Γεωγραφία Στοιχειώδης/Μέρος Β΄/Βιβλίον Β΄/Κεφάλαιον Γ΄

Από Βικιθήκη
Γεωγραφία στοιχειώδης μαθηματικὴ, φυσικὴ καὶ πολιτικὴ, ἀρχαία καὶ νεωτέρα, περιόδου Β′
Μέρος Β΄, Βιβλίον Β΄, Κεφάλαιον Γ΄


ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ′.
ΑΦΡΙΚΗ.

Ἔκτασις ἐπιφανείας 30,000,000 χιλιάμετρα ▭ τετραγωνικά.

Πληθυσμὸς 90,000,000.

464. η αφρικη (Λιβύη τῶν ἀρχαίων) εἶναι ἡ δευτέρα Ἤπειρος τοῦ Παλαιοῦ Κόσμου κατὰ τὸ μέγεθος, ἑνουμένη μετὰ τῆς Ἀσίας διὰ τοῦ Ἰσθμοῦ τοῦ Σουέζου. Περιορίζεται δὲ, πρὸς Β: μὲν διαβρεχομένη ὑπὸ τῆς Μεσογείου Θαλάσσης, σχηματιζούσης ἐν τῷ μέσῳ αὐτῆς τὸν κόλπον τῆς Σίδρας (μεγάλην Σύρτιν τῶν ἀρχαίων) καὶ τὸν πορθμὸν τοῦ Γιβραλτάρου (Ἡρακλείων στηλῶν)· πρὸς Δ: δὲ ὑπὸ τοῦ Ἀτλαντικοῦ Ὠκεανοῦ, σχηματίζοντος τὸν ἐκτεταμένον κόλπον τῆς Γουϊνέας· πρὸς Ἀ: δὲ ὑπὸ τοῦ Ἰνδικοῦ Ὠκεανοῦ, σχηματίζοντος μεταξὺ τῆς ἠπείρου καὶ τῆς Μαδαγασκάρης νήσου τὸν πορθμὸν τῆς Μοζαμβικῆς· πρὸς δὲ τὸ Β-Ἀν: τέλος περιορίζεται ὑπὸ τοῦ Ἀραβικοῦ κόλπου (ἢ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης), τοῦ ὁποίου ἡ εἴσοδος πλατεῖα 8 ½ λευγῶν λέγεται πορθμὸς τοῦ Βαδελμανδέλου. Εἰς τὸ τέλος δ’ αὐτοῦ τοῦ κόλπου πρὸς Β: εἶναι ὁ Ἰσθμὸς τοῦ Σουέζου, ἔχοντος πλάτος 25 λευγῶν. Ἡ ἔκτασις τῆς ἐπιφανείας αὐτῆς τῆς ἠπείρου λογίζεται εἰς 1,480,000 λεύγ: τετραγ: περιλαμβανομένων καὶ τῶν παρακειμένων νήσων διὰ 1,310,000 λεύγ: τετρ: ὁ δὲ πληθυσμὸς εἰς 90 ἑκατομμύρια.

465. Τὸ μέρος τοῦτο τοῦ κόσμου, ὁλικῶς θεωρούμενον, μᾶς παρουσιάζεται ὡς μία ἐκτεταμένη ἔρημος, φλογιζομένη ὑπὸ τοῦ ἡλίου, ἔξω τινῶν ὀλίγων εὐκάρπων τόπων κατ’ ἐξοχὴν κειμένων εἰς τὰ παράλια. Ἐν ᾧ δὲ εἶναι 1800 λευγῶν τὸ μῆκος καὶ 1650 τὸ πλάτος, δὲν ἔχει πολλοὺς μακροῤῥόους ποταμούς. Ἀλλαχοῦ ἐλαλήσαμεν περὶ τῶν ἀκρωτηρίων αὐτῆς τῆς Ἠπείρου (117), περὶ τῶν ὀρέων (146) καὶ περὶ τῶν ποταμῶν της (175), ὅλων σχεδὸν ὑποκειμένων εἰς τὰς περιοδικὰς πλημμύρας (134). Τέμνεται δὲ ὑπὸ τοῦ Ἰσημερινοῦ εἰς δύο μέρη σχεδὸν ἷσα ὡς πρὸς τὸ πλάτος· διότι πρὸς μὲν Β: ἐκτείνεται ἕως τὴν 37 μοῖραν· πρὸς δὲ Ν: ἕως εἰς τὴν 35.°

466. Πολλοὶ τῶν νεωτέρων περιηγητῶν ἠγωνίσθησαν νὰ γνωρίσωσι τὸ ἐσωτερικὸν τῆς ἠπείρου ταύτης, καὶ μ’ ὅλα ταῦτα μόνον τὰ παράλια γνωρίζοντας ἀκριβῶς· περὶ δὲ τῶν μεσογείων τόπων, περὶ τῆς διευθύνσεως τῶν ὀρέων καὶ τοῦ ῥοῦ τῶν ποταμῶν περιορίζονται οἱ Γεωγράφοι εἰς πληροφορίας ἀδεσπότους, πολλάκις δὲ καὶ εἰς ἁπλοῦς συμπερασμούς. Εἰς τὰ παράλια γίνεται ἱκανὸν ἐμπόριον· οἱ ποταμοὶ καταβιβάζουσιν ἄφθονα ψήγματα χρυσοῦ· τὰ δὲ μεταλλεῖα, ἢ εἶναι ἄγνωστα ἢ κακῶς καὶ ἀτελῶς ἐξορύσσονται. Εἰς τὸ ἐσωτερικὸν εὑρίσκονται ἀπέραντοι ἔρημοι, ἢ ὠκεανοὶ, οὕτως εἰπεῖν, πεπυρακτωμένης ἄμμου, κινουμένης ὑπὸ τῶν ἀνέμων, διεσπαρμέναι μὲ Αὐάσεις εὐφόρους· ὥστε τὸ ἔδαφος αὐτῆς τῆς ἠπείρου, παρουσιάζει τόπους ἐκ διαμέτρου ἀντιθέτους ὡς πρὸς τὴν εὐφορίαν καὶ ἀφορίαν. Εἰς τοὺς γεωργησίμους τόπους ἡ βλάστησις ἐμφαίνει ἀκμὴν καὶ ἀφθονίαν τῷ ὄντι παράδοξον· φύονται δὲ εἰς αὐτοὺς τὰ φυτὰ τὰ μεταξὺ τῶν τροπικῶν, οἷον φοινίκων διάφορα εἴδη, τὸ κοῦκκι ἢ κοκκόδενδρον, ἡ καφέα, τὸ σακχαροκάλαμον, ἡ κασία, ἡ σιναμικὴ, ἡ συκέα, ὀρύζιον, σῖτος καὶ ἀραβόσιτος, καὶ πολλὰ δένδρα κομμιοφόρα. Εἰς αὐτοὺς τοὺς τόπους ἀπαντᾷ τις καὶ ὅλα τὰ ζῶα τοῦ παλαιοῦ κόσμου· εἰς δὲ τὰς ἐρήμους ἐνδιατρίβουσι πάμπολλα ἀγρίων ζώων εἴδη, ἐξ ὧν τὰ μὲν εἶναι θηριωδέστατα, οἷον ὁ Λέων, ὁ Πάνθηρ, ἡ Ὕαινα, ὁ Ῥινόκερως, ἡ Τίγρις καὶ πολλοὶ Ὄφεις· τὰ δὲ, τιθασσοτέρας φύσεως, οἷον ὁ Ζέβρας, ἢ Ὄνος ῥαβδωτὸς, ὁ Ἱπποπόταμος, ἡ Καμηλοπάρδαλις, ὁ Ἐλέφας, ὧν μικρότερος ἀπὸ τὸν τῆς Ἀσίας, ἡ Ἀντιλόπη καὶ ἡ Γαζέλλα. Μεταξὺ δὲ τῶν πτηνῶν περιεργότερα εἶναι ἡ Στρουθοκάμηλος, Ψιττακῶν τινα εἴδη, ὁ Ἴβις καὶ ὁ φοινικόπτερος Ἐρωδιός.

467. Οἱ δὲ κάτοικοι ἀνήκουσιν εἰς πολλὰ γένη ἢ φυλὰς διακρινομένας ἀπ’ ἀλλήλων, ἐξ ὧν αἱ κυριώτεραι εἶναι ἡ τῶν Βερβέρων, εἰς ὅλην τὴν Ἀραβίαν καὶ Αἴγυπτον εὑρισκομένων· ἡ τῶν Ἀβυσσινῶν, τῶν Νουβίων καὶ τῶν Κοπτῶν, κατοικούντων τὴν Ἀβυσσινίαν, Νουβίαν, καὶ Αἴγυπτον· οὗτοι ὅλοι οἱ λαοὶ εἶναι γένη τῶν Βερβέρων καὶ τῆς Καυκασίας φυλῆς (182), διάφορα ἀπὸ τοὺς ἐπελθόντας κατακτητὰς τοῦ τόπον Ἄραβας. Οἱ Νίγρητες ἢ Νέγροι εἶναι ἄλλης φυλῆς τῆς Αἰθιοπικῆς, μεταξὺ τῶν ὁποίων οἱ Κάφροι καὶ οἱ Ὀττεντόται ἔχουσιν ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά. Αὕτη δὲ ἡ φυλὴ ὅλη εἶναι κατ’ ἐξοχὴν ἔκδοτος εἰς τὴν λατρείαν τοῦ Φετισισμοῦ (188), κατοικοῦσα πρὸς Μ: τῆς μεγάλης ἐρήμου καὶ περὶ τὸ Εὔελπες ἀκρωτήριον. Οἱ δὲ τῆς ἄλλης φυλῆς λαοὶ, πρεσβεύοντες τὴν Χριστιανικὴν ἢ τὴν Μωαμεθανικὴν θρησκείαν, εἰσὶν οἱ πλέον πολιτισμένοι, τὰ βόρεια τῆς Ἠπείρου κατοικοῦντες. Οἱ δὲ Ἄραβες εἶναι συνήθως οἱ δυνάσται τῆς ἐρήμου σκηνῖται, ὡς ποιμένες ἢ λῃσταὶ περιπλανώμενοι· ὀνομάζονται δὲ οὗτοι Βεδουΐνοι πρὸς διάκρισιν τῶν διαμενόντων εἰς τὰς πόλεις καὶ χωρία Ἀράβων, λεγομένων καὶ τούτων Φελλάχων. Εἰς τὰ παράλια τοῦ Ἀτλαντικοῦ καὶ Ἰνδικοῦ Ὠκεανοῦ διάφορα ἔθνη Εὐρωπαϊκὰ ἀπὸ πολλοῦ συνέστησαν ἀποικίας καὶ καταστήματα πρὸς ἐμπορίαν καὶ κατοχὴν τοῦ τόπου.

§ Α′. ΧΩΡΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑΙ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΑΙ.
ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Ἔκτασις ἐπιφαν: 474,000 χιλιάμ: ▭ — Πληθ. 3,000,000.

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 21° 43′ καὶ 33° 15′.

Πλάτος Β: μεταξὺ 23° 30′ καὶ 31° 40′.

468. η αιγυπτος, περιοριζομένη ἀπὸ τῆς Μεσογείου καὶ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης, τῆς Νουβίας καὶ τῆς Λιβυκῆς ἐρήμου, διαῤῥεῖται ὑπὸ τοῦ Νείλου ἀπὸ Μ: πρὸς Β: (238), ὅστις νῦν σχηματίζει δύο πρωτίστους βραχίονας, ἀντὶ ἑπτὰ τοὺς ὁποίους εἶχε τὸν παλαιὸν καιρόν. Εἰσὶ δὲ οὗτοι· ὁ τῆς Ῥοσσέτης (στόμα βολβίτινον) καὶ ὁ τῆς Δαμνιάτης (στόμα φατνικόν). Εἰς τὰ παράλια εἶναι ἡ λίμνη Μαρυούτη (Μαρεῶτις) καὶ ἡ τοῦ Μοίριδος, Κεροῦν ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων νῦν λεγομένη· ἡ δὲ Μαντλέχη ἔγεινε περὶ τὸν στ′ αἰῶνα.

Οἱ κάτοικοι τῆς Αἰγύπτου, περὶ τὰ 3 ἑκατομ: συμποσούμενοι, ἀνήκουσιν εἰς τέσσαρα γένη· ά) Οἱ Κόπται, καταγόμενοι ἀπὸ τοὺς παλαιοὺς, Αἰγυπτίους, λαλοῦσιν ἀκόμη τὴν γλῶσσαν τῶν προγόνων των διεφθαρμένην, καὶ πρεσβεύουσι τὰ τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας δόγματα, ποιμαινόμενοι ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας (190). β′.) Οἱ Ἄραβες· γ′) Οἱ Μαμελοῦκοι, καὶ δ′) Οἱ Τοῦρκοι, ὄντες ὀλιγαριθμότεροι ὡς πρὸς τοὺς τῶν ἄλλων γενῶν.

Ἥ δὲ φυσικὴ σύστασις τῆς Αἰγύπτου, διαιρουμένης εἰς Ἄνω καὶ Κάτω Αἴγυπτον, δὲν διαφέρει ἀπὸ τὴν ὁποίαν εἶχε τὸν παλαιὸν καιρὸν (238). Ὁ τόπος οὗτος καὶ τὴν σήμερον γίνεται γόνιμος καὶ εὔφορος ἀπὸ τὴν τοῦ Νείλου ἀνάβασιν· ἡ ἀφορία ἀρχίζει ἐκεῖθεν ὅπου τὰ νερὰ τοῦ ποταμοῦ δὲν δύνανται ν’ ἀναβῶσι, διότι δὲν βρέχει σχεδὸν ποτὲ εἰς τὴν Ἄνω Αἴγυπτον, καὶ πολλὰ σπανίως εἰς τὴν Κάτω. Εὐφορεῖ δ’ ὁ τόπος γεννήματα παντὸς εἴδους καὶ ὄσπρια ἄφθονα, ὀρύζιον, λινάριον, παμβάκιον, σιναμικὴν, κνῆκον (ζαφορὰν) καὶ σακχαροκάλαμον· ἐκ δὲ τῶν δένδρων φοίνικας, τῶν ὁποίων ὁ μὲν καρπὸς χρησιμεύει εἰς τροφὴν, τὸ ξύλον δὲ εἰς οἰκοδομὴν καὶ εἰς κατασκευὴν κλωβίων, καθὼς καὶ τὰ φύλλα εἰς πλέξιμον ψιαθῶν, σπυρίδων, σχοινίων κλπ. Ἐκ δὲ τῶν κτηνῶν οἱ κάτοικοι τρέφουσι βόας πρὸς τὴν γεωργίαν, καὶ βουβάλων ἀγέλας, τῶν ὁποίων τὸ γάλα καὶ τὸ κρέας τρώγουσι, καὶ αἶγας περιφήμους, καὶ πρόβατα, καὶ ἵππους, καὶ καμήλους, καὶ δρομάδας ἢ γοργοκαμήλους, καὶ ὄνους, καὶ πλῆθος ὀρνίθων καὶ περιστερῶν· ἐκ δὲ τῶν ἀγρίων ὁ Ἱπποπόταμος καὶ ὁ Κροκόδειλος εὑρίσκονται εἰς τὴν Ἄνω Αἴγυπτον. Ἔχει δ’ ὁ τόπος καὶ λατομεῖα περίφημα μαρμάρου καὶ γρανίτου, ἐξ ὧν ἐξεκόπτοντο οἱ μονόλιθοι ἐκεῖνοι καὶ γιγαντιαῖοι ὀβελίσκοι, καὶ ἄλλο ὀρυκτὸν τὸ λεγόμενον Νάτρον (ἢ ἀνθρακωτὴν Σόδαν) χρησιμεῦον εἰς κατασκευὴν τοῦ σαπωνίου καὶ τοῦ ὑέλου. Ἡ Αἴγυπτος ὑπόκειται ὑπὸ τὴν δεσποτείαν τοῦ Σουλτάνου τῶν Τούρκων, ὑπὸ ἑνὸς Ἀντιβασιλέως διοικουμένη.

