Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/38

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
22
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

συγχρόνως καὶ ἡ παρατήρησις ἀποδεικνύει τὸν χρόνον τῆς κινήσεώς των.

§. Α′ Περὶ τοῦ Ἡλίου.

54. Ὁ Ἥλιος, τὸ λαμπρότατον Ἄστρον τοῦ πλανητικοῦ συστήματος, φαίνεται, ὅτι εἶναι σχήματος ὡς ἔγγιστα σφαιρικοῦ. Αἰ κηλίδες, αἰ ὁποῖαι παρατηροῦνται ἐπὶ τοῦ δίσκου του, φαινόμεναι ὅτι μετατοπίζονται καὶ ἐπανέρχονται πάλιν εἰς τὸ αὐτὸ σημεῖον, μᾶς δίδουσι νὰ καταλάβωμεν ὅτι καὶ αὐτὸς ἔχει μίαν κίνησιν περιστροφῆς περὶ τὸν ἴδιόν του ἄξονα, γινομένην εἰς 25 ἡμέρας καὶ 12 ὥρας· ἡ διάμετρος αὐτοῦ περιέχει εἰς ἑαυτὴν 111 φορὰς τὴν τῆς Γῆς, καὶ εἶναι ἴση μὲ 319,000 λεύγας. Ὁ Ἥλιος εἶναι περίπου 4,400,000 φορὰς μεγαλήτερος τῆς Γῆς· φαίνεται δὲ εἰς τὰ ὀμμάτιά μας τόσον μικρὸς, ἐπειδὴ ἀπέχει ἀπὸ ἡμᾶς πλέον τῶν 12,000 διαμέτρων τῆς Γῆς, ἢ 34,000,000 λεύγας περίπου.

§. Β′. Ὀνομασίαι τῶν κυρίως λεγομένων Πλανητῶν.

52. Οἱ Πλανῆται ὑπόκειται εἰς δύο κινήσεις· ἡ μία εἶναι κίνησις περιστροφῆς περὶ τὸν ἄξονά των, περὶ τῆς ὁποίας ἐβεβαιώθησαν διὰ τῶν αὐτῶν μέσων, δι’ ὧν καὶ περὶ τῆς τοῦ Ἡλίου (51)· ἡ δὲ ἑτέρα εἶναι κίνησις περιφορᾶς περὶ τὸν Ἥλιον (4). Αἰ δύο αὗται κινήσεις γίνονται ὅλων χωρὶς ἐξαιρέσεως ἀπὸ Δυσμὰς πρὸς ἀνατολάς. Ἡ δὲ ἁρμονία αὕτη πηγάζει ἀπὸ τὰς πρώτας αἰτίας, διὰ τῶν ὁποίων ἡ χεὶρ τοῦ Δημιουργοῦ ὥρισε τὰς τῶν Πλανητῶν κινήσεις· καὶ τοῦτο εἶναι τὸ πλέον ἀξιοσημείωτον τῶν φαινομένων, ἀφ’ ὅσα βλέπομεν εἰς τὸ σύστημα τοῦ Παντός.

Γνωστοὶ ἕως σήμερον πλανῆται ἀριθμοῦνται ὑπὲρ τοὺς 50· οἱ πλεῖστοι ἀπὸ τὰς ἀρχὰς τοῦ παρόντος αἰῶνος ἀνακαλυφθέντες· ὀνομαστότεροι δὲ εἰσὶν οἱ ἑξῆς 17: τεταγμένοι κατὰ τὴν ἑπομένην τάξιν, γενομένης ἀρχῆς ἀπὸ τοῦ Ἡλίου. Ἑρμῆς ὁ πλησιέστατος αὐτοῦ τοῦ Ἡλίου, ἔπειτα Ἀφροδίτη, ἡ Γῆ, Ἄρης (Φλορὶς, Ἑστία, Ἴρις, Μῆτις, Ἥβη, Ἀστραῖα, Ἤρα, Δήμητρα, Παλλὰς) Ζεὺς, Κρόνος, Οὐρανὸς, Ποσειδῶν. Ἐξ αὐτῶν οἱ ἓξ ἤγουν Ἑρμῆς, Ἀφροδίτη, ἡ Γῆ, Ἄρης, Ζεὺς καὶ Κρόνος, ἦσαν γνωστοὶ εἰς τοὺς ἀρχαίους, οἵτινες ἀντὶ τῆς Γῆς ἐλογίζοντο τὴν Σελήνην, καθὼς καὶ τὸν Ἥλιον, διότι ὑπέθετον, ὅτι περὶ τὴν γῆν ἀκίνητον μένουσαν ἐκινοῦντο οἱ 7 πλανῆται. (6)

53. Εἶναι δὲ οἱ μὲν ἐκ τῶν πλανητῶν μικρότεροι τῆς Γῆς· ἤγουν ὁ Ἑρμῆς, ὅς τις εἶναι τὸ δεκατημόριον αὐτῆς· Ἀφροδίτη, τὰ ἐννέα δεκατημόρια· Ἄρης, τὸ πέμπτον· οἱ δὲ μεταξὺ