Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/44

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
28
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

66. Οἱ δορυφόροι οὗτοι χρησιμεύουσι παρομοίως εἰς τὸ νὰ μᾶς γνωστοποιῶσι τὴν ταχύτητα, μὲ τὴν ὁποίαν φθάνει εἰς ἡμᾶς τὸ φῶς ἀπὸ τὰ οὐράνια σώματα· καὶ ἰδοὺ κατὰ ποῖον τρόπον.

Ἀφοῦ εἶναι καλῶς ἐγνωσμένος ὁ χρόνος τῆς περιφορᾶς ἑκάστου δορυφόρου, εἶναι εὔκολον νὰ προείπωμεν τὴν ὥραν καὶ τὸ πρῶτον καὶ δεύτερον λεπτὸν, κατὰ τὰ ὁποῖα εἷς τῶν δορυφόρων θέλει παρεμπέσει εἰς τὴν σκιὰν τοῦ Πλανήτου καὶ νὰ πάθῃ τὴν ἔκλειψιν. Ἀλλὰ παρετηρήθη ὅτι, ὅτε ὁ Ζεὺς εὑρίσκεται εἰς τὸ Ζ′ (σχ. 8) ἀπὸ τὸ ἕτερον μέρος τοῦ Ἡλίου ὡς πρὸς τὴν Γῆν, εὑρισκομένην ταύτην εἰς τὸ χ, αἱ ἐκλείψεις ἐπέρχονται ἀργότερον, ἀφ’ ὅσον ἔπρεπε· καὶ ἐξεναντίας, ὅτε εὑρίσκεται ἐκ τοῦ αὐτοῦ μέρους μὲ τὴν Γῆν εἰς τὸ Ζ, ἐκεῖναι ἐπέρχονται ταχύτερον. Εἰς τὴν πρώτην περίπτωσιν ἡ βραδύτης εἶναι πάντοτε ἀμεταβλήτως 16 ½. Φυσικῷ τῷ λόγῳ ἔχομεν νὰ στοχασθῶμεν, ὅτι ἡ βραδύτης αὕτη προέρχεται ἐξ αἰτίας τοῦ καιροῦ, τὸν ὁποῖον τὸ φῶς καταδαπανᾷ, ἕως νὰ διέλθῃ τὴν τροχιὰν γγ′ τῆς Γῆς· ἀλλὰ τὸ ἥμισυ ταύτης τῆς τροχιᾶς, ἢ ἡ ἀπόστασις τοῦ Ἡλίου ἀπὸ τῆς Γῆς, εἶναι 34: ἑκατομμύρια λευγῶν (51)· ἡ δὲ διάμετρος ἢ ὁ ἄξων εἶναι 68 ἑκατομμύρια· τὸ φῶς ἄρα διατρέχει περίπου 4: ἑκατομμύρια λευγῶν κατὰ ἓν πρῶτον λεπτὸν, ἢ 68,000 κατὰ ἓν δεύτερον· ὅθεν τοῦ φωτός ἡ ταχύτης εἶναι περίπου ἑκατομμυριάκις μεγαλητέρα παρὰ τὴν τῆς σφαίρας τοῦ κανονίου.

67. Ὁ δὲ Κρόνος ἔχει ὀκτὼ δορυφόρους ἐπίσης πλησιέστατα αὐτοῦ ὄντας· παρεκτὸς δὲ τούτων ἔχει καὶ ἕνα δακτύλιον περιζώνοντα αὐτὸν ὡς ζώνη, φαινομένη ὅτι σχηματίζει ἔξωθεν καὶ ἐξ ἑκατέρων τῶν μερῶν ὡς δύο χερούλια (σχ. 9). Ὁ δακτύλιος οὗτος εἶναι σκιερὸς ὡς καὶ ὁ πλανήτης αὐτὸς (50), ἐπειδὴ καὶ φέρει ἐπ’ ἐκείνου σκιὰν εὐκόλως διακρινομένην. Δὲν εἶναι δὲ προσκολλημένος ἐπάνω εἰς τὸν Πλανήτην, ἀλλὰ στρέφεται περὶ αὐτὸν εἰς 40 ὥρ: ¼ καὶ ἐπειδὴ ἡ διάμετρός του εἶναι εἰκοσιτρεῖς φορὰς μεγαλητέρα τῆς γηΐνου, συνάγεται ἐκ τούτου, ὅτι στρέφεται 53 φορὰς ταχύτερον· τὸ δὲ πλάτος αὐτοῦ φαίνεται ὅτι ἰσοῦται μὲ τὸ ⅓ τῆς διαμέτρου τοῦ Πλανήτου.

Ὁ Οὐρανὸς ἔχει ἓξ δορυφόρους καὶ ὁ Ποσειδῶν δύο, οἵ τινες δὲν φαίνονται εἰμὴ διὰ τῶν καλλίστων τηλεσκοπίων.

§. Ε′. Περιφορὰ τῆς γῆς περὶ τὸν Ἥλιον.

Ωραι του ετους. Ἡ Γῆ φέρεται πέριξ τοῦ Ἡλίου εἰς τὸ διάστημα ἑνὸς ἔτους ἢ ἐνιαυτοῦ (57), ἐνῷ συγχρόνως στρέφεται καὶ περὶ ἑαυτὴν κατὰ τὴν διάρκειαν ἑνὸς ἡμερονυκτίου. Καὶ αὕτη μὲν ἡ κίνησις φέρει τὴν διαδοχὴν τῆς ἡμέρας καὶ νυκ-