καθηκόντων, καθότι ἐξηκολούθησε—«Δὲν δύναμαι νὰ μένω πλέον σιωπηλὸς παρατηρητὴς τῶν ἀκτινοβόλων ἐκείνων ὀφθαλμῶν τοῦ τέκνου σου, ἐν οἷς ἓν καὶ μόνον βλέμμα δείκνυσι τὰ ζωηρὰ αὐτοῦ ὑπὲρ τοῦ Εὐαγγελίου αἰσθήματα.»
—«Δὲν γνωρίζω πολλὰ περὶ τῶν ἐντολῶν τοῦ θεοῦ, τῶν δοθεισῶν τίς τοὺς πατέρας ἡμῶν, ἀπεκρίθη ὁ πατὴρ κλαίων· ἡ μήτηρ ὅμως τῆς Σάρας μου ἦτο σταθερά εἰς τὴν πίστιν αὐτῆς καὶ πιστὴ θυγάτηρ τοῦ Ἰσραήλ. Ὅτε δὲ ἀπέθνησκε τῇ ὑπεσχέθην ὅτι ποτὲ δὲν θέλω ἐπιτρέψει εἰς τὸ τέκνον ἡμῶν νὰ δεχθῆ τὸ χριστιανικὸν βάπτισμα... καὶ ὀφείλω νὰ τηρήσω τὴν ὑπόσχεσίν μου, ἣν θεωρῶ ὡς συνθήκην μετὰ τοῦ Θεοῦ αὐτοῦ.»
Κατὰ συνέπειαν ἡ Ἰσραηλῖτις κόρη ἐγκατέλειπε τὸ σχολεῖον.
Πολλὰ ἔτη παρῆλθον ἔκτοτε.
Ἐν τινι κωμοπόλει εὑρίσκετο, ὡς ὑπηρέτρια παρὰ πτωχῇ οἰκογενείᾳ, κόρη τις πρεσβεύουσα καὶ ὑποτασσομένη εἰς τὸν Μωσαϊκὸν νόμον. Ἡ κόμη της ἦτο μέλαινα ὡς ἔβενος, οἱ δὲ ὀφθαλμοί της μέλανες ὡς νὺξ, ἀλλὰ χαρίεντες καὶ εὔθυμοι ὡς συνήθως τοῦτο ἀπαντᾶται εἰς τᾶς θυγατέρας τοῦ Ἰσραήλ.
Ἦτο ἡ Σάρα.
Ἡ ἔκφρασις τοῦ προσώπου, τῆς ἀναπτυχθείσης ἤδη νεάνιδος, προέδιδε τὸ κοράσιον ἐκεῖνο τὸ καθήμενον ἄλλοτε εἰς τὰ θρανία τοῦ σχολείου τῶν ἀπόρων παίδων καὶ ἀκροαζόμενον μετ’ ἐνδιαφέροντος τοῦ χριστιανοῦ ἐκείνου διδασκάλου.
Κατὰ Κυριακὴν ἀντήχουν οἱ κώδωνες τῆς ἐκκλησίας τῶν πιστῶν, οἱ ἦχοι τῶν ὀργάνων καὶ οἱ ὕμνοι τῶν ἐκκλησιαζομένων οἵτινες ἠκούοντο μέχρι τῆς οἰκίας ἔνθα ἡ Ἑβραία κόρη διέμενε καθ’ ὅλα φιλόπονος καὶ πιστή!
«— Θέλω τηρήσει ἁγίαν τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββάτου, ἐψιθύρισε φωνὴ ἐντὸς αὐτῆς.»—Ἦτο ἡ φωνὴ τοῦ Νόμου.
«— Πλὴν ἡ ἡμέρα τοῦ Σαββάτου, διελογίζετο πάλιν, εἶναι ἡμέρα ἐργάσιμος παρὰ τοῖς Χριστιανοῖς. Τί ποιήσω;—Ἀλλὰ χρονολογεῖ ἆρά γε ὁ θεὸς δι’ ἡμερῶν καὶ ὡρῶν;» αὕτη ἦτο ἡ δευτέρα σκέψις.
Ὅταν δὲ ἡ σκέψις αὕτη ὡρίμασεν ἐν ἑαυτῇ, ἀνεκουφίσθη καὶ ἤρξατο προσευχομένη καὶ αὐτὴ ἀνενοχλήτως κατὰ τὴν Κυριακὴν τῶν Χριστιανῶν. Καὶ ὅταν ὁ ἦχος τῆς ἁρμονίας καὶ τοῦ ὕμνου τῶν ἐκκλησιαζομένων ἐπεξετείνετο μέχρι τοῦ μαγειρίου, ἐν ᾧ αὐτὴ εἰργάζετο, καὶ αὐτὸς ὁ τόπος ἐν ᾧ ἵστατο ἐφαίνετο αὐτῇ ἅγιος. Ἤνειγε τότε τὴν Παλαιὰν Διαθήκην, τὸν θησαυρὸν καὶ τὴν παρηγορίαν τοῦ λαοῦ της καὶ ἀνεγίνωσκεν αὐτὴν, ἔχουσα πάντοτε ὑπ’ ὄψιν τοὺς λόγους, δι’ οὓς ἐγκατέλιπε τὸ σχολεῖον, καὶ τὴν ὑπόσχεσιν, ἣν ὁ πατήρ της ἔδωκαν εἰς τὴν θνήσκουσαν μητέρα της. Ἡ Καινὴ Διαθήκη ἦτο βιβλίον ἐσφραγισμένον δι’ αὐτὴν καὶ ὅμως ἐγνώριζε πολλὰ ἐξ αὐτῆς· καὶ τὸ Εὐαγγέλιον ὑπέφωσκεν ἀμυδρῶς πως ἐν ταῖς ἀναμνήσεσι τῆς νεαρᾶς της ἡλικίας.
