λησπόντου, τοῦ Ἀρχιπελάγους καὶ τῆς Μακεδονίας, περιέχει τὰς μεγαλητέρας πόλεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Τουρκίας. Οἱ κάτοικοι τῆς ἐπαρχίας ταύτης καὶ τῶν ἐξῆς ῥηθησομένων εἶναι, πλὴν τῶν κρατούντων Τούρκων, Ἑλληνικῆς καταγωγῆς καὶ τὴν αὐτὴν γλῶσσαν μὲ ἡμᾶς λαλοῦσιν, ἰδίως λεγόμενοι Γραικοὶ, καὶ τὸ δόγμα πρεσβεύουσι τῆς Ἀνατολικῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, καθὼς καὶ οἱ ἄνω ὀνομασθέντες ἄλλοι Χριστιανοὶ λαοὶ, Σέρβοι, Βούλγαροι κλπ.
Πόλεις. κωνσταντινουπολις (ἓν μέρος αὐτῆς κεῖται εἰς τὸν τόπον τοῦ ἀρχαίου Βυζαντίου) εἰς θέσιν θαυμασίαν εἰς τὸ στόμα τοῦ Θρᾳκικοῦ Βοσπόρου, καθέδρα ποτὲ τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων καὶ νῦν τοῦ Τουρκικοῦ βασιλείου, κατοικουμένη ὑπὸ 700 χιλ: ψυχῶν, Τούρκων, Χριστιανῶν καὶ Ἑβραίων ([1]). Οἱ Τοῦρκοι τὴν ὀνομάζουσιν Ἰσθλαμπὸλ, ἤγουν σύλλογον ἢ πληθὺν πιστῶν, καὶ Κωνσταντινιὲ, ἀπὸ τοῦ κτίτορος αὐτῆς Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου, καθὼς φαίνεται εἰς τὰς ἐπιγραφὰς τῶν νομισμάτων, μάλιστα τῶν ἐπὶ Σουλτὰν Σελήμη κοπέντων. Κατὰ τὸ 1453 ἔγεινεν ἡ ἅλωσις αὐτῆς ὑπὸ Μωάμεθ τοῦ Β′. — Γαλατᾶς, κεῖται εἰς τὸ ἀντίπεραν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, χωριζομένης ἀπ’ ἐκεῖνον διὰ τοῦ Κερατίου κόλπου, ἐπὶ τοῦ ὁποίου συνεστήθησαν πρὸ ὀλίγου δύο, γέφυραι ἐκ πλοιαρίων κινηταὶ πρὸς συγκοινωνίαν. Ἄνωθεν τοῦ Γαλατᾶ συνεχίζεται τὸ Σταυροδρόμιον ἐπὶ λόφου, ὅπου συνήθως κατοικοῦσιν οἱ Πρέσβεις τῶν ξένων Δυνάμεων, καὶ οἱ παρεπιδημοῦντες Εὐρωπαῖοι. Ἀπέναντι τούτων, εἰς τὸ ἐπὶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως παράλιον τοῦ Κερατίου κόλπου, εἶναι ἡ θέσις, ἡ λεγομένη Φανάριον, ὅπου ἑδρεύει ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης τῶν Ὀρθοδόξων τοῦ Ἀνατολικοῦ δόγματος Χριστιανῶν. Αὐτοῦ ὑπάρχει καὶ ἡ Πατριαρχικὴ Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου· ὁ δὲ περίβλεπτος Ναὸς τῆς Ἁγίας Σοφίας εἶναι μετεσχηματισμένος νῦν εἰς τζαμίον· πλησίον αὐτοῦ εἶναι τὸ ἀρχαῖον ἱπποδρόμιον, ὅπου σώζονται εἰσέτι εἷς ὀβελίσκος καὶ δύο στῆλαι. Αὐτοῦ εἶναι καὶ Πύλη τοῦ Βασιλικοῦ Παλατίου ὑψηλοτάτη (Μπαμπᾶ-χουμαϊοῦν), ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ἡ Κυβέρνησις τοῦ Σουλτάνου ἐπονομάζεται Ὑψηλὴ Πύλη. Ἡ Κωνσταντινούπολις, κτισμένη ἐπάνω εἰς ἑπτὰ λόφους, περιέχουσα πλῆθος τζαμίων μεγαλοπεπῶν, τῶν ὁποίων οἱ μιναρέδες εἶναι χρυσοσκεπεῖς, πύργους, παλάτια διάφορα ἀναμεμιγμένα μὲ κήπους καὶ δένδρα, φαίνεται ἔξωθεν ὡραία καὶ μεγαλοπρεπής· καὶ ἐν γένει ὅλον τὸ κατάστενον τοῦ Βοσπόρου κατασκέπαστον ἀπὸ οἰκίας, παλάτια, ἐξοχὰς ἢ ἀγροκήπια, χωρία, δάση, κοιλάδας τερπνὰς καὶ λειβάδια, παρέχει θέαν ὡραιο-
- ↑ Ἡ ἐπίσημος ἀπογραφὴ, γενομένη κατὰ τὸ 1843 ὑπὸ τῆς Κυβερνήσεως, ἀνέδειξε πληθ. 810 χιλ. συναριθμουμένων καὶ τῶν πέριξ τοῦ Καταστένου
