Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/33

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
17
ΠΕΡ. Β′. ΜΕΡΟΣ Α′. ΚΕΦ. Α′.

ψεως οἱ εἰς Παρισίους παρατηροῦντες ἔχουσι μεσονύκτιον· οἱ τῆς Φιλαδελφίας 5 ὥρ. 10′ 24″ πρωϊνάς· οἱ δὲ τῆς Μόσχας 2 ὥρ. 20′ 48″ ὁμοίως μετὰ τὸ Μεσονύκτιον. Βλέπομεν πρῶτον, ὅτι ἡ Φιλαδέλφια κεῖται πρὸς Δυσμὰς τῶν Παρισίων (εἰς τὴν Ἀμερικὴν), ἐπειδὴ αἱ ὧραι ὀπισθοποροῦσιν· ἡ Μόσχα κεῖται πρὸς Ἀνατολὰς, ἐπειδὴ αἱ ὧραι προτρέχουσιν· ἀλλὰ κατὰ πόσον; Πολλαπλασίασον 5 ὡρ. 10′ 24″ καὶ 2 ὡρ. 20′ 48″ ἐπίσης ἐπὶ 15, καὶ θέλεις εὐρεῖ, ὅτι τὸ μῆκος τῆς μὲν Φιλαδελφίας εἶναι 77° 36′ πρὸς Δυσμὰς τῶν Παρισίων· τῆς δὲ Μόσχας 35° 12′ πρὸς Ἀνατολάς.

43. Παρὰ τὰς τῆς Σελήνης ἐκλείψεις μεταχειρίζονται προσέτι καὶ ἄλλα φαινόμενα Οὐράνια· οἷον, τὰς ἐκλείψεις τοῦ Ἡλίου, τῶν δορυφόρων τοῦ Διὸς κτλ. πάντοτε κατὰ τὰς αὐτὰς ἀρχάς.

Ὅλοι οὗτοι οἱ τρόποι φέρουσιν εἰς τὸ αὐτὸ, εἰς τὸ νὰ εὕρωμεν δηλ: ἐν χρόνῳ τὴν διαφορὰν τῶν Μεσημβρινῶν διὰ νὰ τὴν μεταβάλωμεν εἰς μοίρας.

§. Ε′. Σφαῖραι καὶ Χάρται.

44. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον εὕρηκαν τὸ μῆκος καὶ πλάτος τῶν πρωτίστων τόπων τῆς γῆς· διὰ καταμετρήσεων δὲ γενομένων ἐπιτοπίως, συνῆψαν εἰς αὐτὰς τὰς ὡρισμένας τοποθεσίας, τοὺς μεταξὺ τόπους καὶ τὸν συσχηματισμὸν προσέτι τῆς χώρας· ἐκ τούτων δὲ ἠδυνήθησαν νὰ διαγράψωσι καὶ ἀπεικονίσματα τῆς Γῆς. Τὰ ἀπεικονίσματα ταῦτα εἶναι ὁλόκληρα, ἢ μερικά. Τὰ μὲν πρῶτα ὀνομάζονται Σφαῖραι καὶ ἐπιπεδοσφαίρια· τὰ δὲ δεύτερα, Χάρται ἢ Πίνακες γενικοὶ ἢ ἰδιαίτεροι.

45. Ἀλλοῦ ὡρίσαμεν τί εἶναι ἡ σφαῖρα (17)· τὰ δὲ ἐπιπέδοσφαίρια διαφέρουσι κατὰ τοῦτο μόνον, ὅτι ἡ Γῆ διαγράφεται ἐπὶ ἐπιφανείας ἐπιπέδου, ὅπου, διὰ νὰ παρασταθῆ, ὅτι ἡ Γῆ ἔχει σχῆμα σφαιρικὸν, γράφονται οἱ Παράλληλοι καὶ οἱ Μεσημβρινοὶ καμπύλοι, καθώς ἤθελαν φανῆ εἴς τινα βλέποντα σφαῖραν εἰς ἀπόστημά τι ἄπειρον· τοῦτο δὲ εἶναι τὸ λεγόμενον Προβολή. Αἱ δὲ Προβολαὶ εἶναι πολλῶν εἰδῶν, ἀλλ’ ὅλαι καταντῶσιν εἰς τὸ αὐτὸ, εἰς τὸ νὰ παραστήσωσι δηλ: μ’ ὅσον τὸ δυνατὸν ὀλιγώτερον λάθος, μίαν σφαιρικὴν ἐπιφάνειαν ἐπὶ ἄλλης ἐπιπέδου. Τὸ δὲ εἶδος τοῦ ἐπιπεδοσφαιρίου τούτου λέγεται Ἐπιπεδοσφαίριον Διημίσφαιρον, ἐπειδὴ εἰς αὐτὸ παραστήνονται χωρισμένα ἀπ’ ἀλλήλων τὸ Ἀνατολικὸν καὶ Δυτικὸν Ἡμισφαίριον.

46. Ἄλλο εἶδος ἐπιπεδοσφαιρίου εἶναι τὸ ἐποναζόμενον τοῦ Μερκάτορος ἀπὸ τοῦ ἐφευρόντος αὐτὸ μαθηματικοῦ. Εἰς αὐτὸ οἱ μεσημβρινοὶ παραστήνονται κατ’ εὐθείας γραμμαῖς ἰσο-