Αἱ δὲ ἀξιολογώτεραι πόλεις τῆς Αἰγύπτου εἰσὶν αἱ ἑξῆς· — Ἀλεξάνδρεια, εἰς τὴν Κάτω Αἴγυπτον (241), μικρόν τι μέρος τῆς ἀρχαίας πόλεως κατέχουσα, ἐχρημάτισε πολὺν χρόνον τὸ διαμετακομιστικὸν ἐμπορεῖον τῆς Ἀνατολῆς μὲ τὴν Δύσιν· καὶ νῦν ἔτι διατηρεῖται ὡς τοιοῦτον, ἔχουσα δύο λιμένας, καὶ διώρυγα διὰ τοῦ Νείλου κοινωνοῦσαν μὲ τὸ Κάϊρον. Ὑπῆρξε δὲ καὶ καθέδρα τοῦ τῶν Πτολεμαίων βασιλείου καὶ ἑστία τῶν γραμμάτων ἐπὶ τῶν λεγομένων Ἀλεξανδρινῶν. Ὁ λεγόμενος ὀβελίσκος τῆς Κλεοπάτρας καὶ ὁ κίων ἤ στήλῃ τοῦ Πομπηΐου διασώζονται ἀκόμη ἕως σήμερον (κάτ: 40 χιλ:). — Ῥοσσέτη (κάτ: 15 χιλ:), εἰς ἓν τῶν στομάτων τοῦ Νείλου. — Δαμιάτιον εἰς τὸν Ἀν: βραχίονα τοῦ ποταμοῦ (κάτ: 20 χιλ:). — Κάϊρον ½ λεύγης ἀπὸ τῆς Ἀν: ὄχθης τοῦ Νείλου κείμενον εἶναι ἡ πρωτεύουσα τῆς Αἰγύπτου καὶ ἐμπορικωτάτη πόλις, ἀλλὰ κακῶς κτισμένη μὲ στενοὺς, λοξοὺς καὶ ἀκαθάρτους δρόμους. Ὁ Μεχμεταλῆς ἀνήγειρε πολλὰ δημόσια καταστήματα κατὰ τὸν Εὐρωπαϊκὸν τρόπον, καὶ σχολεῖα στρατιωτικῆς καὶ ἰατρικῆς ἐσύστησεν· ἡ πόλις διαιρεῖται εἰς 53 ἐνορίας· ἔχει πύλας 71, τζαμία 300, λουτρὰ 45, παλάτια, σχολεῖα, βιβλιοθήκην καὶ 260—300 χιλ: κατ: οἵτινες εἶναι Τοῦρκοι, Ἄραβες, καὶ Κόπται, ὀλίγοι δὲ Χριστιανοὶ, Φράγκοι καὶ Ἕλληνες, καὶ Ἰουδαῖοι ἐμπορευόμενοι. — Ἀπέναντι τοῦ Καΐρου κεῖται ἡ νῆσος Ῥουδὰχ, ἐπὶ τῆς ὁποίας εἷναι τὸ Νειλομέτριον, ἤτοι μία στήλη ἐκ λευκοῦ μαρμάρου, δι’ ἧς μετρεῖται ἡ περιοδικὴ ἀνάβασις τῶν ὑδάτων τοῦ Νείλου· καὶ αἱ πυραμίδες δὲ τῆς Γκιζὲχ πλησίον τοῦ Καΐρου κεῖνται, ἐξ ὧν ἡ ὑψηλοτέρα ἔχει 240 ποδ: ὕψος. — Σιοὺθ (Λυκόπολις), ὅθεν ἀναχωροῦσιν αἱ ἀπερχόμεναι εἰς Νιγρητίαν συνοδίαι (κερβάνια). — Γιργὴ, πρωτεύουσα τῆς Ἄνω Αἰγύπτου — Κοσεῒρ, λιμὴν εἰς τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν, ὅπου ἀποβιβάζονται αἱ πραγματεῖαι αἱ εἰς τὴν Κὲφτ (Κοπτὸν) ἐπὶ τοῦ Νείλου μετακομιζόμεναι. — Λοῦξορ καὶ Καρνὰκ, χωρία ἐπὶ τῆς τοποθεσίας τῶν παλαιῶν Θηβῶν κτισμένα. — Δένδαρα (Τέντυρις), ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἐπωνομάσθη ὁ εἰς Παρισίους μετακομισθεὶς Ζωδιακὸς (τοῦ Δενδαρὰχ), περίεργον μνημεῖον τῆς τῶν Αἰγυπτίων ἀστρονομίας καὶ γλυπτικῆς. — Ἐδφοὺ (Ἀπολλωνόπολις μικρὰ) καὶ Ἐσνὲ (Λητόπολις), ὀνομασταὶ διὰ τὰ μεγαλοπρεπῆ των ἀρχαῖα ἐρείπια. — Ἀσσουὰν (Συήνη), ὀλίγον ἀπέχουσα τοῦ τροπικοῦ τοῦ Καρκίνου, καὶ ὄχι πολὺ μακρὰν ἀπὸ τοὺς καταῤῥάκτας τοῦ Νείλου (180). Αὐτοῦ πλησίον ὑπάρχει καὶ ἡ ἐλεφαντίνη νῆσος, ἡ σχηματιζομένη ὑπὸ τοῦ Νείλου, καὶ ἔχουσα μῆκος 4 χιλ: ποδ: καὶ πλάτος 2,400. — Σουὲζ, ἐπὶ τοῦ ὁμωνύμου Ἰσθμοῦ (τοῦ ἑνόνοντος τὴν Ἀφρικὴν μὲ τὴν Ἀσίαν), λιμὴν τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης (κάτ: 1 χιλ:), ὅθεν οἱ Ἄγγλοι δι’ ἀτμοπλοίων ἀνταποκρίνονται μὲ τὴν Καλκούταν. Τούτου τοῦ Ἰσθμοῦ μελετᾶται νῦν ἡ διόρυξις, ὅπως κοινωνήσῃ ἡ Ἐρυθρὰ θάλασσα μετὰ τῆς Μεσογείου πρὸς εὐκολίαν τοῦ μετὰ τῶν Ἰνδιῶν ἐμπορίων. Ἐσυστήθη δὲ νεωστὶ καὶ σιδηρόδρομος ἀπὸ τῆς πόλεως Σουὲζ μέχρι Καΐρου.

ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Αἴγυπτος, ἀρχαιότατα πολιτισθεῖσα καὶ εἰς αὐτὴν τὴν ἀρχαίαν Ἑλλάδα μεταδώσασα τὰ πρῶτα τῶν τεχνῶν καὶ ἐπιστημῶν σπέρματα, ἐξεβαρβαρώθη ἀλληλοδιαδόχως ὑποδουλουμένη ὑπὸ ξένων ἐθνῶν. Μετὰ τὴν ἀλληλοδιάδοχον κατάκτησιν τῶν Ἑλλήνων καὶ Ῥωμαίων ἀπεσπάσθη κατὰ τὸν Ζ′. αἰῶνα μ. Χ. ἀπὸ τὴν Βυζαντινὴν αὐτοκρατορίαν ὑπὸ τῶν Ἀράβων, οἵτινες κατέκαυσαν καὶ τὴν ἐν Ἀλεξανδρείᾳ βιβλιοθήκην, τὸ πολυτιμότατον ταμιεῖον τῆς τῶν ἀρχαίων σοφίας. Περὶ δὲ τὸ 1250 ἐξουσιάσθη ὑπὸ τοῦ στρατιωτικοῦ τάγματος τῶν Μαμελούκων, καὶ ὑπετάχθη κατὰ 1517 εἰς τὴν κυριότητα τῶν Τούρκων, ἥτις προσκαίρως διεταράχθη ὑπὸ τῶν Γάλλων κατὰ τὸ 1798· ἀλλὰ τῇ συνεργείᾳ τῆς Ἀγγλίας ἀπεδόθη μετὰ τετραετίαν αὖθις εἰς τὴν Τουρκίαν ὁ τόπος, κατασπαρασσόμενος ὑπὸ τῶν Μαμελούκων. Τούτους δ’ ἐξηφάνισε περὶ τὸ 1811 ὁ Ἀντιβασιλεὺς Μεχμεταλῆς, ὅστις ἔκτοτε ἐφάνη καταγινόμενος εἰς τὴν βελτίωσιν τῆς διοικήσεως καὶ τὴν προαγωγὴν τῆς βιομηχανίας, μεταῤῥυθμίσας τὰ πάντα καὶ τὸν στρατὸν τῆς ξηρᾶς καὶ θαλάσσης, καὶ κατασταθεὶς πραγματικῶς ἰσχυρότερος τοῦ Σουλτάνου, διαμένων ὅμως εἰς αὐτὸν ὑποτελής· διῴκησε δὲ τὸν τόπον ὡς ἀπεριόριστος κυριάρχης μέχρι τοῦ 1848 καταβαρυνθεὶς ὑπὸ ἀσθενείας καὶ ὑπὸ τοῦ γήρατος. Εἷς τῶν υἱῶν του ἀνεγνωρίσθη διάδοχος αὐτοῦ ἀποθανόντος τὸν Ἰούλιον τοῦ 1849, καὶ ἔκτοτε κατέστη ἡ Σατραπεία αὕτη διαδοχικὴ εἰς τὴν αὐτὴν γενεάν.
ΝΟΥΒΙΑ.

Ἔκτασις ἐπιφ: 1,200,000 χιλιάμ: ▭ — Πληθ. 2,000,000.

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 25° 30′ καὶ 27.°

Πλάτος μεταξὺ 10° καὶ 24° 20′.

469. η νουβια, πρὸς Ν: τῆς Αἰγύπτου παρὰ τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν ἐκτεινομένη, διαῤῥέεται καὶ αὐτὴ ὑπὸ τοῦ Νείλου, καὶ δέν εἶναι ἄλλο, κυρίως εἰπεῖν, καθὼς καὶ ἐκείνη, εἰμὴ ἡ κοιλὰς αὐτοῦ τοῦ ποταμοῦ· ἐκεῖ αὐξάνεται ὁ Νεῖλος, δεχόμενος τὴν Βαρχελαβυὰδ, ἢ Ἄσπρον ποταμὸν, ὅστις νομίζεται ὅτι εἶναι ὁ Νεῖλος, καὶ ἕτερον τὸν Τακατζέν. Ὁ τόπος εἶναι εὔφορος μόνον εἰς τὰς ὑπὸ τῶν ποταμῶν διαῤῥεομένας κοιλάδας· ὁ δὲ λοιπὸς εἶναι ἢ ἔρημος ἀμμώδης, ἢ βράχοι ξηροὶ καὶ ἄγονοι. Διαιρεῖται δ’ εἰς 4 τμήματα. — Τὸ ά.) εἶναι ἡ Νουβία ἡ Τουρκική· πρωτεύουσα ἡ Δεΐρη. — β′) τὸ βασίλειον τοῦ Δογγολάχου, ἐν τῷ κέντρῳ κείμενον καὶ ἔχον ὁμώνυμον πρωτεύουσαν. — γ′) τὸ βασίλειον τῆς Σεναχάρης πρὸς Μ: ἔχον πρωτεύουσαν ὁμώνυμον παρὰ τὸν Νεῖλον μὲ 9 χιλ: κατ. — δ′) πρὸς Ἀν: ἡ χώρα τῶν Βετζάων, βαρβάρων λαῶν τρωγλωδυτικῶν. Ἐξάγονται δ’ ἐκ τῆς Νουβίας χρυσὸς, ἔβενος, ἐλεφαντόστεα καὶ φοίνικες· θρησκεία δ’ ἐπικρατεῖ ἡ Μωαμεθανική· εὑρίσκονται δὲ καὶ ὀλίγοι Χριστιανοὶ καὶ Εἰδωλολάτραι. Εἰς τὴν Νουβίαν, οὖσαν μέρος τῆς Ἀρχαίας Αἰθιοπίας, εὑρίσκεται καὶ ἡ περίφημος τῶν ἀρχαίων Μερόη, συνισταμένη ἐκ τοῦ Ἄσπρου ποταμοῦ καὶ ἄλλων συμβαλλόντων μὲ τὸν Νεῖλον. — Ὁ Μεχμεταλῆς, καταδιώκων τοὺς Μαμελούκους, καταφυγόντας εἰς τὴν Νουβίαν κατὰ τὸ 1812, ἐκυρίευσε τοῦ ὁμόρου τόπου πολεμῶν μέχρι τοῦ 1828.

ΑΒΥΣΣΙΝΙΑ.

Ἔκτασις ἐπιφ: 780,000 χιλιάμ: ▭ — Πληθ. 4,000,000.

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 32° καὶ 41.°

Πλάτος μεταξὺ 7° καὶ 16° 40′.

470. η αβυσσινια κεῖται Ν-Ἀν: τῆς Νουβίας παρὰ τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν ἐκτεινομένη. Εἰς αὐτὴν ἔχει ὁ Νεῖλος τὰς πηγάς του, διερχόμενος καὶ τὴν λίμνην Δαμβαίαν. Οἱ κάτοικοι πρεσβεύουσι κοινῶς τὸν χριστιανισμὸν, ἀλλὰ μεμιγμένον μὲ πολλὰς Ἰουδαϊκὰς τελετάς. Ὁ δὲ τόπος διαιρεῖται εἰς πολλὰ κράτη ἢ βασίλεια ἁναστατονόμενα συχνάκις ὑπὸ τῶν πλησιοχώρων βαρβάρων. Εἶναι δὲ τὰ ἑξῆς· — 1) Τὸ Τιγραῖον βασίλειον Β-Ἀν: ἔχον πρωτεύουσαν τὴν Ἀνταλόβην μὲ 10 χιλ: κατοίκων, καὶ Ἀδοῦαν μὲ 8 χιλ: ἀρχαίαν πρωτεύουσαν. Αὐτοῦ πλησίον εὑρίσκονται καὶ τὰ ἐρείπια τῆς Ἄξου, πρωτευούσης ἄλλοτε ὅλης τῆς Ἀβυσσινίας. — 2) Τὸ βασίλειον τῆς Ἀμβάρας ἢ Γονδάρης, πρωτεύουσα Γονδάρη, ἔχουσα νῦν 6 χιλ: κατ. Οἱ δὲ μεταξὺ τῶν δύο τούτων ἐπικρατειῶν ὀρεινοὶ τόποι κατοικοῦνται ὑπὸ Ἰουδαίων, οἵτινες κατὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Ἰουδαίας ὑπὸ τοῦ Ναδουχοδονόσορος κατέφυγον αὐτοῦ, ὀνομαζόμενοι Φαλάσχαι, ἤγουν ἐξόριστοι. — 3) Αἰ ἐπαρχίαι τῆς Σχόας καὶ Ἐφάτης, αἱ μεσημβρινώταται τῆς Ἀβυσσινίας, κατοικοῦνται ἀπὸ τοὺς Γάλλας, θηριώδεις βαρβάρους, ἐπελθόντας ἀπὸ ἔτι μεσημβρινώτερα μέρη, καὶ διαμελίσαντας τοῦτο τὸ βασίλειον. Ἐκ τῆς Ἀβυσσινίας ἐκφέρονται χρυσοῦ ψήγματα, στρουθοκαμήλων πτερὰ καὶ ἐλεφαντόδοντα.

