διαιρεθῇ ἡ Ἀσία εἰς χώρας Βορείας, Δυτικὰς, Μεσημβρινὰς, Ἀνατολικὰς, καὶ εἰς Κεντρικάς.
422. Ἡ Ἀσία ἀπὸ τοῦ Βορείου παγωμένου Ὠκεανοῦ ἐκτεινομένη μέχρι τοῦ Ἰνδικοῦ (εἰς τὸν Ἰσημερινόν) καὶ ἀπὸ τῶν ὁρίων τῆς Εὐρώπης μέχρι τοῦ Εἰρηνικοῦ ἀντικρὺ τῆς Ἀμερικῆς, ἔχει 2,230,000 τετρ: λευγ: περίπου ἐπιφάνειαν· περιέχει ὅμως καὶ ἐρήμους ἐκτεταμένας καὶ ἀκάρπους, καὶ κλίματα, καὶ θερμοκρασίας διαφόρους. Οἱ βόρειοι τόποι αὐτῆς εἶναι ψυχρότατοι, περιέχοντες ἀπεράντους πεδιάδας ἀφόρους· αἱ πρὸς Ἀν: καὶ Δ: εἶναι εὔκρατοι καὶ εὔκαρποι· οἱ δὲ Μ: καὶ Μ-Δ: θερμοὶ καὶ εὐκαρπότατοι, διότι εἰς αὐτοὺς ἐπικρατοῦσι δύο ὧραι τοῦ ἔτους, ἡ τῶν ἀδιακόπων ὑετῶν ἢ ἡ τοῦ φθινοπώρου, καὶ ἡ τῆς ἀνομβρίας, ἢ ἡ τοῦ θέρους (ἀπὸ τὸν Μάρτιον ἕως τὸν Νοέμβριον). Εἰς τὸ κέντρον τῆς Ἀσίας ὑψοῦται ἓν ἀπέραντον ὀροπέδιον περικυκλούμενον ἀπὸ σειρὰς ὀρέων, αἵτινες διακλαδιζόμεναι καταβαίνουσιν ἕως εἰς ὅλας τὰς περικυκλούσας αὐτὴν θαλάσσας, τέσσαρας κλιτύας κυρίως σχηματίζουσαι· ἡ πρώτη ἐξ αὐτῶν ἀνήκει εἰς τὴν Παγωμένην θάλασσαν· ἡ δευτέρα εἰς τὸν Μέγαν Ὠκεανὸν καὶ τὰς ἐξ αὐτοῦ θαλάσσας τῆς Ἰαπονίας, Κίνας κλπ. ἡ τρίτη εἰς τὸν Ἰνδικὸν Ὠκεανὸν, καὶ ἡ τετάρτη εἰς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν, Προποντίδα κλπ. Εἰς δὲ τὰς κεντρικὰς χώρας αὐτῆς, ἐν μέρει μὲν ὑπάρχουσιν ὄρη ὑψηλότητα καὶ αἰωνίως χιονοσκέπαστα (145)· ἐν μέρει δ’ ἐπικρατεῖ μεγάλη ἀμμώδης ἔρημος ἡ ἐπονομαζομένη Κόβη, ὅμοιαι μὲ τὴν ὁποίαν εὑρίσκονται καὶ ἄλλαι μικρότεραι εἰς τὰς Μ-Δ: χώρας. Αὐτοῦ δὲ πολλοὶ ποταμοὶ χάνονται καταπινόμενοι ὑπὸ τοῦ ἀμμώδους ἐδάφους, τὸ ὁποῖον διαῤῥέουσιν· ἄλλοι δὲ πάλιν ἐκβάλλουσιν εἰς λίμνας τυφλὰς, ἐκ τῶν ὁποίων αἱ ὀνομαστότεραι εἶναι ἡ Κασπία θάλασσα, ἡ Ἀραλὶς, ἡ Βαϊκάλη, ἡ Οὐρμία, ἡ Βάνη καὶ ἡ Νεκρὰ λεγομένη θάλασσα. Εἰς τὰ περὶ Φυσικῆς Γεωγραφίας ἐλαλήσαμεν ἰδίως περὶ τῶν ὀρέων, ποταμῶν, λιμνῶν, κόλπων, ἀκρωτηρίων κλπ. τῆς Ἀσίας (ἴδε 116. 121. 145. 174. 178). Ἐκ δέ τῶν κατοίκων αὐτῆς, οἱ μὲν κατοικοῦντες τὰς δυτικὰς καὶ δυτικομεσημβρινὰς χώρας αὐτῆς εἰσὶ τῆς Κιρκασίας φυλῆς διάφοροι ἔθνη· οἱ δὲ τὰς πέραν τοῦ Γάγγου Ἀνατολικὰς, τὰς Βορείους καὶ τὰς Κεντρικὰς, εἰσὶν ἔθνη τῆς Μογγολικῆς ἢ Ταρταρικῆς φυλῆς (182).
