Σελίδα:Γεωγραφία Στοιχειώδης.pdf/194

Από Βικιθήκη
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
178
ΣΤΟΙΧ. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

Ἄγγλων καὶ αὐτὴ οὖσα (κάτ. 3 χιλ. καὶ 15 χιλ. οἱ ὅλης τῆς νήσου). — Μεταξὺ Σικελίας καὶ Ἀφρικῆς κεῖται ἡ νῆσος Λαμπέδουσα, ὑπαγομένη εἰς τὸ Σαρδινικὸν βασίλειον.

Παρὰ τὴν παραλίαν τῆς Τοσκάνης, καὶ εἰς τὸν Μέγαν Δοῦκα αὐτῆς ἀνήκουσα, κεῖται ἡ νῆσος Ἔλβα (πληθ. 14 χιλ., ἔχουσα μεταλλεῖα σιδήρου ἄφθονα, καὶ δύο πόλεις, ἐξ ὧν ἡ μὲν Λιμὴν Λογγῶνος, ἡ δὲ Λιμὴν Φεραΐου λέγεται. Ναπολέων ὁ Α′, ἐκπεσὼν τοῦ θρόνου τῆς Γαλλίας, διέμεινεν εἰς αὐτὴν τὴν νῆσον ὡς βασιλεὺς αὐτῆς ἀπὸ τὸν Μάϊον τοῦ 1814 μέχρι τοῦ Φεβρουαρίου τοῦ 1815.

415. ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Ἰταλία κατοικουμένη τὸ ἀρχαῖον ἀπὸ πολλῶν μικρολαῶν αὐτοδιοικήτων, ἐξ ὧν οἱ περισσότεροι, οἱ τῶν μεσημβρινωτέρων μερῶν αὐτῆς μάλιστα, εἶχον καὶ τὴν αὐτὴν καταγωγὴν μὲ τοὺς Ἕλληνας, ὑπετάχθη εἰς τὴν Ῥώμην δημοκρατουμένην. Αὕτη κτισθεῖσα κατὰ τὸ 753 π. Χ. ἐδιοικήθη τὸ πρῶτον ὑπὸ βασιλέων μετὰ δὲ 243 ἔτη δημοκρατηθεῖσα, ἐκυρίευσε κατὰ μικρὸν τῆς Ἰταλίας, ἔπειτα δὲ ἐξήπλωσε τὸ κράτος αὐτῆς εἰς ὅλα σχεδὸν τὰ τότε γνωστὰ μέρη τῆς οἰκουμένης. Ὅ Αὔγουστος, 30 ἔτη π. Χ. καταλύσας τὴν δημοκρατίαν ἀνηγορεύθη Αὐτοκράτωρ, καὶ ἐπὶ 400 ἔτη ἐδιοικήθη ἡ ἀπέραντος ἐκείνη Αὐτοκρατορία ὑπὸ τῶν διαδόχων του, ὅτε καὶ διῃρέθη ὁριστικῶς εἰς δύο (ἐπὶ Ἀρκαδίου καὶ Ὁνωρίου) εἰς Αὐτοκρατορίαν τῆς Δύσεως, ἔχουσαν ἕδραν τὴν Ῥώμην, καὶ εἰς Αὐτοκρατορίαν τῆς Ἀνατολῆς, ἔχουσαν ἕδραν τὴν Κωνσταντινούπολιν (416). Ἀλλὰ μετ’ ὀλίγον ἡ Δυτικὴ Αὐτοκρατορία διεμελίσθη ὑπὸ τῶν βαρβάρων, καὶ αὕτη ἡ Ἰταλία κατεκλύσθη πρῶτον ὑπὸ τῶν Ὀστρογότθων, ἔπειτα ὑπὸ τῶν Λομβαρδῶν συστησάντων μίαν Μοναρχίαν. Κατὰ δὲ τὸ 774 μ. Χ. Κάρολος ὁ Μέγας ὑπέταξεν ὅλην τὴν Ἰταλίαν, ἥτις μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ ὑπέπεσεν εἰς διαφόρων Μοναρχῶν ἐξουσίαν, διαιρεθεῖσα καὶ εἰς διάφορα κράτη. Τότε ἐσυστήθη καὶ ηὐξήθη καὶ ἡ κοσμικὴ ἐξουσία τοῦ Πάπα γενομένου καὶ πολιτικοῦ ἡγεμόνος (411). Οἱ Γερμανοὶ, οἱ Γάλλοι, οἱ Ἱσπανοὶ, ἐξουσίασαν κατὰ διαφόρους καιροὺς τὴν Ἰταλίαν· καὶ οἱ Γάλλοι τελευταῖον ἐπὶ Ναπολέοντος τοῦ Μεγάλου ἐκράτησαν αὐτῆς μέχρι τοῦ 1814, ὅτε ἐσυστήθησαν ὁριστικῶς τὰ διάφορα μνημονευθέντα ἀνωτέρω κράτη, ἔχοντα διαφόρους Κυβερνήσεις μὴ συνταγματικάς. Ἀλλὰ κατὰ τὴν τελευταίαν Γαλλικὴν μεταπολίτευσιν τοῦ 1848 ὅλη ἡ Ἰταλία ἐκινήθη, καὶ ὅλα τὰ Δουκάτα καὶ τὸ Παπικὸν κράτος ἀνεκηρύχθησαν εἰς δημοκρατίας· ἀλλ’ ἡ ἐπέμβασις τῆς Αὐστρίας καὶ Γαλλίας ἐπανέφερε τὰ πράγματα εἰς τὴν προτέραν αὐτῶν κατάστασιν.

