἰσημερία ἔγεινεν ἐφέτος, ὅτε ἡ Γῆ ἦτο εἰς τὸ ε, τὸ ἐρχόμενον ἔτος θέλει