Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/24

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
8
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

καὶ ἐξωγκωμένη πρὸς τὸ μέρος, ὅθεν διαβαίνει ὁ Ἰσημερινὸς ἢ ἡ Ἰσημερινὴ γραμμὴ, τὴν ὁποίαν φανταζόμεθα, ὅτι περιγυρίζει τὴν Γῆν, ἀπέχουσα ἐπίσης ἀπὸ τοὺς Πόλους. Εὕρηκαν δὲ ὅτι εἰς τὴν Λαπονίαν, κατὰ τὸ βόρειον μέρος τῆς Εὐρώπης, ἡ μοῖρα εἶναι 57,192 ὀργυιῶν, ([1]) καὶ ὑπερβαίνει 440 ὀργ. τὴν μοῖραν τὴν κατὰ τὸν Ἰσημερινόν.

17. Ἡ σύγκρισις τῶν μετρημάτων τῶν γενομένων εἰς τὰ διάφορα μέρη τῆς γηΐνου σφαίρας, καὶ κατ’ ἐξοχὴν εἰς τὴν Γαλλίαν, ἀπέδειξαν ὅτι ἡ Γῆ εἶναι πεπλατυσμένη εἰς τοὺς Πόλους ἕως ἓν 308, τουτἕστιν, ἂν ὑποθέσωμεν τὴν διάμετρον τοῦ Ἰσημερινοῦ συγκειμένην ἀπὸ 308 μέρη, ὁ Ἄξων τῆς Γῆς ἔχει μόνον 307, ὥστε ἡ διαφορὰ τῶν δύο διαμέτρων εἶναι 21,000 ὀργυιῶν ἢ ἐννέα λευγῶν περίπου. Ὅσον δὲ σημαντικὴ καὶ ἂν ὑπάρχῃ ἡ διαφορὰ αὕτη, εἶναι δύσκολον νὰ τὴν καταστήσωμεν ἐπαισθητὴν καὶ ἐπάνω εἰς τὰς σφαίρας τὰς τεχνητὰς, διὰ τῶν ὁποίων παραστήνομεν τὴν εἰκόνα τῆς Γῆς ὁλοκλήρου, ἐξ αἰτίας τῆς σμικρότητος αὐτῶν· ἐπειδὴ ἡ διαφορὰ αὕτη ἐπάνω εἰς μίαν σφαίραν τεχνητὴν, ἔχουσαν δύο ποδῶν διάμετρον, ἤθελεν εἶσθαι μιᾶς γραμμῆς, ἤτοι ἑνὸς 144 τοῦ ποδός· ὅθεν κατασκευάζουσιν αὐτὰς ἀκριβῶς σφαιρικὰς, καὶ αἱ ἐπ’ αὐτῶν περιγραφόμεναι γραμμαὶ εἷναι κυκλικαί. Ὀνομάζουσι δὲ τὸ σχῆμα τῆς Γῆς σφαιροειδὲς, ὡς πλησιάζον δηλ: εἰς τὸ σχῆμα τῆς σφαίρας.

18. Αἰ δὲ ἀνωμαλίαι τῆς Γῆς δὲν ἀλλοιόνουσι ποσῶς τὸ σχῆμα τοῦτο, ὡς ἤθελεν ὑπολάβει τις στοχαζόμενος τὰς ὁποίας ἔχει σειρὰς τῶν ὀρέων, διότι καὶ τὰ ὑψηλότερα ἐκ τῶν γνωστῶν ὀρέων δὲν ἔχουν ὕψος πλειότερον τῶν 7,400 μέτρων (ἢ τεσσάρων χιλιάδ. ὀργ.[1])· τοῦτο δὲ εἶναι ἓν 1729 τῆς γηΐνου διαμέτρου· ὥστε ἐπί τινος σφαίρας ἐχούσης 4 μ, 720 (5 πόδ. 3 δακτ. περίπου) διάμετρον, τὰ ὄρη ταῦτα δὲν ἤθελον ἔχει ὕψος μεγαλήτερον ἑνὸς χιλιοστομέτρου. Ἐκ τούτου γίνεται δῆλον, ὅτι αἱ ἀνωμαλίαι αὗται τῆς Γῆς εἶναι μόλις ἐπαισθηταὶ τόσον, ὅσον καὶ αἱ ἀνωμαλίαι τοῦ φλοιοῦ ἑνὸς πορτογαλλίου.

19. Ἀφοῦ ἅπαξ ἐγνώρισαν τὰς διαστάσεις τῆς γηΐνου σφαίρας μετ’ ἀκριβείας, τότε ἠδυνήθησαν νὰ ἐπινοήσωσι τὴν σύστασιν, κατ’ αὐτὰς τὰς διαστάσεις, ἑνὸς συστήματος μέτρων βαίνοντος εἰς μίαν βάσιν σταθερὰν καὶ τοῦτο ἐξετελέσθη πρό τινων ἐτῶν εἰς τὴν Γαλλίαν. Ἐδιαίρεσαν τὴν περιφέρειαν τῆς γηΐνου σφαίρας εἰς 40 ἑκατομμυρίων μέρη ἴσα, καὶ τὸ ἓν τέταρτον αὐτῆς εἰς δέκα ἑκατομμύρια· καθὲν δὲ τούτων τῶν μερῶν ὠνόμα-


  1. 1,0 1,1 Toise· μέτρο μήκους ἓξ ποδῶν γεωμετρ. ἢ Γαλλικῶν, τὸ ὁποῖον μεταφράζομεν ὀργυιάν