Ἡ Ἀβυσσινία ἔχει ὄρη ὑψηλὰ τὰ τῆς Σελήνης, προχωροῦντα πρὸς Δ: εἰς τὸ ἐσωτερικὸν τῆς Ἀφρικῆς, πεδιάδας ξηρὰς, γεμάτας εἰς πολλὰ μέρη ἀπὸ ἅλας ὀρυκτὸν, καὶ κοιλάδας εὐφορωτάτας εἰς σῖτον, ὀρύζιον, κεγχρίον, σάκχαρι, καφὲν, παμβάκιον, σιναμικὴν, καὶ διάφορα ὀπωρικά. Τὸ ὕψωμα τοῦ τόπου, τὰ ἐκτεταμένα δάση αὐτοῦ, οἱ κατὰ τὸ θέρος καταπίπτοντες ὑετοὶ, ἐξ ὧν πλημμυροῦσιν οἱ ἐκεῖ ποταμοὶ καὶ ὁ Νεῖλος, καθιστῶσι τὴν θερμοκρασίαν πολὺ ὀλιγώτερον θερμὴν ἢ εἰς τὴν Νουβίαν καὶ Αἴγυπτον· εἰς τὰ δάση εὑρίσκονται ὅλα τὰ γεννώμενα εἰς αὐτὴν τὴν ἤπειρον ζῶα, καὶ ξύλα πολύτιμα, οἷον, ἔβενος, σάνδαλον κτλ. αὐτοῦ φύεται καὶ ὁ πάπυρος, τὸν ὁποῖον οἱ ἀρχαῖοι μετεχειρίζοντο ὡς χαρτίον εἰς γραφήν. Αἱ λίμναι καὶ οἱ ποταμοὶ γέμουσι κροκοδείλων, καὶ νέφη ἀκρίδων κατερημόνουσι συχνάκις ὁλοκλήρους ἐπαρχίας. Ἡ Ἀβυσσινία, μέρος οὖσα τῆς Αἰθιοπίας κατὰ τοὺς ἀρχαίους χρόνους, φαίνεται ὅτι ὑπῆρξεν ἡ κοιτὶς τοῦ πολιτισμοῦ τῶν ἐθνῶν τῆς Ἀφρικῆς· ὁ Χριστιανισμὸς εἰσήχθη ἐκεῖ κατὰ τὸν 4 αἰῶνα μ. Χ., ἀλλ’ αἱ ἐπιδρομαὶ διαφόρων βαρβάρων λαῶν κατεβαρβάρωσαν τὸν τόπον· ὅλη ἡ τεχνουργία τῶν Ἀβυσσινῶν περιορίζεται τὴν σήμερον εἰς κατασκευήν τινων ὑφασμάτων καὶ τῶν ὅπλων αὐτῶν.

ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΔΕΛΟΥ και ΑΪΑΝΟΥ.
Ἔκτασις 240,000 χιλιάμ: ▭ Ἔκτασις 220,000 χιλιαμ: ▭
Πληθ. 200,000 Πληθ. 150 χιλ.
Μῆκος Ἀνατ: μεταξὺ 38° καὶ 49° 10′. Μῆκος Ἀνατ: μεταξὺ 43° καὶ 49°.
Πλάτ: Β: μεταξὺ 8° καὶ 12° 30′. Πλάτ: Β: μεταξὺ 4° καὶ 11°.

471. Ἀν-Μεσημβρινῶς τῆς Ἀβυσσινίας κεῖται ἡ χώρα τῶν Σομαύλων ἢ ἡ Σομαυλία, ὀλίγον γνωστὴ κατὰ τὰ μεσόγεια· ἀποπερατουμένη δὲ ὡς εἰς γωνίαν εἰς τὸ ἀκρωτήριον Γουαρδαφούϊον, βρέχεται πρὸς Β: ἀπὸ τὸν Ἀδέλιον κόλπον, τὸν πρὸ τοῦ πορθμοῦ τοῦ Βαδελμανδέλου, Ἀν-Μ: δὲ ἀπὸ τὸν Ἰνδικὸν Ὠκεανόν. Καί ἡ μὲν Β: παραλία ὀνομάζεται παραλία τοῦ Ἀδέλου· ἡ δὲ Ἀν-Μ: ἡ ἐντεῦθεν τοῦ Γουαρδαφουΐου, λέγεται παραλία τοῦ Ἀϊάνου ἢ Ἀζάνου. Καὶ ταύτης μὲν τὸ ἔδαφος δὲν εἶναι εἰμὴ ὄγκοι βράχων καὶ ἄμμου, πλὴν τῶν βορείων μερῶν, ὄντων ὁπωσοῦν εὐφόρων· ἐξάγεται δ’ ἀπ’ αὐτῆς χρυσὸς, ἐλεφαντόδοντα καὶ ἀρώματα. Τὰ παράλια, διαιρούμενα εἰς πολλὰ κράτη, ὀλίγον γνωστὰ, κατοικοῦσιν Ἄραβες Μωαμεθανοί· εἰς δὲ τὰ μεσόγεια, Νέγροι Φετισισταί. Ἡ δὲ παραλία τοῦ Ἀδέλου εἶναι ἑλώδης καὶ νοσώδης, ἐξάγουσα τὰ αὐτὰ προϊόντα, καὶ μέλι προσέτι καὶ κηρίον, καὶ χονδρικὰ ζῶα· κατοικεῖται δὲ ὑπὸ Σαμαύλων Μωαμεθανῶν, εἰς διάφορα κράτη ἀσήμαντα διῃρημένων, καὶ διοικουμένων ἀπὸ Ἰμάμιδων· οὗτοι δ’ οἱ λαοὶ ἔχουσιν ἄσπονδον πόλεμον πρὸς τοὺς Ἀβυσσινούς. Ἀναφέρονται δὲ πόλεις, ἡ Βερβέρα, παράλιος, ἔχουσα μέγα ἐμπόριον μὲ τὴν Ἀραβίαν· καὶ ἡ Ζεΐλα, πρωτ: ἐπὶ νησιδίου κειμένου εἰς τὸν πορθμὸν τοῦ Βαβελμανδέλου.

ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΒΕΡΒΕΡΙΑΣ η ΒΑΡΒΑΡΙΑ.

Ἔκτασις ἐπιφ: 2,470,000 χιλιάμ: ▭ — Πληθ. 20 ἑκατομ:

Μῆκος μεταξὺ 12° 25′ Δυτ: καὶ 23° Ἀνατολικόν.

Πλάτος μεταξὺ 25° καὶ 37° 20′.

472. η βαρβαρια, κειμένη παρὰ τὴν Μεσόγειον θάλασσαν ἐκτείνεται ἀπὸ τοῦ κόλπου τῆς Σίδρας μέχρι τῶν ἐκτὸς τῶν Ἡρακλείων στηλῶν παραλίων, τῶν ἄντικρυ τῶν Καναρίων νήσων ἐν τῷ Ὠκεανῷ. Τὸ ὄνομα τοῦτο δίδεται γενικῶς εἰς ὅλην τὴν βορείαν τῆς Ἀφρικῆς παραλίαν τὴν ἐκεῖθεν τοῦ κόλπου τῆς Σίδρας ἕως ἐκτὸς τῶν Ἡρακλείων στηλῶν, κυρίως κατοικουμένην ὑπὸ Ἀράβων, καὶ εἰς τὸ ἐνδότερον περὶ τὸν Ἄτλαντα ὑπὸ ἄλλου τινὸς ἔθνους, τὸ ὁποῖον φαίνεται νὰ ἦναι ἀρχαιότερον· τοῦτο δὲ λέγεται ἔθνος τῶν Βερβέρων, καὶ ἐκ τούτων ὠνομάσθησαν καὶ τὰ παράλια Βερβερία (καὶ Μπαρμπαριὰ χυδ:). — Περιλαμβάνει δὲ ὅλη ἡ παραλία αὕτη τέσσαρα κράτη· ά) τὴν Αὐτοκρατορίαν τοῦ Μαρόκου (ἐκτὸς τῶν στηλῶν) β′) τὴν Ἀλγερίαν· γ′) τὴν Τύνιδα· καὶ δ′) τὸ κράτος τῆς Τριπόλεως.

473. Ἡ Βαρβαρία διασχίζεται διὰ τῆς σειρᾶς τοῦ Ἄτλαντος εἰς δύο μέρη, διαφέροντα ἀπ’ ἀλλήλων κατὰ τὸ κλίμα καὶ τὴν εὐφορίαν. Ἐκ τῆς βορείου κλιτύος αὐτοῦ καταβαίνοντες ἱκανοὶ ποταμοὶ ἐκβάλλουσιν εἰς τὴν Μεσόγειον· οἱ δὲ ἐκ τῆς Μεσημβρινῆς καταπίνονται εἰς τὰς ἀμμώδεις ἐρήμους, ἢ χύνονται μέσα εἰς λίμνας ἁλμυράς· ὅθεν τὸ βόρειον μέρος ἔχει κλίμα εὐκραὲς, καὶ γῆν εὐφορωτάτην ὅλων τῶν φυτῶν τῆς Μεσημβρινῆς Εὐρώπης εἰς τὰ μέρη τὰ εὔυδρα· τὸ δὲ Μ: μέρος εἶναι τόπος ἐκτεταμένος, ἐπίπεδος, ἀμμώδης, φέρων φοίνικας εἰς τὰς Αὐάσεις, ὅθεν καὶ τόπος τῶν φοινίκων (Βιλεδουλγερίδ) ὀνομαζόμενος καὶ ὑπὸ συννέφων ἀκρίδων συχνάκις ἐρημούμενος, καὶ ὑπὸ πλήθους θηρίων κατοικούμενος. Αἰ δὲ πλευραὶ τοῦ Ἄτλαντος γέμουσι δένδρων καὶ ἀνθοφόρων φυτῶν· ὑψοῦνται δὲ αἱ κορυφαὶ αὐτοῦ μεταξὺ τοῦ Φὲς καὶ τοῦ Μαρόκου τοσοῦτον, ὥστε μένουσιν αἰωνίως χιονοσκέπαστοι. Οἱ Ἄραβες κατέκτησαν τοὺς τόπους τούτους περὶ τὸν Ζ′. αἰῶνα μ. Χ. καὶ οἱ Μωαμεθανοὶ, πλὴν τοῦ Μαρόκου, περὶ τὸν ΙΣΤ′. Ὁ τοῦ Μαρόκου λέγεται Αὐτοκράτωρ, τῶν δὲ λοιπῶν οἱ Ἡγεμόνες λέγονται Δέϊδες, ἀναγνωρίζοντες τὴν κυριαρχίαν τοῦ Σουλτάνου· εἶχον δὲ ὅλοι στόλους πειρατικοὺς, φορολογοῦντες ὅλους τοὺς Χριστιανοὺς βασιλεῖς, καὶ ληστεύοντες τὰ ἐμπορικὰ πλοῖα αὐτῶν μέχρι τοῦ 1830, ὅτε οἱ Γάλλοι ὑπέταξαν τὴν Ἀλγερίαν.

474. Ἡ ἐπικράτεια τῆς Τριπόλεως (ἔκτασις 30 χιλ: λευγ: τετρ: κάτ: 1 ἑκατομ:). Ἡ μεταξὺ τῆς μεγάλης καὶ μικρᾶς Σύρτεως περιλαμβανομένη χώρα ὀνομάζεται ἰδίως Τρίπολις ( ἀρχαία Συρτικὴ 246), ἀπὸ τῆς νῦν ὁμωνύμου πρωτευούσης αὐτῆς, παραλίου πόλεως, ἐχούσης εὔθετον λιμένα, ὅθεν ἐξάγονται τὰ τῶν ἐνδοτέρων τόπων προϊόντα, ἤγουν ψήγματα χρυσοῦ, πτερὰ στρουθοκαμήλων καὶ Σιναμικὴ (κάτ: 25 χιλ:). Ἐνταῦθα διαμένει ὁ διοικῶν Δέης, ὑπὸ τὸν ὁποῖον ὑποτελοῦσι καὶ αἱ ἐξῆς χῶραι.

475. Ἡ ἀπὸ τοῦ μυχοῦ τῆς μεγάλης Σύρτεως μέχρι τῶν ὁρίων τῆς Αἰγύπτου λεγομένη χώρα τῆς Βάρκας, ἄκαρπος καὶ κακῶς κατοικουμένη ἡ πλείστη. Αὐτῆς ἡ παρὰ τὴν Μεσόγειον παραλία εἶναι ἡ Κυρηναϊκὴ ἢ Πεντάπολις τῶν ἀρχαίων (245). Δέρνη ὀνομάζεται ἡ πρωτίστη αὐτῆς πόλις, παράλιος, καὶ Γρενὰχ ἢ Κυρὶν ἑτέρα, ὅπου φαίνονται ἀξιόλογα ἐρείπια τῆς Κυρήνης. Εἰς δὲ τὸ ἐσωτερικὸν εἶναι ἡ ἔρημος τῆς Βάρκας, εἰς τὰ μεσημβρινὰ πέρατα τῆς ὁποίας, πρὸς τὴν Αἴγυπτον, ὑπάρχουσιν Αὐάσεις ἡ Αὐγελὰχ καὶ ἡ Σουὰχ, νομιζομένη αὕτη ὅτι εἶναι ὁ τόπος, ὅπου ὑπῆρχεν ὁ τοῦ Διὸς Ἄμμωνος ναός. Μετ’ αὐτὰς, πρὸς Μ: καὶ πρὸς Ἀν: τῆς Αἰγύπτου καὶ μέρους τῆς Νουβίας, ἐκτείνεται ἡ Λυβικὴ ἔρημος περιέχουσά τινας Αὐάσεις ἤ τόπους οἰκησίμους, καὶ φέροντας ὁπωσοῦν ἀφθόνως φοίνικας, γεννήματά τινα καὶ σιναμικήν. — Πρὸς Μ: τῆς Τριπόλεως κεῖται ἡ Φαζανία ἢ Φετζὰν, συνεχομένη μὲ τὴν ἔρημον τῆς Σαχάρας· ἔχει δὲ πολλὰς Αὐάσεις, καλῶς κατοικουμένας ὑπὸ Αἰθιόπων ἠμιβαρβάρων, καὶ πόλιν σημαντικὴν ὀνομαζομένην Μουρτζούκην, ἕδραν τοῦ διοικοῦντος Σουλτάνου, καὶ κέντρον τοῦ ἐσωτερικοῦ ἐμπορίου τῆς Β: Ἀφρικῆς, ὅπου συνέρχονται ἄπειροι συνοδίαι τῶν ἐμπορευομένων μὲ τὰ πέριξ διάφορα κράτη. Ἡ Τραγγάνη, ἄλλοτε πρωτεύουσα τῆς Φαζανίας, εἶναι εἰσέτι, ὀνομαστὴ διὰ τοὺς τάπητας αὐτῆς· ὁ δὲ διοικῶν Σουλτάνος εἶναι ὑποτελὴς εἰς τὸν Δέην τῆς Τριπόλεως. Πρὸς Μ: καὶ Ἀν: τῆς Φαζανίας κατοικοῦσιν οἱ Τίββοι, Νέγροι ὄντες, ἐκ τῶν ὁποίων οἱ πλειότεροι ζῶσιν ὡς τρωγλωδύται (197).

