Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/200

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
184
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

Πλησίον τῆς Θεσσαλονίκης, καὶ μεταξὺ τοῦ ὁμωνύμου κόλπου αὐτῆς καὶ τοῦ κόλπου τοῦ Ὀρφανοῦ (Στρυμονικοῦ) κεῖται ἡ ἀρχαία Χαλκιδικὴ Χερσόνησος, προβάλλουσα τρεῖς γλώσσας γηΐνους εἰς τὸ ἀρχιπέλαγος, ἡ ἀνατολικωτέρα τῶν ὁποίων ὀνομάζεται Ἄθως ἢ Ἅγιον Ὄρος 4-5 χιλ: ποδ: ὑπὲρ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης ὑψούμενον. Ἐπ’ αὐτοῦ ἀσκητεύουσι 5-8 χιλ: μοναχῶν τοῦ Ἀνατολικοῦ δόγματος, ἔχοντες πολλὰ Μοναστήρια σημαντικά. Ἐπ’ αὐτῆς τῆς Χερσονήσου καταφαίνονται τὰ ἐρείπια πολλῶν Μακεδονικῶν πόλεων σημαντικῶν· οἷον Πέλλας, Φιλίππων, Ἑδέσσης κτλ. (275).

ή) Ἡ Ἀλβανία (ἀρχαία Ἤπειρος καὶ Ἰλλυρία), ἀπὸ τὸ Ἰόνιον πέλαγος καὶ τὸ Ἀδριατικὸν ἀπὸ Δ: ἀρχομένη ἐκτείνεται πρὸς Β: ἕως τὴν Δαλματίαν, τὸ Μοντενέγρον, τὴν Σερβίαν, καὶ ἕως τὴν Μακεδονίαν καὶ Θεσσαλίαν πρὸς Ἀν: ἀφ’ ὧν χωρίζεται διὰ τῆς σειρᾶς τῆς Πίνδου, φθάνουσα πρὸς Μ: μέχρι τοῦ Ἀμβρακικοῦ κόλπου (νῦν τῆς Ἄρτας).—Πόλεις· Ἰωάννινα, ἐπὶ ὁμωνύμου λίμνης (κάτ. 25 χιλ.) πρωτεύουσα τῆς Ἠπείρου, καὶ ὀνομαστὴ εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς νέας Ἑλλάδος διὰ τὰ διδακτικὰ αὐτῆς καταστήματα καὶ τὴν φιλογένειαν τῶν εἰς αὐτὴν γεννηθέντων Ζωσιμάδων καὶ Καπλανῶν, οἵ τινες πλουτισθέντες ἐκ τοῦ ἐμπορίου, εὐηργέτησαν κοινῶς τὸ Ἑλληνικὸν ἔθνος, ὡς συντελέσαντες πολυτρόπως εἰς τὴν διάδοσιν τῆς παιδείας—Ἄρτα (Ἄργος Ἀμφιλοχικὸν) ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ Ἀμβρακικὸς κόλπος νῦν ὀνομάζεται. — Πρέβεζα (Νικόπολις), ἐχυρὸν φρούριον ἐπὶ τῆς εἰσόδου τοῦ κόλπου ἄντικρυ τοῦ ἀκρωτηρ: Ἀκτίου (κατ. 8 χιλ.). — Πάργα, Παραμυθία, Δέλβινον πρὸς τὴν παραλίαν τὴν ἄντικρυ τῶν Κορφῶν.—Βορειότερα, Τεπελένη, ἡ πατρὶς τοῦ διαβοήτου Ἀλῆ Πασσᾶ.—Πρὸς Β: Μπεράτιον ἢ Βελιγράδιον τῆς Ἀλβανίας, εἰς τὸ ἐσωτερικὸν εἰς εὔφορον πεδιάδα (κάτ. 17 χιλ.). — Σκούταρι ἢ Σκόδρα, ἐπὶ ὁμωνύμου λίμνης, ἐχυρὰ καὶ ἐμπορικὴ ἔχουσα 15—20 χιλ. κατ.—Δουράτσον (Δυῤῥάχιον τῶν Ῥωμαίων) περιτειχισμένη καὶ εὐλίμενος μὲ 9 χιλ. κατοίκων.

Τὸ μεσημβρινὸν μέρος τοῦ τόπου, ἡ κυρίως Ἤπειρος, κατοικεῖται ὑπὸ τῶν Ἠπειρωτῶν ὄντων Ἑλλήνων, ὁμοθρήσκων καὶ ὁμογλώσσων μὲ τοὺς λοιποὺς Ἕλληνας. Τὸ δὲ βόρειον μέρος κατοικοῦσιν οἱ Ἀλβανοὶ, ἔχοντες ἰδίαν γλῶσσαν, καὶ τὴν Μωαμεθανικὴν θρησκείαν πρεσβεύοντες οἱ περισσότεροι· εἶναι δὲ φιλοπόλεμοι καὶ θηριώδεις, μαχόμενοι ὑπὲρ τοῦ μισθοδοτοῦντος αὐτοὺς πλειότερον.

Εἰς τὰ μεθόρια τῆς Ἀλβανίας, Βοσνίας καὶ Δαλματίας κεῖται τὸ Μοντενέγρον ἢ Μαυροβοῦνι, ὅπου οἱ Μοντενεγρῖνοι, Χριστιανοὶ τοῦ Ἀνατολικοῦ δόγματος ἕως 70 χιλιάδες, κατοικοῦσιν ἀνεξάρτητοι καὶ αὐτοδιοίκητοι· ἡ πρωτεύουσα αὐτῶν λέγεται Κεττίνη καὶ Κέττινα.

θ′.) Ἡ Θεσσαλία, πρὸς Ἀν: τῆς Ἠπείρου καὶ πρὸς Μ: τῆς Μακεδονίας, βρεχομένη ἀπὸ Ἀν: ὑπὸ τοῦ Ἀρχιπελάγους, καὶ χωριζομένη ἀπὸ τὴν Ἀλβανίαν διὰ τοῦ ὅρους Μετσόβου (Πίνδου) καὶ ἀπὸ τὴν Μακεδονίαν διὰ τοῦ Ὀλύμπου (τοῦ ὁποίου ἡ ὑψηλοτέρα κορυφὴ ἔχει ὕψος 6,500 ποδ.), ἀπὸ δὲ τὴν νῦν Ἑλλάδα