Ἡ Ἰταλία ἀνήκουσα εἰς τὰς μεσημβρινωτάτας χώρας τῆς Εὐρώπης ἔχει κλίμα εὔκρατον καὶ ὑγιὲς, καὶ χώραν εὔφορον καὶ τερπνὴν, ἥτις ἤθελεν εἶσθαι καὶ ἡ πλουσιωτάτη πασῶν, ἐὰν οἱ κάτοικοι αὐτῆς εἶχον τελειοτέραν δραστηριότητα. Τὰ ὄρη αὐτῆς περιέχουσι μεταλλεῖα σιδήρου, χαλκοῦ καὶ διάφορα μάρμαρα· αἱ δὲ πεδιάδες εὐφοροῦσι καθ’ ὅλα τὰ προϊόντα τῶν εὐκράτων κλιμάτων, δίδουσαι ὀρύζιον, παμβάκιον, ἐλαιόλαδον, πορτογάλλια, λεμόνια κτλ. — Ἡ κτηνοτροφία, ἡ μελισσουργία, καὶ ἡ τροφὴ τοῦ μεταξοσκώληκος εὐδοκιμοῦσι κάλλιστα· ἡ δὲ βιομηχανία καὶ τὸ ἐμπόριον ἐξέπεσαν πολὺ νῦν, στερηθέντα τῆς προτέρας αὐτῶν ἐνεργείας. Αἰ ἐπιστῆμαι καὶ τὰ γράμματα μετὰ τῶν ὡραίων τεχνῶν ἤνθησαν εἰς τὴν Ἰταλίαν κατὰ τὸν ΙΕ′ καὶ ΙΣΤ′ αἰῶνα, καὶ καλλιεργοῦνται εἰσέτι εὐστόχως καὶ μάλιστα ἡ Μουσική· δὲν διασώζουσιν ὅμως πλέον τὸ ἀκμαῖον, οὐδὲ τὴν λαμπρότητα ἐκείνην, τὴν ὁποίαν εἶχον πρότερον. — Ὁ λαὸς τῆς Ἰταλίας ἐν γένει εἶναι πνευματώδης, εὔθυμος, τεχναστικὸς, ὀπωσοῦν ἐπίμων, φιλέκδικος, καὶ ἔχων πολλὴν ἐπιτηδειότητα εἰς τὰς τέχνας· ἡ γλῶσσα ἡ Ἰταλικὴ εἶναι ἁρμονικὴ καὶ ποιητική· λαλεῖται δὲ καθαρωτάτη εἰς τὴν Τοσκάνην, ἀλλ’ ἡ ἐν Ῥώμη ἐπικρατοῦσα προφορὰ κρίνεται προτιμοτέρα.