476. Ἡ ἐπικράτεια τῆς Τύνιδος (Τούνεζι) πρὸς Δ: τῆς Τριπόλεως, καὶ πρὸς Β: ἐκτεινομένη, κατοικεῖται ὑπὸ Ἀράβων καὶ Βερβέρων, περὶ τὰ 3 ἑκατομ: ἀριθμουμένων. Εἰς τὸ Ν: μέρος εἶναι ἡ μεγάλη λίμνη Λουδεὰχ, τὴν ὁποίαν τινὲς ὑπολαμβάνουσιν ὅτι εἶναι ἡ Τριτωνὶς λίμνη τῶν ἀρχαίων. Τὰ ἔτι μεσημβρινώτερα εἶναι ἔρημα καὶ ἄγονα· τὰ δὲ λοιπὰ εὔκαρπα καὶ ἱκανῶς κατοικημένα. — Τούνεσι (Τύνις) παράλιος, εἶναι ἡ πρωτεύουσα (κάτ: 150 χιλ:), πλησίον τῶν ἐρειπίων τῆς παλαιᾶς Καρχηδόνος κτισμένη, καὶ ἔχουσα ἀρκετὸν ἐμπόριον. — Πορτοφαρίνα, πλησίον τῆς ἀρχαίας Ὑτίκης. — Γαβῆ (κάτ: 20 χιλ:), λιμὴν ἐπὶ τοῦ κόλπου τῆς Μικρᾶς Σύρτεως, ἐπονομαζομένη νῦν ἀπ’ αὐτῆς τῆς πόλεως. Ἡ ἐπικράτεια αὕτη σύγκειται ἐκ μέρους τῆς χώρας τῶν Καρχηδονίων καὶ μέρους τῆς Νουμιδίας τῶν ἀρχαίων (247 καὶ 248).

477. Ἡ ἐπικράτεια τῆς Ἀλγερίας πρὸς Δ: (Ἀλιγγέριον, Τζεζάερι, ἐν μέρει Νουμιδία καὶ Μαυριτανία Καισαριανὴ τῶν ἀρχαίων), κατοικουμένη ὑπὸ 2 ἑκατομ: καὶ ποτιζομένῃ ὑπὸ πολλῶν ποταμῶν καταῤῥεόντων ἐκ τῆς σειρᾶς τοῦ Ἄτλαντος, καὶ καταστηνόντων εὐφορωτάτην τὴν χώραν. Πρὸς Μ: αὐτῆς τῆς σειρᾶς εἶναι ἡ χώρα Ζὰβ, κατοικουμένη ὑπὸ Βερβέρων (474), καὶ ἄλλαι Αὐάσεις εἰς τὴν ἔρημον τὴν ἑνουμένην μὲ τὴν τῆς Σαχάρας. — Πόλεις· Ἀλιγγέριον, παράλιος καὶ ἐχυρὰ μὲ 65 χιλ: κατοίκων, ἐξ ὧν οἱ ἡμίσεις Εὐρωπαῖοι. — Σχερσὲλ (Καισάρεια), παράλιος (κάτ: 3 χιλ:).—Κωνσταντίνα (Κίρτα) εἰς τὰ μεσόγεια, ἔχουσα ἄξια λόγου ἐρείπια ἀρχαίων κτιρίων (κάτ: 25 χιλ:). — Ὀράνη, ἀξιόλογον φρούριον εἰς τὰ παράλια (κάτ: 25 χιλ:). — Βόνα (Ἱππὼν), ἄλλος λιμὴν (κάτ: 9 χιλ), πλησίον τῶν ἐρειπίων τῆς ἀρχαίας Ἱππῶνος. — Φιλιππούπολις, παράλιος, συνοικισθεῖσα ὑπὸ τῶν Γάλλων ἐσχάτως καὶ ἐπονομασθεῖσα ἀπὸ τοῦ βασιλέως αὐτῶν Λουῆ Φιλίππου (κάτ: 6 χιλ:). — Εἰς τὸ ἐσωτερικὸν πρὸς Μ: τῆς Ὀράνης, Τλέμσων ἄλλοτε πρωτεύουσα βασιλείου, καὶ Μάσκαρα, ἡ χρηματίσασα πρωτεύουσα τοῦ Ἀβδὲλ-Καδέρου, ἀρχηγοῦ τῶν Ἀράβων καὶ ἄσπονδου πολεμίου τῶν Γάλλων, καταστραφεῖσα ὑπὸ τούτων τὸ 1835.

Ἀπὸ τοῦ 1830 κατεκτήθη καὶ ἀπῳκίσθη ἡ Ἀλγερία ὑπὸ τῶν Γάλλων, διαιρεσάντων τὸν πρὸς Β: κατακτηθέντα τόπον εἰς 3 μεγάλους Νομοὺς, ὑποδιαιρουμένους εἰς πολιτικὰς καὶ στρατιωτικὰς Διοικήσεις· εἰς τὸν τοῦ Ἀλγερίου ἐν τῷ μέσῳ, τὸν τῆς Ὀράνης πρὸς Δ: καὶ τὸν τῆς Κωνσταντίας πρὸς Ἀν:, ἕκαστος τῶν ὁποίων ἔχει καὶ ἓν πρωτοδικεῖον· ἔκτοτε μέχρι τοῦ νῦν ἀπῳκίσθησαν εἰς τὸν τόπον πολλαὶ χιλ: Εὐρωπαίων ἐκ διαφόρων ἐθνῶν.—Μετὰ τὴν καταστροφὴν τοῦ Ἀβδὲλ-Καδέρου ἐπεκτείνουσι τὰς κτήσεις των οἱ Γάλλοι εἰς τὸ ἐσωτερικόν. Εἰς τὴν Καβυλίαν, οὖσαν χώραν ὀρεινὴν, κατοικουμένην ὑπὸ μαχίμων λαῶν βερβερικῶν ἀνεξαρτήτων, εὕρηκαν ἱκανὴν ἀντίστασιν, ἀλλὰ καὶ τούτους ἐσχάτως καθυπέταξαν. Οἱ ὑπὸ τὴν ἄμεσον διοίκησιν τῶν Γάλλων ὑποκείμενοι λαοὶ συμποσοῦται εἰς 350 χιλ: περίπου.

478. Ἡ Αὐτοκρατορία τοῦ Μαρόκου καὶ τοῦ Φὲς, ὑπὸ ἕνα ἡγεμόνα ὑποκείμεναι, ὅστις λέγεται Αὐτοκράτωρ ἢ ἀρχηγὸς τῶν πιστῶν καὶ Σουλτάνος, κεῖται πρὸς Δ: τῆς ἀνωτέρω, ἐκτεινομένη ἐκτὸς τῶν Ἡρακλείων στηλῶν ἕως πέραν τοῦ ἀκρωτηρίου Καντίνου εἰς τὸν Ὠκεανόν· περιλαμβάνει δὲ τὰς ἐπαρχίας τοῦ Φὲς, κειμένου πρὸς Β: καὶ τοῦ Μαρόκου πρὸς Δ: καὶ τὰς πρὸς Ν: τοῦ Ἄτλαντος ἐπαρχίας τῆς Ταφιλέτης καὶ Σιγιλμεσᾶς (πληθ. 10 — 13 ἑκατομ:). — Πόλεις· Μαρόκον, πρωτ: καὶ καθέδρα τοῦ Σουλτάνου (κάτ: 70 χιλ:), ἐξάγουσα πολλὰ μαροκινά· κεῖται δ’ εἰς εὔφορον πεδιάδα ὑψηλὴν 1500 πόδ: ἄνω τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης. — Μογάδωρ, τὸ μέγα ἐμπορεῖον αὐτῆς τῆς ἐπικρατείας εἰς τὰ παράλια τοῦ Ὠκεανοῦ. Ἀπ’ αὐτοῦ ἐξάγονται κόμμι, φοίνικες, ἐλεφαντόδοντα, πτερὰ στρουθοκαμήλων κτλ. — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν τοῦ Φὲς Τάγγερον (Τίγγις), καὶ Κέουτα εἰς τὸν πορθμὸν τοῦ Γιβραλτάρου. Εἰς τὸ Τάγγερον ἑδρεύουσι πολλοὶ πρόξενοι τῶν Εὐρωπαίων (κάτ: 15 χιλ:)· ἡ δὲ Κέουτα (κάτ: 8 χιλ:), καταντικρὺ τοῦ Γιβραλτάρου κειμένη, εἶναι φρούριον ἐχυρὸν τῶν Ἱσπανῶν, εἰς τὸ ὁποῖον ἀποπέμπουσι τοὺς ἐξορίστους. — Φὲς, πρωτ: τοῦ κατὰ τὸν Μεσαιῶνα ὁμωνύμου βασιλείου τῶν Σαρακηνῶν, ὀνομαστὴ διὰ τὰς ἐκεῖ ἀναπτυχθείσας τότε ἐπιστήμας, καὶ νῦν ἔτι σημαντικὴ πόλις, διαῤῥεομένη ὑπὸ ὁμωνύμου ποτ: καὶ διασώζουσα πολλὰ δημόσια κτίρια, οἷον τζαμία, σχολεῖα, νοσοκομεῖα, λουτρὰ καὶ 200 περίπου ξενῶνας (χάνια)· κατοικεῖται δὲ ὑπὸ 100 χιλ: περίπου, ἔχουσα βιομηχανίαν καὶ ἐμπόριον ἱκανόν.

Πρὸς Νότον τοῦ Ἄτλαντος ἐκτείνεται ἀπέραντος πεδιὰς, ἐξ ἧς ἐξάγεται ἅλας, καὶ ἥτις περιλαμβάνει τὰς ἐπαρχίας τῆς Ταφιλέτης καὶ Σιγιλμεσᾶς, καὶ τῆς Δάρας πρὸς Ν: κειμένης. Οἱ μόνοι γνωστοὶ τόποι τούτων, τῶν ὁποίων οἱ κάτοικοι ἐξέχουσιν εἰς τὴν κατεργασίαν τῶν μαροκινῶν δερμάτων, εἶναι αἱ πόλεις Ταρουδὰν, Δράχα, καὶ ἰδίως ἡ Ταφιλέτη, ἔχουσα ἓν παλάτιον σημαντικὸν, καὶ ἐμπόριον μὲ τὸ ἐσωτερικὸν τῆς Ἀφρικῆς. Πρὸς Ἀν: δὲ τῶν εἰρημένων ἐπαρχιῶν καὶ πρὸς Ν: τῆς Ἀλγερικῆς ἐπικρατείας, ἐπὶ τοῦ Μ: πλευροῦ τοῦ Ἄτλαντος μέχρι τῆς Τύνιδος, παρεκτείνεται ἡ χώρα τῶν Φοινίκων, ἢ Βελεδουλγερὶδ, κατὰ τὴν τῶν ἐγχωρίων γλῶσσαν ὀνομαζομένη, καὶ κατοικουμένη ὑπὸ σκηνητῶν Ἀράβων.

Η ΕΡΗΜΟΣ ΤΗΣ ΣΑΧΑΡΑΣ.

Ἔκτασις ἐπιφ: 5,136,000 χιλιάμ: ▭ — Πληθ. 1 ἑκατομ.

Μῆκος μεταξὺ 19° 20′ Δυτ: καὶ 25° 30′ Ἀνατ.

Πλάτος μεταξὺ 16° καὶ 33° 30′.

479. η σαχαρα ἢ ἡ Μεγάλη Ἔρημος, κειμένη μεταξὺ τῆς Βερβερίας καὶ τῆς λεκάνης τοῦ Νίγρητος ποταμοῦ, ἐκτείνεται ἀπὸ τῶν παραλίων τοῦ Ὠκεανοῦ μέχρι τῆς Λιβυκῆς ἐρήμου πρὸς Ἀν: μετὰ τῆς ὁποίας συνέχεται, ἔχουσα 220 λευγῶν μῆκος, καὶ ἐξισουμένη κατὰ τὴν ἔκτασιν μὲ τὸ ἥμισυ τῆς Εὐρώπης. Εἶναι ἓν ἀπέραντον ὀροπέδιον ἄμμου κινητῆς, ἄνυδρον καὶ ἄφορον, ποικιλλόμενον μέ τινας Αὐάσεις εὐύδρους καὶ εὐφόρους, ὅπου κατοικοῦσι μικρολαοί τινες κατὰ φυλὰς, καὶ πλῆθος θηρίων παντοδαπῶν. Ἀπὸ τοῦ Ἰουλίου μέχρι τοῦ Ὀκτωβρίου γίνονταί τινες βροχαὶ εἴς τινα μέρη τῆς Ἐρήμου· εἰς ἄλλα δὲ πάλιν δὲν πίπτει πώποτε οὐδὲ μία ψεκάς.

Ἡ Σαχάρα εἶναι ἀπέραντον ὀροπέδιον, ὀλίγον ὑψούμενον τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης, ποῦ μὲν περιέχον ξηροὺς καὶ πετρώδεις ἢ καὶ ὅλως ἀμμώδεις κολωνούς· ποῦ δὲ ἐκτεταμένας πεδιάδας ἄμμου κινητῆς, ἐν τῷ μέσῳ τῶν ὁποίων εὑρίσκονται καί τινες εὔφοροι αὐάσεις, ποτιζόμεναι ἀπὸ μικρὰ ποτάμια καὶ ῥυάκια, ἢ καὶ λίμνας ἁλμυρῶν ἢ ποτίμων ὑδάτων. Αἱ αὐάσεις αὗται εἶναι καλλιεργήσιμοι, φέρουσαι σῖτον, κεγχρίον, φοίνικας, καὶ ἐξαίρετα ὀπωρικὰ μεσημβρινά· εἰς δὲ τὴν ἔρημον φύονται ἀγριάκανθα, ἡ λεγομένη μιμόζα, ἡ μάννα, ἄγρια θυμάρια καί τινα ἄλλα ποταπὰ φυτὰ, καὶ πλῆθος ἅλατος ἐξορύσσεται, εἰς τὴν Νιγρητίαν μετακομιζόμενον πρὸς ἐμπορίαν· ἐκ τούτου δέ τινες συμπεραίνουσιν, ὅτι ἦτό ποτε θάλασσα ἡ ἔρημος αὕτη· θηρία δ’ εὑρίσκονται εἰς αὐτὴν πολλὰ καὶ παντοδαπά· οἷον μέγιστοι ὄφεις, λέοντες, πάνθηρες, πίθηκοι, σμήνη στρουθοκαμήλων καί τινες Γαζέλαι, τὰ περισσότερα τῶν ὁποίων δὲν ἀπομακρύνονται πολὺ ἀπὸ τοὺς εὐύδρους τόπους. Τὸ δὲ μέρος τῆς ἐρήμου, τὸ κατάσκεπον ἀπὸ λεπτὴν ἄμμον, φαίνεται ὡς κυμαινομένη θάλασσα, ὅταν πνέωσιν οἱ ἐκεῖ ἐπικρατοῦντες σφοδροὶ ἄνεμοι. Τότε ἡ ἄμμος, μετατοπιζομένη ἀπὸ ἑνὸς εἰς ἄλλον τόπον, συσσωρεύεται εἰς βουνὰ, σκεπάζοντα τὰ ῥυάκια καὶ τὰ λιμνάζοντα ὕδατα, καὶ θάπτοντα συχνάκις καὶ ὁλοκλήρους συνοδίας διαβατῶν, τῶν ἐμπορευομένων μὲ τὰ περὶ αὐτὴν τὴν ἔρημον Βερβερικὰ καὶ Νιγρητικὰ κράτη. Ἐπειδὴ δὲ ὁ τροπικὸς τοῦ Καρκίνον διέρχεται κατὰ τὸ μέσον σχεδὸν αὐτὴν τήν ἔρημον, αἱ ἡλιακαὶ ἀκτῖνες πίπτουσιν ἐπ’ αὐτῆς καθέτως ἐπί τινα χρόνον τοῦ ἔτους, τότε ὁ τόπος οὗτος καθίσταται ἀληθῶς ὡς πεπυρακτωμένη κάμινος. Ἐκτὸς τούτου αἱ ἀκτῖνες ἀντανακλώμεναι ἐπὶ τῆς ἄμμου καὶ ἐπὶ τῶν λευκῶν λιθαρίων, ἀποτελοῦσιν ἀπαύγασμα φωτὸς ἐκθαμβόνοντος καὶ καταπονοῦντος τὴν ὅρασιν. Ὁ δὲ ἀὴρ, ξηρὸς καὶ θερμὸς ὢν, διατηρεῖ τὴν ὄψιν ἀτμίδων ὑποκοκκίνων, ὥστε ὁ ὁδοιπόρος νομίζει ὅτι βλέπει πρὸς τὸν ὁρίζοντα τὰς φλόγας πολλῶν ἡφαιστείων· πολλάκις δὲ ὅτε καὶ πόλεις καὶ δένδρα, καὶ λίμνας κατοπτεύει μακρόθεν, ὅπου πλησιάζων μετ’ ὀλίγον δὲν εὑρίσκει εἰμὴ ξηροὺς βράχους καὶ πεδιάδας ἄμμου ἀνύδρους. Ἡ τοιαύτη δ’ ἐξαπάτησις τῆς ὁράσεως ἀποτελεῖται διὰ τοῦ λεγομένου ἀντικατοπτρισμοῦ (mirage) τῶν ἡλιακῶν ἀκτίνων. Ἐν βραχυλογίᾳ, ἡ ἔρημος αὕτη, διὰ τὴν ἔκτασιν αὐτῆς, διὰ τὴν ἀνυδρίαν καὶ τὴν ὑπερβολικὴν θερμότητα, καθίσταται ἀφόρητος καὶ ἐπικίνδυνος. Πολλάκις οἱ ὁδοιποροῦντες εἰς αὐτὴν διατρέχουσι πλέον τῶν 100 λευγ: διάστημα καὶ δὲν εὑρίσκουσιν ὕδωρ· ἐὰν δ’ ἐκλείψῃ τὸ ὁποῖον φέρουσι μεθ’ ἑαυτῶν εἰς ἀσκοὺς, πολλάκις ἐξατμιζόμενον ἀπὸ τῶν πνεόντων ἀνέμων καὶ τοῦ ὑπερβολικοῦ καύσωνος, ἢ καὶ ἐὰν ἀποπλανηθῶσιν ἀπὸ τὸν δρόμον τῶν αὐάσεων, ἀποθνήσκουσι τῆς δίψης. Οἱ Ἄραβες πολλάκις ἀναγκάζονται νὰ ποτίζωσι τοὺς ὀλίγους ἵππους αὐτῶν μὲ γάλα. Καμήλους δ’ ἔχουσι πολλὰς, καὶ μὲ αὐτὰς ὁδοιποροῦσι, καὶ μάλιστα μὲ τὰς ἐπιλεγομένας Δρομάδας ἢ Γοργοκαμήλους διατρέχουσι τὴν ἔρημον· διότι ἡ κάμηλος, ὀλίγης τροφῆς ἔχουσα χρείαν, ἀντέχει καὶ εἰς τὴν δίψαν. Προτιμῶσι δὲ τὰς νυκτερινὰς ὁδοιπορίας πολλάκις εἰς τὰς ὁποίας ὁδηγοῦνται διὰ τῶν ἀστέρων.