Προϊόντα. Ἐκ τῶν φυτῶν ἔχει ἴδια ἡ Ἀσία, εἰς τὰ θερμὰ αὐτῆς κλίματα γινόμενα, τὴν καφέαν, τὸ τεϊόδενδρον (ἀπὸ τοῦ ὁποίου τὰ φύλλα γίνεται τὸ τσάϊον), τὸ σακχαροκάλαμον, τοὺς φοίνικας, τὸ κακάον, λουλάκιον καὶ ὅλα τ’ ἀρωματοφόρα δένδρα, οἷον κιννάμωμον, πέπερι, κτλ. εἰς δὲ τὰ εὔκρατα παράγει ὅλα τὰ γεννήματα καὶ ὄσπρια, καὶ ἐξαίρετα ὀπωρικά. Ἐκ δὲ τῶν ζώων φέρει ὅλα τὰ πρὸς χρῆσιν τοῦ ἀνθρώπου συνήθη κτήνη καὶ βοσκήματα, μεταξὺ τῶν ὁποίων ἡ Κάμηλος καὶ ἡ Γοργοκάμηλος εἰσὶν ἴδια κτήνη αὐτῆς τῆς Ἠπείρου, καθὼς καὶ οἱ ἵπποι τῆς Ἀραβίας καὶ τῆς Περσίας διακρίνωνται διὰ τὴν ὡραιότητα καὶ γοργότητα. Ἐκ δὲ τῶν ἀγρίων ζώων, εἰς μὲν τὰς ἀρκτῴας χώρας, εὑρίσκονται λευκαὶ ἄρκτοι, μαυραλώπεκες, ἰκτίδες καὶ ἄλλα ζῶα, τῶν ὁποίων τὰ δέρματα γίνονται γουναρικὰ πολύτιμα· εἰς δὲ τὰς μεσημβρινὰς ὁ ἐλέφας, ὁ ῥινόκερως, λέων, τίγρις, πάνθηρ, θὼς (τσακάλι), πολλὰ εἴδη πιθήκων, κροκόδειλοι, ψιττακοὶ, καὶ ἄλλα πτηνὰ λαμπρὸν ἔχοντα πτέρωμα, καὶ τὰ μαργαριτοφόρα ὀστρείδια, τὰ ὁποῖα ἁλιεύονται εἰς τὴν Ἰνδικὴν θάλασσαν. Ἐκ δὲ τῶν ὀρυκτῶν ἰδιάζοντα ἔχει τοὺς ἀδάμαντας καὶ ἄλλους πολυτίμους λίθους· μέταλλα δὲ δίδει ἀναλόγως ὀλιγώτερα παρὰ τὰς λοιπὰς Ἠπείρους· οἷον χρυσὸν, ἄργυρον, σίδηρον, χαλκὸν, λευκόχρυσον, καὶ κασσίτερον.
Ἡ Ἀσία ὑπῆρξεν ἡ πρώτη ἑστία τοῦ πολιτισμοῦ, ὅπου συνεστήθησαν καὶ τὰ ἀρχαιότερα καὶ ἰσχυρότερα βασίλεια· ἀλλὰ νῦν οἱ κάτοικοι αὐτῆς, ἔχοντες ἤθη ὅλως διαφέροντα ἀπὸ τὰ τῶν Εὐρωπαϊκῶν λαῶν, ἔμειναν πολὺ ὀπίσω αὐτῶν καὶ εἰς τὰς τέχνας καὶ εἰς τὰς ἐπιστήμας. Ἐν γένει χαρακτηρίζονται οἱ Ἀσιανοὶ ὡς μαλθακοὶ, τρυφηλοὶ καὶ ὀκνηροὶ, πλὴν ὀλίγων τινῶν ὀρεινῶν λαῶν