Ἑσπέραν τινα ἐκάθητο ἓν τινι γωνίᾳ τῆς αἰθούσης τῆς συναναστροφῆς. Ὁ δὲ κύριός της ἀνεγίνωσκεν ἀρχαῖον βιβλίον πραγματευόμενον περὶ παλαιᾶς παραδόσεως. Ἡ ὑπόθεσις ἦτο τοιαύτη
«Οὗγγρος τις, ἱππότης, ἠχμαλωτίσθη ποτὲ ὑπὸ τινος Πασσᾶ κατ’ ἐντολὴν τοῦ ὁποίου ἐζεύχθη εἰς ἄροτρον καὶ ἐμαστιγοῦτο μέχρις ὅτου τὸ αἷμα ἐξήρχετο ἄφθονον ἐκ τῶν πληγῶν καὶ ἐλειποθήμει σχεδὸν ἐκ τῶν πόνων καὶ τῆς συναισθήσεως τοῦ ὀνείδους. Ἡ πιστὴ σύζυγός του ἐξεποίησεν ἅπαντα τὰ πολύτιμα σκεύη τοῦ πύργου ὑποθηκεύσασα καὶ αὐτὸν τὸν πύργον, ἐν ᾧ οἱ φίλοι τοῦ ἱππότου συνέλεξαν δι’ ἐράνων ἱκανὴν ποσότητα χρημάτων διὰ τὰ λύτρα, ἅτινα ἄλλοις κατήντων ὑπερβολικά καὶ σχεδὸν μυθώδη. Τέλος συνελέχθησαν καὶ ὁ δυστυχὴς ἱππότης ἐπέστρεψεν εἰς τὰς ἀγκάλας τῆς οἰκογενείας του, ἀσθενὴς καὶ ἀπηυδισμένος ἐκ τῶν κακουχιῶν καὶ ταλαιπωριῶν. Ἀλλὰ δὲν ἡσύχασεν ἐπὶ πολύ. Ταχέως νέα πρόσκλησις πολέμου ἐγένετο κατὰ τῶν ἐχθρῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ· ὁ ἱππότης προσεκλήθη καὶ δὲν περιέμενε περισσότερον.... ἡ καρδία του δὲν εἶχεν εἰρήνην οὐδ’ ἀνάπαυσιν. Ἐπέβη τοῦ ἵππου του· καὶ τὸ αἷμα πάλιν ἐρόδισε τὰς παρειάς του ἐν ᾧ ἡ ἰσχὺς καὶ ἡ ῥώμη ἐφαίνοντο ὅτι ἐπανῆλθον εἰς αὐτόν. Ἀνεχώρησεν εἰς τὸν πόλεμον καὶ τὴν νίκην.
»Ὁ νικητής πασᾶς ἐγένετο αἰχμάλωτός του καὶ μετεκομίσθη εἰς τὸν πῦργόν του· ὅπου μετ’ ὀλίγον ἀφιχθεὶς καί ὁ ἱππότης πρώτην φροντίδα ἔσχε νὰ παρουσιασθῇ αὐτῷ καὶ νὰ τὸν ἐρωτήσῃ.
»— Τί νομίζεις ὅτι σὲ περιμένει ἤδη;
»— Γνωρίζω ἀπεκρίθη ὁ πασσᾶς, ἀνταπόδοσις.
»— Ναὶ ἀνταπόδοσις· ἀλλ’ ἀνταπόδοσις Χριστιανοῦ! «Ὁ Χριστὸς ἐντέλλεται ἡμῖν νὰ συγχωρῶμεν τοὺς ἐχθροὺς ἡμῶν· καὶ σὺ δὲν εἶσαι ἐχθρός μου; Ὁ Θεὸς ἡμῶν εἶναι ἀγάπη. Ἄπελθε ἐν εἰρήνῃ· πορεύθητι εἰς τὸν οἶκον σου· ἀλλ’ ἔσο εἰς τὸ ἑξῆς πράος καὶ εὔσπλαγχνος πρὸς τοὺς δυστυχεῖς.
»Ὁ αἰχμάλωτος κλαίων ἀνέκραξε.
»— Ἠδυνάμην ἐγὼ νὰ ἐλπίσω ποτὲ τοιαύτην εὐσπλαγχνίαν, ἐν ᾧ προσεδόκων δικαίας βασάνους καὶ ταλαιπωρίας; Ποτὲ δὲν ἐπίστευον· καὶ ἡ ἀπελπισία μὲ ὤθησε νὰ λάβω τὸ δηλητήριον.... Μετ’ ὀλίγον ἀποθνήσκω ἀφεύκτως· ἀλλὰ πρὶν ἀποθάνω ἐξήγησόν μοι τὴν θείαν ταύτην διδασκαλίαν, τὴν διδάσκουσαν τοιαύτην ἀγάπην καὶ εὐσπλαγχνίαν. Δίδαξόν μοι αὐτὴν, ὅπως ἀποθάνω καὶ ἐγὼ Χριστιανός!
»Ἡ προσευχή του ἐπληρώθη!»
Τὴν διήγησιν ταύτην ἅπασα ἡ ὁμήγυρις ἠκροάζετο μετὰ συμπαθείας καὶ πάθους ἐκτὸς τῆς Ἑβραίας κόρης, ἧς ἡ καρδία ἐπὶ τῇ ἀκροάσει ταύτῃ ἐφλέγετο· θρόμβοι δακρύων ἀνέβλυον ἐπὶ τῶν ἀκτινοβολούντων