Οἱ κάτοικοι τῆς Σαχάρας, περὶ τὸ ἓν ἑκατομ: ὑπολογιζόμενοι καὶ τὴν Ὀθωμανικὴν θρησκείαν πρεσβεύοντες, εἶναι ἐκ τοῦ γένους τῶν Βερβέρων, τῶν Ἀράβων καὶ τῶν Νέγρων, κατὰ φυλὰς ἢ μικρολαοὺς διοικούμενοι, καὶ ὁμολογούμενοι ὑπὸ τῶν ἐμπορευομένων ὡς βάρβαροι, σκληροὶ καὶ θηριώδεις. Καὶ εἰς μὲν τὸ ἐσωτερικὸν ἐπὶ τῶν Αὐάσεων κατοικοῦσιν, οἱ μὲν ὡς σκηνῆται, ἔχοντες ποίμνια καμήλων καὶ αἰγιδοπροβάτων· οἱ δὲ κατὰ κώμας σωνῳκισμένοι· πολεμοῦσι δὲ πρὸς ἀλλήλους συχνάκις καὶ πρὸς τοὺς πλησιοχώρους Νίγρητας, τοὺς ὁποίους αἰχμαλωτίζοντες πωλοῦσι δούλους, καὶ τὰς συνοδίας τῶν διαβαινόντων ἐμπόρων λῃστεύουσιν ἢ φορολογοῦσιν. Εἰς δὲ τὸ Δ: μέρος, συνεχόμενον μὲ τὸν Ὠκεανὸν, καὶ ποτιζόμενον ὑπό τινων ῥυάκων, ἐκβαλλόντων εἰς αὐτὸν, κατοικοῦσιν ὅμοιοι μικροὶ λαοὶ, πτωχοὶ καὶ θηριώδεις, οἱ ὁποῖοι συνάγοντες κόμμι εἰς δάση ὁλόκληρα κομμιοφόρων δένδρων, φέρουσιν αὐτὸ εἰς τὴν Σενεγάλην, ἢ εἰς τὸ Μαρόκον. Εἰς αὐτὴν τὴν παραλίαν εἶναι τὰ ἀκρωτήρια Βογιαδάρον καὶ Βλάγκον, ἢ λευκὸν, ἡ νῆσος Ἀργουΐνη ἐν τῷ ὁμωνύμῳ αὐτῆς κόλπῳ, ὅστις πρὸς Δ: περικλείεται ὑπὸ Σύρτεως ἄμμων καὶ ὑφάλων, εἰς τὴν ὁποίαν ναυαγοῦσι πολλὰ πλοῖα· πρὸς Μ: δὲ ὑπάρχει καὶ λιμὴν, ὁ ὀνομαζόμενος Πορτένδικον.

ΣΕΝΕΓΑΜΒΙΑ.

Ἔκτασις ἐπιφαν: 1,067,000 χιλιάμ: ▭ — Πληθ. 12 ἑκατομ.

Μῆκος Δ: μεταξὺ 7° 30′ καὶ 19° 53′.

Πλάτος Β: μεταξὺ 10° καὶ 18.°

480. Ἡ μὲ τὴν παραλίαν τῆς Σαχάρας συνεχιζομένη πρὸς Μ: παρωκεάνειος χώρα ὀνομάζεται Συνεγαμβία (ἢ ὀρθότερον Σενεγαλογαμβία) ὡς ποτιζομένη ὑπὸ τῶν ποταμῶν Σενεγάλη καὶ Γαμβίου. Κατοικεῖται δὲ ὑπὸ πολλῶν λαῶν Νέγρων (Αἰθιόπων), ἐξ ὧν οἱ κυριώτεροι εἰσὶν οἱ Φουλάχοι, οἱ Μανδίγγοι, οἱ Φελοῦποι καὶ Ὑολόφοι, ἔχοντες διάφορα κράτη — Βαμβούκη ὀνομάζεται ἡ πρωτεύουσα τοῦ βασιλείου τῶν Μανδίγγων, καὶ Τιμβὼ ἡ τῶν Φουλάχων. Οὗτοι δὲ οἱ τελευταῖοι διακρίνωνται μεταξὺ ὅλων τῶν λαῶν τῆς Σενεγαμβίας διὰ τὴν εὐμορφίαν τοῦ προσώπου καὶ διὰ τὴν ἡμερότητα τοῦ ἤθους των. Ἡ Μωαμεθανικὴ θρησκεία καὶ ὁ Φετισισμὸς ἐπικρατοῦσιν εἰς τοὺς ἐγχωρίους, ὑπολογιζομένους ἕως 12 ἑκατομ: εἰς δὲ τὰ παράλια εἶναί τινα καταστήματα καὶ κατακτήσεις Εὐρωπαίων ἄξια λόγου. Τὸ φρούριον τοῦ Ἁγίου Λουδοβίκου ἢ Σαντλουῆ, κεῖται εἰς τὸ στόμα τοῦ Σεναγάλη καὶ ἀνήκει εἰς τοὺς Γάλλους (κάτ: 12 χιλ:)· τὸ φρούριον Σαιντιάμη (St-James) παρὰ τὸν Γαμβίαν εἶναι τῶν Ἄγγλων· καὶ τὸ Ῥιογράνδον τῶν Πορτογάλλων ἐπὶ ἄλλου ποτ: ὁμωνύμου.

Ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ παρελθόντος αἰῶνος ἐγνώσθη ἐν μέρει τὰ ἐσωτερικὸν τοῦ τόπου. Τὰ παράλια αὐτοῦ εἶναι χαμηλὰ καὶ νοσώδη, καὶ αἱ ἐκβολαὶ τῶν ποταμῶν γέμουσιν ἀπὸ νησίδια σχεδὸν ὑποβρύχια· εἰς δὲ τὸ ἐσωτερικὸν ὑπάρχουσιν ἀπέραντοι πεδιάδες ἀμμώδεις, ὄρη δασώδη, καὶ κοιλάδες κατάῤῥυτοι καὶ εὔφοροι· ἡ δὲ βλάστησις αὐτόθι λαμβάνει ὅσην ἐπιδέχεται ἀνάπτυξιν, διότι ὁ τόπος ὑπόκειται εἰς περιοδικοὺς ὑετοὺς καὶ πλημμύρας, καθὼς ἡ Νουβία καὶ ἡ Ἀβυσσινία, καὶ ὅλοι ἐν γένει οἱ ἐντὸς τῶν τροπικῶν κείμενοι τόποι. Αὐτοῦ φύεται τὸ βαοὰβ, τὸ μέγιστον τῶν γνωστῶν δένδρων, τὸ ὁποῖον ἔχει γῦρον ἕως 120 ποδῶν· καὶ ὁ χόρτος, τῆς Γουϊνέας, ὅστις γίνεται 14—15 πόδας ὑψηλός. φαντες, πίθηκοι, καμηλοπαρδάλεις, ἀντιλόπαι, ἔλαφοι, λέοντες, λεόπαρδοι, κροκόδειλοι, καὶ ὁ μέγιστος τῶν ὄφεων Βόας, εἶναι κοινὰ ζῶα εἰς αὐτὸν τὸν τόπον. Ἐξάγονται δ’ ἐπ’ αὐτοῦ χρυσὸς, ἔβενος, ἤλεκτρον, κόμμι, πέπερι, παμβάκιον, πτερὰ στρουθοκαμήλων, καὶ δέρματα τίγρεων. Εἰς τὰ μεσημβρινὰ μέρη τῆς χώρας εὑρίσκονται τὰ κυριώτερα ὄρη αὐτῆς, ἐξ ὧν πηγάζουσι καὶ οἱ σημαντικώτεροι ποταμοὶ Σενεγάλης καὶ Γαμβίας, καὶ τρίτος ὁ Ῥιογράνδος (τὸ Μεγαπόταμον). Οὗτοι διευθυνόμενοι πρὸς Δ: ἐκβάλλουσιν εἰς τὸν Ἀτλαντικὸν Ὠκεανόν. Μεταξὺ δὲ τῶν ἐκβολῶν ταῦ Σενεγάλη καὶ Γαμνβίου κεῖται τὸ Πράσινον Ἀκρωτήριον ἢ Καποβέρτον, τὸ δυτικώτατον ἀκρωτήριον τῆς Ἀφρικῆς, καὶ ἡ μικρὰ νῆσος Γορέα, ἀνήκουσα εἰς τοὺς Γάλλους. Αἰ δὲ Βισάγγαι, ἐπίσης εἰς αὐτοὺς ἀνήκουσαι, κεῖνται ἔτι μεσημβρινώτερον.

ΝΙΓΡΗΤΙΑ η ΣΟΥΔΑΝ.

Ἔκτασις ἐπιφ: 3,600,000 χιλιάμ: ▭ — Πληθ. 20 ἑκατομ.

Μῆκος μεταξὺ 12° 30′ Δυτ: καὶ 30° 30′ Ἀν.

Πλάτος Β: μεταξὺ 10° καὶ 21°.

481. Ἡ μεταξὺ τῆς Σενεγαμβίας πρὸς Δ: μέχρι τῆς Νουβίας πρὸς Ἀν: καὶ πρὸς Μ: τῆς Σαχάρας καὶ τῆς Λιβυκῆς εἰς τὰ μεσόγεια ἐκτεινομένη ἀπέραντος χώρα μέχρι πρὸς Β: τῆς Ἄνω Γουϊνέας ὀνομάζεται Σουδὰν ὑπὸ τῶν Ἀράβων, Τακροὺρ ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων, καὶ Νιγρητία ὑπὸ τῶν Γεωγράφων, ὑπολαβόντων ὅτι εἰς αὐτὸν τὸν τόπον εὑρίσκετο ὁ ὑπὸ τῶν ἀρχαιοτέρων ἀναφερόμενος Νίγρης ποταμὸς, καὶ ὅτι ἐκβάλλει καὶ εἰς μίαν μεγάλην λίμνην λεγομένην Τσάδην. Τὴν σήμερον γινώσκεται ὅτι ὁ ὑποτεθεὶς τοιοῦτος ποταμὸς, πηγάζων ἀπὸ τὰ ὄρη τῆς πρὸς Μ: κειμένης Ἄνω Γουϊνέας, καὶ μετὰ μακρὸν καὶ κυκλικὸν δρόμον διατρέχων τὴν Νιγρητίαν, χύνεται εἰς τὸν Ὠκεανὸν, διαῤῥέων ἐν τῷ μέσῳ καὶ αὐτῆς τῆς Γουϊνέας.

