Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/20

Από Βικιθήκη
Αυτή η σελίδα έχει εγκριθεί.
4
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

ἤγουν ἀπὸ Δυσμὰς πρὸς Ἀνατολὰς περὶ μίαν νοητὴν γραμμὴν τὴν Π Π′, ἥτις ὀνομάζεται Ἄξων. Τὰ δύο δ’ ἄκρα τοῦ Ἄξονος τούτου λέγονται Πόλοι, καὶ διευθύνονται πρὸς δύο σημεῖα τοῦ Οὐρανοῦ φαινόμενα ἀκίνητα (2). Ὁ εἷς τῶν Πόλων, διευθυνόμενος πρὸς τὸν ἀκίνητον ἀστέρα, ὁ ὁποῖος λέγεται πολικὸς Ἀστὴρ (2), ὀνομάζεται Πόλος Ἀρκτικὸς Π, ἐπειδὴ ὁ πολικὸς ἀστὴρ οὗτος ἀνήκει εἰς τὸν ἀπὸ πολλὰ ἄλλα ἄστρα συγκείμενον ἀστερισμὸν, ὅστις ὀνομάζεται Μικρὰ Ἄρκτος· ὁ δ’ ἕτερος Πόλος, λέγεται Πόλος Ἀνταρκτικὸς Π′, ὡς ἀντικείμενος εἰς τὸν Ἀρκτικόν.

8. Διὰ νὰ παραστήνωσι τὴν σχετικὴν θέσιν τῶν διαφόρων τῆς Γῆς τόπων, ἐφαντάσθησαν τέσσαρα σημεῖα πρώτιστα ἢ ἀρχικὰ, τὰ ὁποῖα εἶναι ἡ Ἄρκτος, τὸ μέρος τὸ πρὸς τὸν Ἀρκτικὸν Πόλον ἀπευθυνόμενον, ὅθεν πνέει καὶ ὁ ἄνεμος ὁ λεγόμενος Ἀπαρκτίας (Τραμουντάνα). — Μεσημβρία, τὸ πρὸς τὸν Ἀνταρκτικὸν Πόλον, ὅθεν πνέει ὁ Νότος· Ἀνατολὴ, ἢ Ἕως, τὸ μέρος, ὅθεν φαίνεται ὅτι ἀνατέλλει ὁ Ἥλιος, καὶ ὅθεν πνέει ὁ Ἀπηλιώτης· Δύσις τὸ μέρος, ὅπου φαίνεται ὅτι δύει ὁ Ἥλιος, καὶ ὅθεν πνέει ὁ Ζέφυρος. Μεταξὺ δ’ αὐτῶν τῶν 4: ἀρχικῶν σημείων ὑποθέτουσιν ἄλλα 4: τὸ ἓν μεταξὺ τῆς Δύσεως καὶ τῆς Μεσημβρίας, λεγόμενον Μεσημβρινοδυτικὸν ἢ Νοτιοδυτικόν· τὸ δεύτερον, μεταξὺ Ἄρκτου καὶ Δύσεως λεγόμενον Ἀρκτιοδυτικὸν ἢ Βορειοδυτικὸν, ὅθεν πνέει καὶ ὁ Βοῤῥᾶς ἄνεμος· τὸ τρίτον, ἀναμέσον Ἄρκτου καὶ Ἀπηλιώτου, λεγάμενον Βορειοανατολικόν· τὸ τέταρτον, ἀναμέσον Μεσημβρίας καὶ Ἀνατολῆς, τὸ ὁποῖον λέγεται Μεσημβρινοανατολικὸν ἢ Νοτιοανατολικόν. Ἐφαντάσθησαν προσέτι ὀκτὼ ἀναμέσον τῶν πρώτων, ἤτοι τῶν ἀρχικῶν, καὶ τῶν δευτέρων, καὶ ἄλλα προσέτι εἰς τὸ μεταξὺ αὐτῶν δέκα ἓξ σημεῖα, ὥστε ὅλα ὁμοῦ γίνονται 32, τῶν ὁποίων ἡ ἕνωσις συστήνει τοὺς ἐπὶ τῆς ναυτικῆς πυξίδος σημειουμένους ἀνέμους (σχ. 1). Λέγουσι λοιπὸν, ὅτι τόπος τις κεῖται πρὸς Βοῤῥᾶν, πρὸς Μεσημβρίαν, πρὸς Ἀνατολὰς, πρὸς Δυσμὰς, ἢ Β-Δ. (Βορειοδυτικῶς) Β-Αν. Ν-Δ. κτλ. ἄλλου τινὸς, ὅταν κῆται ὡς πρὸς τοῦτον τὸν τόπον, καθὼς τὰ σημεῖα, Ἄρκτος, Μεσημβρ. Ἀν. Δύσις κτλ. κεῖνται ὡς πρὸς τὸ κέντρον ὅλων τούτων τῶν γραμμῶν.

9. Εἶναι δὲ ἡ Γῆ στρογγύλη· εἰς πίστωσιν δὲ τούτου ἔχομεν πολλὰς ἀποδείξεις. Ὅταν πλέων τις, φέρ’ εἰπεῖν, πλησιάζῃ εἰς παράλια ἔχοντα βουνὰ, ἀρχίζει πρῶτον νὰ ἀνακαλύπτῃ τὴν κορυφὴν Φ. (σχ. 2) αὐτῶν τῶν βουνῶν, ἔπειτα τὸ μέσον δ, ἔπειτα τὴν ῥίζαν, καὶ τέλος τὴν πεδιάδα, καὶ ἐναλλὰξ πάλιν, ὅτε ἀπομακρύνεται, πρῶτον χάνει τὴν ὄψιν τῆς πεδιάδος, ἔπειτα τῆς ῥίζης τῶν βουνῶν, τὸ μέσον κατόπιν, καὶ τέλος τὴν κορυ-