ἐννεαχιλιάκις εἰς τὴν γήϊνον περιφέρειαν. Τὰ σημερινὰ μέτρα εἶναι τὸ χιλιάμετρον καὶ τὸ μυριάμετρον (19)· μία δὲ λεύγα ἰσοδυναμεῖ μέ 4,440 μέτρα. Τὸ δὲ λεγόμενον Γεωγραφικὸν μίλλιον εἶναι τὸ ἑξηκοστὸν μιᾶς μοίρας τοῦ Μεσημβρινοῦ· ἤτοι ἶσον μ’ ἓν λεπτόν ([1]).
Οἱ παλαιοὶ Ῥωμαῖοι μετεχειρίζοντο ἓν μίλλιον, τὸ ὁποῖον ἦτο ὡς ἔγγιστα τὸ 1/75 μοίρας, ἢ 757—760 ὀργυιαὶ περίπου, καὶ περιεῖχε 5,000 πόδας Ῥωμαϊκούς. Τῶν δὲ Ἑλλήνων τὸ μέτρον ἦτο τὸ στάδιον, περιέχον 600 πόδας. Εἶχον δὲ πολλῶν εἰδῶν· ἀλλὰ τὸ συνηθέστερον μεταξὺ τῶν δοκίμων συγγραφέων εἷναι τὸ Ὀλυμπιακὸν στάδιον, ἶσον ὃν μὲ τὸ 1/8 τοῦ Ῥωμαϊκοῦ μιλλίου καὶ μὲ τὸ 1/24 τῆς λεύγης, ἐκ τῶν τασσομένων 25 εἰς τὴν μοῖραν.
49 δίς. Ἀφ’ οὗ ἕκαστος τόπος καὶ ἑκάστη ἐπικράτεια παριστάνονται ἐπὶ τῶν Γεωγραφικῶν Πινάκων, ὡς εἴπομεν (48) κατά τινα ὅρον ἢ σχέσιν πρὸς τὸ πραγματικὸν μέγεθος αὐτῶν, καὶ τὴν πρὸς ἀλλήλους θέσιν· ἡ δὲ σχέσις αὕτη δεικνύεται διὰ τῆς κλίμακος τῆς κάτωθεν ἑκάστου Πίν: σημειουμένης, καὶ τῶν ἐπ’ αὐτῶν τῶν Πίν: κύκλων καὶ γραμμῶν, γίνεται φανερὸν ὅτι δυνάμεθα ἐπ’ αὐτῶν νὰ κατανοήσωμεν καὶ τὴν πραγματικὴν ἔκτασιν πάσης ἐπικρατείας, καὶ τὴν ἀπόστασιν μιᾶς πόλεως ἀπ’ ἄλλης, καὶ τὸ Γεωγραφικὸν μῆκος καὶ πλάτους ἑνὸς τόπου κτλ.
Οἱ ἐπὶ τῆς σφαίρας ἀγόμενοι κύκλοι, ὡς εἴπομεν (20) ἄγονται ἐπίσης καὶ ἐπί παντὸς Πίνακος Γεωγραφικοῦ· διότι ἄνευ τούτων δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ τεθῶσιν οἱ τόποι ἀκριβῶς κατὰ τὴν πρὸς πρὸς ἀλλήλους σχετικὴν θέσιν. Ὅθεν ἀνοίγοντες ἕνα τινὰ χάρτην ἐνώπιον ἡμῶν, τὸν τῆς Εὐρώπης, φέρ’ εἰπεῖν, βλέπομεν διαγεγραμμένην τὴν Ἤπειρον ταύτην ἐντὸς ἑτερομήκους τετραγώνου, τὸ ὁποῖον διαχωρίζεται εἰς τετραγωνίδα διὰ γραμμῶν· ἀπὸ τὰ δεξιὰ πρὸς τὰ ἀριστερὰ καὶ ἀπὸ τὰ ἄνω πρὸς τὰ κάτω διερχομένων καὶ διασταυρουμένων. Ἐκ τῶν 4 γραμμῶν, αἵτινες ὁρίζουσι τὸ τετράγωνον, αἱ μὲν 2 (ἡ εἰς τὰ δεξιὰ καὶ ἡ εἰς τὰ ἀριστερὰ) εἰκονίζουσι τὸν πρῶτον Μεσημβρινὸν, οὖσαι διῃρημέ-
- ↑ Καὶ τοῦτο εἶναι τὸ κοινὸν μίλλιον τῆς Ἰταλίας ἰσοδυναμοῦν μὲ ὀργυιὰς 950 13/100· τὸ δὲ Ἀγγλικὸν ἰσοδυναμεῖ μὲ ὀργ. 826 20/100 διότι ἐξ αὐτῶν τάσσονται 69 εἰς τὴν μίαν μοῖραν. Τὸ Ἑλληνικὸν εἶναι ἔτι μικρότερον, ἶσον μὲ 656 ὀργ. καὶ 41/100 ὅθεν τάσσονται 57 εἰς μίαν μοῖραν. Τὰ τῶν λοιπῶν ἐθνῶν μίλλια εἶναι μεγαλήτερα, ὅθεν καὶ ὀλιγώτερα ἀναλογοῦνται εἰς τὴν μοῖραν. Οἱ δὲ Γάλλοι ὑπολογίζουσι τὴν μοῖραν ἀκριβῶς εἰς ὀργ: 57,008 καὶ εἰς 25 λεύγ. καὶ τὴν λεῦγαν ὡς περιέχουσαν 2280 ὀργ. (4440 μέτρα) 2 δὲ λεῦγαι καὶ ¼ εἶναι ἶσαι μὲ ἓν μυριάμετρον, τὸ ὁποῖον γνωρίζεται ἐν Γαλλίᾳ παρὰ τῆς Κυβερνήσεως ὡς τὸ ἐπίσημον ὁδοιπορικὸν μέτρον τῶν ἀποστημάτων.