Σημ. Πρῶτοι οἱ εἰς τὰ παράλια τῆς Σενεγαμβίας κατασταθέντες Πορτογάλλοι, ἐμπορευόμενοι μὲ τὸ ἐσωτερικὸν, ἔδωκάν τινας εἰδήσεις περὶ τοῦ τόπου τούτου ἀτελεῖς καὶ ἐσφαλμένας, καὶ κατόπιν εἷς γεωγράφος περίβλεπτος. Λέων ὁ ἐπικληθεὶς Ἀφρικανὸς, ἐλάλησέ τινα περὶ αὐτοῦ ἀκριβέστερον. Ἀπὸ δὲ 40 περίπου ἐτῶν ἤρχισαν περιηγηταὶ Γεωγράφοι, ἄνθρωποι καρτερικοὶ καὶ ἀτρόμητοι, νὰ ἐρευνῶσι τὸν τόπον ἐπιστημονικῶς, ἐκ τῶν ὁποίων πολλοὶ δυστυχῶς ἀπωλέσθησαν, γενόμενοι θύματα ἢ τοῦ ἐμπύρου ἐκείνου κλίματος, ἢ τῆς θηριωδίας τῶν ἀγρίων λαῶν. Τὸ ἥμισυ σχεδὸν μέρος τῆς ἀπεράντου ταύτης χώρας τὸ πρὸς Δ: λέγεται Τακρουρία κυρίως· τὸ δὲ πρὸς Ἀν: Σουϊδὰν, καὶ τὸ μέσον Βουρνοῦ, ἕκαστον τῶν ὁποίων ἔπειτα ὑποδιαιρεῖται καὶ ἐπονομάζεται ἀπὸ τῶν κατοικούντων αὐτὸ διαφόρων λαῶν ἢ ἐθνῶν. Μία σειρὰ μεγίστη ὀρέων, ἀρχομένη ἀπὸ τῆς Νουβίας (τὰ ὁποῖα οἱ ἐγχώριοι ὀνομάζουσι Καμάρια) καὶ διευθυνομένη πρὸς Δ: ὁρίζει τὴν Νιγρητίαν πρὸς Μεσημβρίαν, ἑνουμένη εἰς τὰ δυτικὰ μέρη μὲ τὰ Κόγγια ὄρη τῆς ἄνω Γουϊνέας, τὰ ὁποῖα χωρίζουσι ταύτην ἀπὸ τὴν Τακρουρίαν. Εἰς ἓν τούτων τῶν ὀρέων (Λόμον λεγόμενον) ἔχει τὰς πηγάς του εἷς μέγιστος ποταμὸς Κουάρας καὶ Διαλιβὰς ἢ Ζιαλιβὰς ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων λεγόμενος, καὶ Νίγρης νῦν ὑπὸ τῶν Γεωγράφων καλούμενος. Καὶ πρῶτον μὲν οὗτος ῥέων πρὸς Β: διέρχεται μίαν λίμνην ἐν τῇ Τακρουρίᾳ λεγομένην Τυβίαν, ἐκ τῆς ὁποίας ἐξερχόμενος διευθύνεται πρὸς Ἀν: καὶ ἔπειτα στρεφόμενος πρὸς Μ: μετὰ μέγιστον κύκλον, εἰσέρχεται, διὰ διασφάγος κατὰ τὰ Κόγγια ὄρη, εἰς τὴν Ἄνω Γουϊνέαν, καὶ ἐν τῷ μέσῳ αὐτῆς διαῤῥέων, ἐκβάλλει εἰς τὸν κόλπον αὐτῆς ἐν τῷ Ἀτλαντικῷ Ὠκεανῷ διὰ 3—4 στομάτων, σχηματίζων ἓν Δέλτα εὐρυχωρότερον ἀπὸ τὸ τοῦ Νείλου. Ἡ δὲ λεκάνη τῆς ἐκτεταμένης λίμνης Τσάδης κεῖται ἐν τῷ μέσῳ τοῦ τόπου, ἐν τῇ χώρᾳ τῆς Βουρνοῦ, δεχομένη τὰ ὕδατα πολλῶν ἄλλων ποταμίων, ἐκ τῶν πέριξ κλιτύων καταῤῥεόντων. Μία ἄλλη λίμνη, Φετραῖα λεγομένη, κεῖται Β-Ἀνατολικῶτερον ὀλίγον εἰσέτι ἐγνωσμένη. Καὶ ἄλλαι δὲ λίμναι πολλαὶ μικρότεραι καὶ ποταμοὶ ὑπάρχουσι, τῶν ὁποίων τὰ ὕδατα αὐξόμενα ὑπὸ τῶν περιοδικῶν ὑετῶν, καταπλημμυροῦσι τὴν χώραν καὶ καθιστῶσιν αὐτὴν πολλαχοῦ βαλτώδη. Εἰς τὰ Ἀν: μέρη τῆς σειρᾶς τῶν Καμαρίων, τὰ ὁποῖα ἀπολαμβάνουσί τινες τῶν Γεωγράφων ὅτι εἶναι τὰ ὄρη τῆς Σελήνης, τὰ ὑπὸ τοῦ Πτολεμαίου ἀναφερόμενα, ἀνεκάλυψεν ἐσχάτως εἷς τῶν περιηγητῶν Γάλλων τὰς πηγὰς τοῦ Βαχρ-ελ-Ἀβιὰδ ἢ τοῦ Λευκοῦ Νείλου, ὅς τις διερχόμενος τὰ Ἀν-Μεσημβρινὰ τοῦ Σουδὰν, εἰσβάλλει εἰς τὴν Νουβίαν (469).

Ἡ Νιγρητία, κατοικουμένη ὑπὸ πολλῶν καὶ διαφόρων λαῶν Νέγρων καὶ Ἀράβων, διαιρεῖται καὶ εἰς πολλὰ καὶ διάφορα κράτη αὐτοδιοίκητα, καὶ μὴ ἀκριβῶς εἰσέτι ἐγνωσμένα. Κυριώτερα ἐξ αὐτῶν ἀναφέρονται εἰς τὸ λεκανοπέδιον τοῦ Ζιαλιβᾶ κείμενα, καὶ εἰς τὴν χώραν τὴν λεγομένην Βαμβάραν, (τὴν πρὸ τῆς εἰσόδου αὐτοῦ εἰς τὴν Δεβίαν λίμνην). — Τὰ βασίλεια τῆς Σεγὼ καὶ τῆς Τζεννῆς, ἔχοντα ὁμωνύμους πρωτευούσας. Ἡ Σεγὼ, κειμένη ἐπὶ τῶν δύο ὀχθῶν τοῦ ποταμοῦ, λέγεται ὅτι ἔχει 30 χιλ: κατοίκων. Περὶ τὴν Δεβίαν λίμνην κεῖται τὸ βασίλειον τῆς Τεμβουκτοῦς, καὶ τοῦτο ἀπὸ τῆς πρωτευούσης αὐτοῦ ὀνομαζόμενον, ἥτις οὐχὶ μακρὰν τῆς ἀριστερᾶς ὄχθης τοῦ ποταμοῦ κειμένη δὲν εἶναι οὐδὲ μεγάλη οὐδὲ πολυάνθρωπος, ὡς ἐνομίζετο· ἔχει 10—12 χιλ: κατ: καὶ οἰκίας, ἢ μᾶλλον καλύβας κακῶς κτισμένας, καὶ ἐμπόριον διὰ τοῦ ποτ: ἱκανὸν, τὸ ὁποῖον ὅμως φορολογεῖται καὶ πολλάκις διακόπτεται ὑπὸ τῶν λεγομένων Τουαρίκων, πλησιοχώρων λαῶν, συχνάκις διαρπαζόντων καὶ λῃστευόντων τὸν τόπον. — Εἰς τὴν χώραν τῆς Χαουσσᾶς, ἐν τῷ μέσῳ τῆς λεκάνης τοῦ Ζιαλιβᾶ, κεῖται τὸ βασίλειον τῆς Σακκατοῦς, τοῦ ὁποίου ἡ ὁμώνυμος πρωτεύουσα εἶναι ἡ’ πολυανθρωποτάτη τῶν μεσογείων πόλεων τῆς Ἀφρικῆς, ἔχουσα 80 χιλ: κατοίκων, οἰκίας καλῶς κτισμένας καὶ ὁδοὺς τακτικὰς, ἐκ τῶν ὁποίων αἱ κυριώτεραι φέρουσιν εἰς μίαν πλατεῖαν τετράγωνον, καὶ ἔμπροσθεν τοῦ παλατίου τοῦ βασιλέως ἐκτεινομένην. — Ἄλλη πόλις τοῦ αὐτοῦ βασιλείου, ἀναφέρεται πολυάνθρωπος ἐπίσης καὶ ἐμπορικὴ (κάτ: 40 χιλ:) ἡ Κάνω, πλησίον ἑνὸς ἐκτεταμένου ἕλους κειμένη. — Εἰς δὲ τὴν λεκάνην τῆς λίμνης Τσάδης κεῖνται τὸ βασίλειον τῆς Βουρνοῦς, μεταξὺ τῆς χώρας Χαουσσᾶς καὶ τῆς λίμνης· — τὸ βασίλειον Κάνεμον, μεταξὺ τῆς βορείας ὄχθης τῆς λίμνης καὶ τῆς Σαχάρας—καὶ τὰ βασίλεια Μάνδαρα καὶ Λόγγουνον πρὸς Μ: τῆς λίμνης. Μεταξὺ δ’ αὐτῶν τῶν βασιλείων τὸ τῆς Βουρνοῦς εἶναι ἄξιον λόγου, τοῦ ὁποίου ἡ πρωτεύουσα, Κούκα λεγομένη, ὀλίγον ἀπέχει ἀπὸ τὴν δυτικὴν ὄχθην τῆς λίμνης. Ἄλλη πόλις, Ἐγγορνοῦ λεγομένη, εἷναι ἡ πολυανθρωτέρα τῆς χώρας ὑπὸ 30 χιλ: κατοικουμένη.

Εἰς δὲ τὰ Ἀν: μέρη τοῦ Σουδὰν κεῖνται τὸ Δαρφοῦρον καὶ τὸ Κορδόφανον (ἢ ὀρθότερον Κορδίφαλον). Καὶ τὰ δύο ταῦτα Κράτη σύγκεινται ἀπὸ Αὐάσεις διεσπαρμένας ἐν τῷ μέσῳ ἀμμωδῶν ἐρήμων. Τὸ Δαρφοῦρον διοικεῖται ὑπὸ ἑνὸς Σουλτάνου, ἔχον πρωτ: πρότερον τὴν Κόββην, νῦν δὲ τὴν Τανδελτὴν, καὶ ἱκανὸν ἐμπόριον, μάλιστα ἀνδραπόδων, μετὰ τῆς Αἰγύπτου. Τὸ δὲ Κορδίφαλον ἀνεγνώριζε τὴν κυριαρχίαν τοῦ Σουλτάνου τοῦ Δαρφούρου μέχρι τοῦ 1820, ὅτε κυριευθὲν ὑπὸ τοῦ Μεχμὲτ-Ἀλῆ, ἔμεινεν ἔκτοτε εἰς τὴν κυριότητα τοῦ Ἀντιβασιλέως τῆς Αἰγύπτου. Ἡ ἄλλοτε πρωτ: αὐτοῦ ἐλέγετο Ἰβεΐτη, κατερειπωμένη νῦν οὖσα.

Οἱ κάτοικοι τῆς Νιγρητίας εἶναι διάφοροι φυλαὶ Αἰθιόπων καί Ἀράβων, μεταξὺ τῶν ὁποίων εὑρίσκονταί τινες λαοὶ μᾶλλον προχωρημένοι εἰς τὰ τοῦ πολιτικοῦ βίου ἐπιτηδεύματα, καὶ φιλοτεχνώτεροι τῶν κατοικούντων τὰ παράλια Αἰθιόπων. Τὸ ἔθνος τῶν λεγομένων Φελλατάχων ἢ Φελλάνων (τῶν αὐτῶν καὶ Φελλάχων ἢ Πούλων) φαίνεται τὸ ἐπικρατέστερον, τὸ νοημονέστερον, τὸ φιλοτεχνώτερον, καὶ μαχιμώτερον τῶν εἰς τὰ Μεσόγεια τῆς Ἀφρικῆς, ἀπὸ πλησίον τῶν παραλίων τοῦ Ὠκεανοῦ μέχρι τῶν ὁρίων τοῦ Δαρφούρου ἐκτεινόμενον, καὶ πανταχοῦ λαλοῦν τὴν αὐτὴν γλῶσσαν. Εἶναι δ’ ἔθνος ἰδιαιτέρας φυλῆς Αἰθιοπικῆς, διακρινόμενον καὶ ἐκ τοῦ χρώματος καὶ ἐκ τῶν χαρακτήρων τοῦ προσώπου, καὶ μηδέποτε ἐπιμιγνυόμενον μὲ τὰς λοιπὰς Αἰθιοπικὰς φυλάς. Ὑπέταξε δὲ μέγα μέρος τῆς Τακρουρίας, καὶ νῦν αὐτὸ συνιστᾷ ἰδίως τὸ ἰσχυρότατον βασίλειον τῆς Σακατοῦς. Τὰ δημόσια σχολεῖα αὐτοῦ εἶναι ὀνομαστὰ ἐν τῇ Ἀφρικῇ, καθὼς καὶ τὰ φιλοτεχνήματα εἰς ὑφάσματα καὶ εἰς κοσμήματα ἐκ χρυσοῦ καὶ ἀργύρου. Καὶ οἱ τοῦ βασιλείου τῆς Τεμβουκτοῦς εἶναι ἐπίσης φιλότεχνοι, νοήμονες, εὐπρόσιτοι καὶ καθάριοι, γνωρίζοντες ὅλοι τὸ ἀναγινώσκειν, καὶ ἀπὸ στήθους μανθάνοντες τὸ Κοράνιον, ὄντες τῆς Μωαμεθανικῆς θρησκείας ὀπαδοί· αἱ δὲ γυναῖκες τῶν πλουσίων, ἐκτὸς τῶν ἐνωτίων καὶ παριδεραίων κοσμημάτων ποταπῶν ἐξ ὑέλου, φέρουσι καὶ ψέλλια ἀργυρᾶ ἢ ἐκ σιδήρου περιηργυρωμένου, οὐ μόνον εἰς τοὺς βραχίονας, ἀλλὰ καὶ περὶ τὰ σφυρὰ (ἀστραγάλους) τῶν ποδῶν, καὶ ἕνα κρίκον εἰς τὸν χόνδρον τῆς ῥινός. Οὗτοι δὲ κατάγονται ἐξ ἄλλου ἔθνους Αἰθιοπικοῦ, λεγομένου τῶν Κισσαύρων. Ἄλλοι λαοὶ, καὶ μάλιστα οἱ κατοικοῦντες, τοὺς ὀρεινοὺς καὶ τοὺς περὶ τὰς ἐρήμους τόπους, εἰσὶ βάρβαροι καὶ σκληροὶ ἐκ λῃστείας καὶ ἁρπαγῆς ζῶντες. Ὁ δὲ τόπος εἷνε εἰς ὑπερβολὴν θερμὸς καὶ ὁ καιρὸς τῆς ἀνομβρίας ἐπικρατεῖ ὀκτὼ σχεδὸν μῆνας. Τότε ὁ τόπος ὁ μὴ διαῤῥεόμενος ὑπὸ τῶν ποταμῶν εἶναι κατάξηρος· ἀπὸ δὲ τὰ μέσα Ἰουνίου, ὅτε ἄρχεται ἡ ὥρα τῶν περιοδικῶν ὑετῶν, μόναι αἱ ἀμμώδεις ἔρημοι αἱ πρὸς Β: καὶ Ἀν: μετὰ τῶν τῆς Σαχάρας καὶ Νουβίας συνεχόμεναι, μένουσι ξηραὶ καὶ ἄγονοι. Ἔχει δὲ δάση ἐκτεταμένα, καὶ δένδρα ἴδια, οἷον τὸ λεγόμενον βουτυρόδενδρον, τὸ τζούλδι ἀπὸ τὸν καρπὸν τοῦ ὁποίου ἐξάγεται ἓν ἰατρικὸν ἔλαιον, ἓν εἶδος φοινίκων, τῶν ὁποίων τὸ ξύλον εἶναι σκληρότατον, καὶ ἀκακίας κομμεοφόρους, καὶ ἔβενον, καὶ βανάνας κλπ. Παράγει δὲ καὶ ὀρύζιον, πατάτας, ὄσπρια, παμβάκιον, λινάριον, καὶ ἰνδικόν· ἔχει δὲ καὶ σίδηρον ἐξορυσσόμενον, καὶ χρυσὸν, συναγόμενον εἰς ψήγματα, καὶ ὅλα τὰ κατοικίδια ζῶα, καθὼς καὶ τὰ θηρία τῆς Ἀφρικῆς, οἷον λέοντας, λεοπαρδάλεις, ἐλέφαντας, καμηλοπαρδάλεις, ἱπποποτάμους, κροκοδείλους, ὄφεις, σκορπίους, καὶ ἀλλά παντοῖα δάκετα, καὶ ἀκρίδες.—Πληθ. 20 ἑκατομ: θρησκεία ἡ Μωαμεθανικὴ, καὶ ὁ Φετισισμὸς, πρεσβευόμενος ὑπὸ φυλῶν εἰσέτι ἀγρίων.
Η ΑΝΩ ΓΟΥΙΝΕΑ.

Ἔκτασις μεταξὺ 2,470,000 χιλιάμ: ▭ — Πληθ. 10 ἑκατομ:

Μῆκος μεταξὺ 16° Δυτ: καὶ 18° 30′ Ἀνατ:

Πλάτος μεταξὺ 11° Β: καὶ 3° Ν:

482. Ὀνομάζεται Ἄνω καὶ Βορεία Γουϊνέα (καὶ ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων Οὐαγκαρὰχ) ἡ χώρα, ἥτις ἀπὸ τῆς Σενεγαμβίας μέχρι τοῦ Ἀκρωτηρίου Λοπέσου παρεκτείνεται κατὰ τὴν παραλίαν τοῦ ὁμωνύμου αὐτῆς (τῆς Γουϊνέας) κόλπον, χωριζομένη ἀπὸ τὴν Νιγρητίαν πρὸς Β: διὰ τῶν Κογγίων ὀρέων. Διαιρεῖται δὲ εἰς πολλὰς ἀκτὰς ἢ παραλίας, αἵ τινες διαφόρως ὀνομάζονται· οἷον ἡ τῶν κόκκων, ἡ τῶν ὀδόντων, ἡ τοῦ χρυσοῦ, ἡ τῶν ἀνδραπόδων, δοθέντων τῶν ὀνομάτων εἰς αὐτὰς ἐκ τοῦ εἴδους τοῦ γινομένου ἐκεῖ ἐξαγωγικοῦ ἐμπορίου, εἴτε εἰς πεπέριον, εἴτε εἰς ἐλεφαντόδοντα, εἰς ψήγματα χρυσοῦ, ἢ εἰς δούλους μετακομιζομένους εἰς τὴν Ἀμερικήν. Πολλὰ Εὐρωπαϊκὰ καταστήματα εὑρίσκονται εἰς ταῦτα τὰ παράλια, τὰ ὁποῖα ὑπὸ πολλῶν ποταμῶν διαῤῥεόμενα, εἰσὶ χαμηλὰ, ὑγρὰ καὶ νοσώδη, ἀλλ’ εὐφορώτατα, περιέχοντα δάση πυκνότατα καὶ ἀπεράντους πεδιάδας, εἰς τὰς ὁποίας δὲν εὑρίσκει τις οὐδ’ ἓν λιθάριον, καὶ ὅπου ἡ βλάστησις λαμβάνει ἀνάπτυξιν τῷ ὄντι ἐξαισίαν. Ὑπάρχουσι δάση πυκνότατα, καὶ σαβάναι ἀπέραντοι, κατάσκεποι ἀπὸ χόρτον γιγαντώδους ἀναστήματος. Πολλὰ εἴδη ἐξαιρέτων φοινίκων φύονται, βανάναι, ἀνανάσια, πορτογάλλια, καὶ τὸ ἐλάϊνον ἢ βουτυρόδενδρον, ἐκ τοῦ ὁποίου λαμβάνουσι βούτυρον, μὴ διακρινόμενον ἐκ τῆς γεύσεως ἀπὸ τὸ ἀληθὲς βούτυρον, καὶ τὸ πεπερόδενδρον, δίδον πέπερι ἰδίου εἴδους τῆς Γουϊνέας ἐπιλεγόμενον· ὀρύζιον δὲ καὶ κεγχρίον καὶ ἀραβόσιτος, καὶ παμβάκιον, καὶ Ἰνδικὸν καὶ τὸ Σακχαροκάλαμον τελεσφοροῦσι καλλιεργούμενα. Εἰς δὲ τὰ δάση εὑρίσκονται διάφορα εἴδη πιθήκων, καὶ ἰκτὶς ἢ μοσχοφόρος, ἱπποπόταμοι, ἀγέλαι ἐλεφάντων, ῥινοκέρωτες καὶ τὰ λοιπὰ θηρία, ὅσα καὶ εἰς τὴν Σενεγαμβίαν· ἰδίως δὲ καὶ ἓν εἶδος ἐντόμων, λεγομένων λευκῶν μυρμήκων, οἵ τινες πάντα τὰ ἔπιπλα καὶ τὰ ξύλα καταβιβρώσκουσιν ὡς οἱ σάρακες· κατασκευάζουσι δὲ καὶ τὰς φωλεάς των πυραμιδοειδεῖς, καὶ 5 ἢ 6 μέτρων ὑψηλὰς, ὥστε μακρόθεν ὑπολαμβάνει τις αὐτὰς ὡς καλύβας ἀνθρώπων συνῳκισμένων εἰς χωρίον.—Οἱ δὲ κατοικοῦντες τὸν τόπον εἶναι διάφοροι λαοὶ Νέγροι, σκληροὶ καὶ βάρβαροι, οἱ πλειότεροι φετισισταὶ τὸ θρήσκευμα, ἐκ τῶν ὁποίων τινες καὶ ἀνθρωποθυτοῦσι πολλοὺς τῶν δούλων, ἢ καὶ τῶν ἀξιωματικῶν, κατὰ τὰς δημοσίους ἑορτὰς καὶ τὰς ἀποβιώσεις τῶν μεγιστάνων καὶ τῶν βασιλέων. Ὡς μαχιμώτεροι δὲ καὶ ἐπικρατέστεροι ἀναφέρονται οἱ Ἀχαντῖνοi πολλάκις πολεμήσαντες πρὸς τοὺς ἐκεῖ ἀποικίσαντας Ἄγγλους· οἱ Δαχομαῖοι, ἐπίσης μάχιμοι καὶ ἀπαθρωπότατοι πρὸς τοὺς αἰχμαλώτους· εἰ Ἔϋοι, εἰς τὰ βορειότερα μέρη τοῦ τόπου κατοικοῦντες, κατέστησαν ἐσχάτως ὑποτελῆ καὶ αὐτὸν τὸν βασιλέα τῶν Δαχομαίων· οἱ δὲ κάτοικοι τοῦ βασιλείου τοῦ Βενίνου λέγονται ὡς ἡμερώτεροι καὶ φιλοτεχνώτεροι. Τὰ βασίλεια ταῦτα κατέχουσιν ὅλας σχεδὸν τοῖς εἰρημένας ἀκτὰς, εἰς τὰς ὁποίας οἱ Ἄγγλοι, οἱ Ὁλλανδοὶ, οἱ Γάλλοι, καὶ οἱ Δανιμάρκιοι ἔχουσί τινας ἀποικίας καὶ καταστήματα. Εἰς τὴν ἀκτὴν τῆς Σιέρας Λεόννης οἱ Ἄγγλοι συνέστησαν ἀποικίαν, ἴδιον σκοπὸν ἔχουσαν τὴν ἀγωγὴν καὶ διδασκαλίαν τῶν Νέγρων, ὅσους ἀπὸ τὰς χεῖρας τῶν σωματεμπόρων ἀφαρπάζουσι, καὶ τὴν ἀποκατάστασιν αὐτῶν ὡς γεωργῶν ἰδιοκτημόνων εἰς τὴν χώραν. — Κατόπιν ἄρχεται ἡ ἀκτὴ τῶν Κόκκων, ὅπου μία Ἀμερικανικὴ ἑταιρία συνέστησεν ἀπὸ 30 περίπου ἐτῶν τὴν ἀποικίαν τῶν ἀπελευθέρων Νέγρων.—Εἰς τήν ἀκτὴν τοῦ Χρυσοῦ ὑπῆρχον ἄλλοτε πολλὰ καταστήματα Εὐρωπαίων, καὶ ἔτι σήμερον ἔχουσιν οἱ Ὁλλανδοὶ, οἱ Ἄγγλοι καὶ οἱ Δανιμάρκιοι ([1]). Αὐτοῦ ὑπάρχει καὶ τὸ ἰσχυρὸν βασίλειον τῶν Ἀχαντίνων, τῶν ὁποίων ἡ πρωτεύουσα, Κουμασία λεγομένη, εἶναι πολλὰ μεγάλη, ἔχουσα δρόμους πλατεῖς, καὶ εὐθεῖς καὶ καθαρούς.—Κατόπιν ἄρχεται ἡ παραλία τῶν ἀνδραπόδων, ὅπου καὶ σήμερον εἰσέτι ἔρχονται ἄπληστοι σωματέμποροι διὰ ν’ ἀγοράσωσι, καὶ μεταφέρωσιν εἰς τὴν Ἀμερικὴν, τοὺς πωλουμένους αἰχμαλώτους τοῦ πολέμου ὑπὸ τῶν διαφόρων μαχομένων φυλῶν, ἢ καὶ ὑπ’ αὐτῶν τῶν βαρβάρων γονέων, πωλούντων ἐπὶ κερδοσκοπίᾳ, ὡς ἄλογα ζῶα, τὰ ἴδια αὐτῶν τέκνα. Αὐτοῦ κεῖται καὶ τὸ βασίλειον τῶν Δαχομαίων. Κατόπιν ἄρχεται ἡ παραλία τοῦ βασιλείου τοῦ Βενίνου, πρὸς Ἀν: παρεκτεινομένη μέχρι τοῦ Δέλτα τοῦ ποτ: Νίγρητος· τούτου δὲ τοῦ βασιλείου ἡ ὁμώνυμος πρωτεύουσα λέγεται κατοικουμένη ὑπὸ 60 χιλ: ψυχῶν.—Κατόπιν συνεχίζονται αἰ παραλίαι τοῦ Καλαβάρου, τῆς Κούας, τῆς Βιάφρας καὶ τῶν Καλβούγγων, ὅπου ὑπάρχουσι διαφόρων λαῶν διάφορα μικροβασίλεια, ὧν τὸ ὀνομαστότερον εἶναι τὸ τῆς Βιάφρας, κατέχον τὴν περιοχὴν τοῦ μυχοῦ τοῦ κόλπου τῆς Γουϊνέας, σχηματίζοντος μικρότερον κόλπον τῆς Βιάφρας λεγόμενον.

Τὰ ἀπώτερα τῶν παραλίων μέρη, πρὸς τὸ ἐσωτερικὸν τῆς χώρας, εἰσὶν ὀλίγον γνωστά.
§. Β′. ΧΩΡΑΙ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΑΙ.

483. Αἱ χῶραι αὗται ἐκτείνονται σχεδὸν ὁλόκληροι πρὸς Ν. τοῦ Ἰσημερινοῦ, διαιροῦντος τὴν Ἤπειρον ταύτην εἰς δύο ἄνισα τμήματα, τὸ Βόρειον καὶ τὸ Νότιον· τοῦτο δὲ ἐκτείνεται πέραν τοῦ Ἰσημερινοῦ εἰς σχῆμα τριγώνου, τοῦ ὁποίου ἡ κορυφὴ σχηματίζεται εἰς τὸ Εὔελπες Ἀκρωτήριον· καὶ ἡ μὲν μία πλευρὰ συνιστᾷ τὴν Νοτιοδυτικὴν παραλίαν τῆς ὅλης χερσοννήσου, διαβρεχομένην ὑπὸ τοῦ Ἀτλαντικοῦ Ὠκεανοῦ· ἡ δὲ ἑτέρα, τὴν Νοτιοανατολικὴν διαβρεχομένην ὑπὸ τοῦ Ἰνδικοῦ. Οἱ τόποι λοιπὸν τοῦ τμήματος τούτου δύνανται νὰ διαιρεθῶσιν εἰς χώρας τὰς ἐπὶ τῆς Μεσημβρινοδυτικῆς παραλίας· β′) εἰς χώρας τὰς ἐπὶ τῆς Μεσημβρινοανατολικῆς καὶ· γ′) εἰς χώρας Μεσογείους.

Α′) ΧΩΡΑΙ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟΔΥΤ: ΠΑΡΑΛΙΑΣ.
ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ η ΚΑΤΩ ΓΟΥΙΝΕΑ.

Ἔκτασις ἐπιφ: 990,000 χιλιάμ: ▭ Πληθ. 5 ἑκατομ:

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 6° 40′ καὶ 17.°

Πλάτος Ν: μεταξὺ 1° καὶ 17.°

484. Ἀπὸ τὸ Λοπέσιον Ἀκρωτήριον (ἀκρ: τοῦ Λοπὲς Γονζάλβη), εἰς τὸ ὁποῖον περατοῦται πρὸς Ν: ὁ κόλπος τῆς Βορείας Γουϊνέας, ἄρχεται ἡ παραλία τῆς Κάτω ἡ Μεσημβρινῆς Γουϊνέας, ἐκτεινομένης πρὸς Μ: μέχρι τοῦ Νέγρου Ἀκρωτηρίου εἰς διάστημα 1800 χιλιαμέτρων. Εἰς τὰ Ἀν: μέρη αὐτῆς τῆς παραλίας ὑπάρχουσιν ὄρη ὑψηλὰ, ἐξ ὧν τινα εἰσὶ καὶ ἡφαίστεια· τὰ δὲ λοιπὰ διακόπτονται ὑπὸ κοιλάδων τερπνῶν, ἀπὸ κολλωνῶν συνηρεφῶν καὶ ὑπὸ πεδιάδων εὐφόρων· ἐκβάλλουσι δὲ καὶ πολλοὶ ποταμοὶ εἰς τὴν παραλίαν, ἐξ ὧν οἱ ὀνομαστότεροι λέγονται Κόγγος, Ζάϊρος, καὶ Κοάντζας ἀπ’ Ἀν: πρὸς Δ: ῥέοντες. Ἀναφέρονται δὲ τὰ ἑξῆς εἰς τὴν παραλίαν κείμενα κυριώτερα Κράτη. — ά) Τὸ βασίλειον τοῦ Λοάγγου πρὸς Β: τοῦ Ζαΐρου·—β′) τὸ τοῦ Κόγγου πρὸς Μ: τούτου δὲ οἱ κάτοικοι δὲν εἶναι ἀνθρωποφάγοι, ὡς ἐνομίζοντο, ἀλλ’ ἔχουσι τὴν βάρβαρον συνήθειαν νὰ σφαγιάζωσι κατὰ τὴν ἀποβίωσιν τῶν ἰδίων των βασιλέων τινὰς δούλους, πιστεύοντες ὅτι ὑπηρετοῦσιν οὗτοι αὐτοὺς εἰς τὴν ἄλλην ζωήν. — Σὰν-Σαλβαδὼρ (Ἅγιος Σώστης) λέγεται ἡ πρωτεύουσα αὐτοῦ ὑπὸ τῶν Πορτογάλλων.—γ′) τὸ τῆς Ἀγγόλας, κατεχόμενον ὑπὸ τῶν Πορτογάλλων, ἐχόντων πρωτεύουσαν τῶν ἐκεῖσε κατακτήσεών των εὐλίμενον πόλιν, ἥτις ὀνομάζεται ὁ Ἅγιος Παῦλος τῆς Λοάνδας·—δ′) τὸ τῆς Βεγγουάλας, μέρος τοῦ ὁποίου κατέχεται ὁμοίως ὑπὸ τῶν Πορτογάλλων, ἔχον πρωτεύουσαν παραλίαν πόλιν τὸν Ἅγιον Φίλιππον.

485. Οἱ Πορτογάλλοι, οἵ τινες κατεξουσιάζουσι τὴν Ἄγγολαν καὶ τὸ πλεῖστον τῆς Βεγγουάλας, πρῶτοι ἀνεκάλυψαν τὸν τόπον τοῦτον κατὰ τὸ 1487, ὅπου ἐσύστησάν τινα φρούρια πρὸς κατοχὴν τοῦ τόπου, εἰσήγαγον καὶ τὸν χριστιανισμὸν, ἐξαλειφθέντα ἤδη μεταξὺ τῶν αὐτοχθόνων, ἐχόντων πολλὰς περιωρισμένας διανοητικὰς δυνάμεις, καὶ ἑκδότων ὄντων εἰς τὸν Φετισισμόν. Οἱ Πορτογάλλοι μάλιστα ἐξηχρείωσαν αὐτοὺς περισσότερον, σκοπὸν ἔχοντες νὰ ἐξασφαλίσωσιν εἰς ἑαυτοὺς ἀποκλειστικῶς, τὰ ἐκ τῆς ἐμπορίας τῶν προϊόντων τοῦ τόπου μεγάλα κέρδη, καὶ μάλιστα τὰ ἐκ τῆς σωματεμπορίας τῶν εἰς τὴν Βρασιλίαν μετακομιζομένων δούλων· διότι ὁ τόπος οὗτος μετὰ τῆς ἄνω Γουϊνέας ἔδιδε πολλοὺς Νέγρους εἰς τὴν σωματεμπορίαν τῶν μαύρων ἀργυρωνήτων δούλων, μετακομιζομένων καὶ πωλουμένων, ὡς ἀλόγων ζώων, εἰς τὰς κατὰ τὴν Ἀμερικὴν ἀποικίας· ἀλλὰ κατ’ εὐτυχίαν αἱ Εὐρωπαϊκαὶ Κυβερ: ὅλαι συμφώνως ἀπεφάσισαν, ἀπό τινος καιροῦ, νὰ καταδιώκωσι τὸ τοιοῦτον ἐμπόριον, φέρον ὄνειδος εἰς τὴν ἀνθρωπότητα.

Τὸ ἐσωτερικὸν τοῦ τόπον εἶναι ὀλίγον γνωστὸν, διότι οἱ Πορτογάλλοι ἐφρόντισαν νὰ ἀπομακρύνωσιν ἐκεῖθεν τὰ λοιπὰ Εὐρωπαϊκὰ ἔθνη. Φαίνεται δὲ, ὅτι εἰς τὰ περικυκλοῦντα αὐτὸν πρὸς Ἀν: ὑψηλὰ καὶ συνηρεφὴ ὄρη, εὑρίσκονται μεταλλεῖα χρυσοῦ καὶ σιδήρου, αἱ δὲ πεδιάδες εἶναι εὐφορώταται, διαῤῥεόμεναι ὑπὸ πολλῶν ποταμῶν, ἐν οἷς ὁ μέγιστος λέγεται Ζάϊρος. Ὅλα τὰ τῆς Σενεγαμβίας ζῶα καὶ θηρία εὑρίσκονται καὶ ἐνταῦθα, καὶ ἄλλα δάκετα θανατηφόρα, καὶ ἓν εἶδος μεγίστων μυρμήκων, οἵ τινες εἰσδύοντες εἰς τὰς προβοσκίδας τῶν ἐλεφάντων θανατόνουσιν αὐτοὺς ὑποπίπτοντας εἰς μανίαν. Τὸ κλίμα τοῦ τόπου εἶναι θερμότατον, νοσερὸν καί ὀλέθριον εἰς τοὺς Εὐρωπαίους, μὴ ζῶντας πλέον τῶν 30 ἐτῶν, ἐν ᾧ οἱ αὐτόχθονες εἶναι μακροβιώτατοι. Ἀγαπῶσι δὲ οὗτοι τὸ ῥακίον εἰς ὑπερβολὴν, συνειθεσθέντες ἀπὸ τοὺς Εὐρωπαίους, οἵ τινες ὡς δόλωμα κατ’ ἀρχὰς τὸ προσέφερον εἰς αὐτούς.

486. Τὸ μέρος τῆς παραλίας, τὸ ὁποῖον ἐκτείνεται κάτωθεν τῆς Βεγγουέλας, ἀπὸ τὸ Ἀκρωτήριον Νέγρον ἕως τὸν Ὀράγγην ἥ Ὀρανίαν ποταμὸν, ἤτοι ἀπὸ τὴν 16° ἕως τὴν 28° Ν: πλάτους, εἶναι τόπος ὀλίγον ἐγνωσμένος διὰ τὸ δισπρόσιτον καὶ ἐπικίνδυνον τῶν ἐκεῖ ἀκτῶν, ὑπό τινων περιλαμβανόμενος εἰς τὴν ἔτι νοτιωτέραν χώραν τῶν Ὁττεντότων· καὶ τὰ μεσόγεια δὲ αὐτῆς τῆς παραλίας ἐκτεινόμενα πολὺ πρὸς Ἀν: μέχρι τῶν Μονομοτάπων (489) εἶναι τόποι εἰσέτι ἄγνωστοι, κατοικούμενοι ὑπὸ διαφόρων λαῶν Κάφρων· οἱ δὲ Κάφροι, ἢ ὀρθότερον εἰπεῖν Κιαφίροι, ἤγουν ἄπιστοι ὑπὸ τῶν Ἀράβων λεγόμενοι, εἶναι Νέγροι, πολλοὺς μικρολαοὺς συνιστῶντες, ἐξ ὧν οἱ πλειότεροι ἔχουσί τι ἰδιαίτερον χαρακτηριστικὸν, ὄντες ὅλοι κοινῶς Φετισισταὶ, βάρβαροι καὶ ἄθλιοι. Ὀνομάζουσι δέ τινες ταύτην τὴν ὑπὸ τοῦ Ἀτλαντικοῦ διαβρεχομένην παραλίαν Κιμβαιβασίαν, καὶ τὰ ἐνδότερα αὐτῆς Μακασίαν ἀπὸ τοὺς κατοικοῦντας αὐτήν Κιμβαιβάσας καὶ Μακάσσας νομαδικοὺς λαοὺς, ἔχοντας ποίμνια κερασφόρων ζώων, διότι ὁ τόπος ἔχει καλὰς καὶ ἀφθόνους βοσκάς. Τιμωροῦσι δὲ οὗτοι, ὡς λέγεται, αὐστηρῶς τὴν κλοπήν· πιστεύουσι τὰς μαγείας καὶ ἓν δαιμόνιον κακὸν, τὸ ὁποῖον πέμπει τὴν βροχὴν, τὸν κεραυνὸν καὶ τὰς τρικυμίας.

487. Ἡ Ὁττεντοτία ἢ ἡ Χώρα τῶν Ὁττεντότων πρὸς Ν: τῆς Κιμβεβασίας ὀνομασθεῖσα ἀπὸ τῶν Ὁττεντότων, οἵ τινες εἶναι Νέγροι μὲν τὸ γένος καὶ αὐτοὶ, ἀλλὰ χρώματος αἰθοκιτρίνου, ἔχοντες τὴν γένυν (πηγοῦνι) πολλὰ μυτηρὰν, τὰ ζυγωματικὰ ὀστᾶ πολλὰ ἐξέχοντα, καὶ τὴν ῥῖνα πολλὰ σιμὴν (πλακωτήν). Φαίνεται ὅτι οὗτοι ὑπάρχουσιν οἱ ἀνέκαθεν ἰθαγενεῖς κάτοικοι ὅλης τῆς Μεσημβρινῆς Ἀφρικῆς. Ζῶσι δὲ κατὰ γένη ἢ φυλὰς καὶ μικρολαοὺς νομάδας καὶ σκηνίτας, διοικουμένους ὑπὸ γερόντων τῆς ἐκλογῆς αὐτῶν. Ὡς σημαντικώτεροι δὲ ἀναφέρονται οἱ Κοράναι, οἱ Ναμακοῦοι, οἱ Δαμάραι καὶ οἱ Βοσγεσμάνοι (ἄνθρωποι τοῦ δάσους). Οὗτοι δὲ οἱ τελευταῖοι φαίνονται εἰς ἄκρον βάρβαροι καὶ θηριώδεις, καὶ δυσμορφώτατοι τῶν ἀνθρώπων, καταπολεμούμενοι ἀσπόνδως ὑπὸ τῶν λοιπῶν φυλῶν· καὶ αὐτοὶ δὲ διαρπάζουσι συχνάκις τὰς κατοικίας τῶν γειτόνων των ἀποίκων τοῦ Κάπου, ἐκτοξεύοντες κατ’ αὐτῶν βέλη φαρμακευμένα. Οἱ Ὁττεντόται πόλεις δὲν ἔχουσιν, ἀλλὰ κατοικοῦσι κατὰ κώμας εἰς καλύβας κινητὰς, πλεγμένας ἐκ βρυούλων (πληθ: 500 χιλ:).

ΑΠΟΙΚΙΑ του ΕΥΕΛΠΙΔΟΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ
η καπανδια.

Ἔκτασις ἐπιφ: 520,000 χιλιαμ: ▭ — 260 χιλ.

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 15° 45 καὶ 26.°

Πλάτος Ν: μεταξὺ 30° καὶ 34° 52′.

488. Ἡ ἀποικία αὕτη συστηθεῖσα ὑπὸ τῶν Ὁλλανδῶν κατὰ τὸ 1600, κατέχει τὸ μεσημβρινώτατον μέρος τῆς Ἀφρικῆς, ὅπου κεῖται καὶ τὸ Εὔελπες Ἀκρωτήριον, καὶ ὁ Ἀτλαντικὸς ἀπὸ τοῦ Ἰνδικοῦ Ὠκεανοῦ διακρίνεται. Ἂν δὲ καὶ κατὰ τὴν ἔκτασιν ἡ Καπανδία· ὑπερβαίνει τὴν Μεγάλην Βρεττανίαν, δὲν κατοικεῖται μ’ ὅλον τοῦτο ὑπὸ πλέον τῶν 260 χιλ: ἐξ ὧν μόλις οἱ ἡμίσεις εἰσὶ λευκοὶ, οἱ δὲ λοιποὶ Νέγροι καὶ Ὁττεντότοι. Ὁ τόπος ἔχει κλίμα εὔκρατον, ὢν ὡραιότατος, κατάῤῥυτος, καὶ εὔκαρπος, ὅπου καὶ τὰ ὀπωρικὰ τῆς Εὐρώπης τελεσφοροῦσι κάλλιστα, καὶ κατ’ ἐξοχὴν ἡ ἄμπελος, φέρουσα καὶ τὸν περίφημον οἶνον, τὸν τῆς Κωνστάνσας ἐπονομαζόμενον ἀπὸ τοῦ ὁμωνύμου χωρίου, τοῦ ὁποίου τὰ πέριξ εἶναι κατάφυτα ἀπὸ ἀμπελῶνας. Ἀπὸ τοῦ Μαΐου μηνὸς μέχρι τοῦ Αὐγούστου καταπλημμυρεῖται ὁ τόπος ἀπὸ βροχὰς, διότι τότε εἶναι ἡ χειμερινὴ ὥρα τοῦ Νοτίου ἡμισφαιρίου· τὸ δὲ θέρος κατερημοῦται ὑπὸ τῶν καυτηρῶν ἀνέμων, οἵ τινες πνέοντες ἀφανίζουσι πᾶν τὸ προστυχὸν φυτόν. Ἱπποπόταμοι καὶ Στρουθοκάμηλοι εὑρίσκονται ἀρκετοί· τὰ δὲ λοιπὰ θηρία, οἷον λέοντες, καὶ ὕαιναι καὶ πάνθηρες, κατήντησαν σπάνια διωκόμενα, διότι ἄλλοτε ἥρπαζον τοὺς κατοίκους μέσα ἀπὸ τὰς κατοικίας των.—Πρωτεύουσα τῆς Ἀποικίας εἶναι ἡ πόλις Κάπον, ἤτοι τὸ Ἀκρωτήριον (κάτ: 20 χιλ:), κτισμένη ὀλίγον πρὸς Β: τοῦ Εὐέλπιδος Ἀκρωτηρίου, εἰς τὸν κολπίσκον τῆς Τάβλας. Ἡ Ἀποικία αὕτη, ἀνήκουσα ἀπὸ τοῦ 1806 εἰς τοὺς Ἄγγλους, εἶναι κατ’ ἐξοχὴν σημαντικὴ διὰ τὴν θέσιν της, ὡς πρὸς τὴν θαλασσοπορίαν τὴν εἰς τὰς Ἰνδίας. Αὐτοῦ Ν-Ἀν κεῖται τὸ τῶν Βελονῶν Ἀκρωτήριον, ἡ μεσημβρινωτάτη, ἄκρα τῆς Ἀφρικῆς.

Β′) ΧΩΡΑΙ ΕΠΙ ΤΗΣ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤ: ΠΑΡΑΛΙΑΣ.

489. Πρὸς Ἀν: τῆς χώρας τῶν Ὀττεντότων ἀρχίζει ἡ Ν-Ἀν: παραλία τῆς Ἀφρικῆς παρὰ τὸν Ἰνδικὸν Ὠκεανὸν, εἰς τὴν ὁποίαν κεῖται· ά) ἡ Καφρερία καὶ ἡ παραλία τοῦ Νατάλου· β′) ἡ παραλία τῆς Σοφάλας· γ′) ἡ τῆς Μοζαμβικῆς· καὶ δ′) τὸ Ζαγγουέβαρον. Ἡ χώρα αὕτη, ἀρχομένη ἀπὸ τῆς 53° Ἀν: μήκους, ἐκτείνεται ἕως τῆς 40° καὶ ἀπὸ τοῦ 0° Ν: πλάτους μέχρι 33.° Οἱ Εὐρωπαῖοι ἀπὸ τριῶν ἤδη αἰώνων συχνάζουσιν εἰς αὐτὰ τὰ παράλια, ὅπου ἔχουσι καὶ κατακτήσεις καὶ καταστήματα, διὰ τὴν ἐμπορίαν τοῦ χρυσοῦ, καὶ τῶν ἐλεφαντοστέων, καὶ τῶν δούλων, καὶ ὅμως οὗτοι ὑπάρχουσιν οἱ ὀλιγώτερον εἰς αὐτοὺς ἐγνωσμένοι τόποι τῆς οἰκουμένης.

Α′. Ἡ Καφρερία καὶ ἡ παραλία τοῦ Νατάλου Β-Ἀν: τῆς Καπανδίας καὶ πρὸς Ἀν: τῆς Ὀτεντείας, μεθ’ ἧς καὶ συνέχεται εἰς τὸ ἐσωτερικὸν, περιλαμβάνει μέγα μέρος τόπου ἀορίστου ἐκτάσεως, κατοικουμένου ὑπὸ τῶν Κάφρων (486. πληθ. 2 ἑκατομ.), οἵ τινες εἶναι μὲν μελανόχροες, ἀλλὰ εὐρωστότεροι καὶ ῥωμαλαιότεροι τῶν Νέγρων, καὶ νοημονέστεροι, καταγινόμενοι οἱ πλεῖστοι εἰς τὴν γεωργίαν καὶ τὴν κτηνοτροφίαν. Εἶναι ἐγκρατεῖς, ζωηροὶ, εὔθυμοι, ὠκύποδες καὶ ἐπιτηδειότατοι κυνηγοὶ, θυρεύοντες τοὺς ἐλέφαντας καὶ τὰς γαζέλας διὰ τῆς ὠκυποδίας των. Ὁ τόπος ἔχει ὄρη συνηρεφῆ, πεδιάδας ἀμμώδεις, καὶ κοιλάδας εὐφόρους ὀρυζίου, κεγχρίου καὶ ὀσπρίων, καὶ καλὰς βοσκάς· φέρει δὲ καὶ ψήγματα χρυσοῦ, ἤ ἄμμον χρυσοφόρον καὶ σιδηροφόρον. Διαφόρων φυλῶν μικρολαοὶ αὐτοδιοίκητοι, καὶ συχνάκις πρὸς ἀλλήλους πολεμοῦντες, κατοικοῦσι τὸν τόπον εἰς τὸ ἐσωτερικὸν, ποῦ μὲν ὡς γεωργοὶ, ποῦ δ’ ὡς ποιμένες, εἰς διάφορον κατάστασιν τοῦ πολιτικοῦ βίου εὑρισκόμενοι· τινὲς δὲ εἰσὶ καὶ ὅλως ἄγριοι, καὶ οἱ κατοικοῦντες τὰ ὄρη, μάλιστα λέγονται καὶ ἀνθρωποφάγοι. Τὴν δὲ παραλίαν τῆς Καφρερίας λεγομένην καὶ τοῦ Νατάλου (διότι ἀνεκάλυψεν αὐτὴν ὁ Βάσκος Γάμας κατὰ τὸ 1498 τὴν ἡμέραν τῆς τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως) κατοικοῦσιν οἱ λεγόμενοι Ταμβοῦκοι, τῶν ὁποίων ἡ φυλὴ φαίνεται ἀρκετὰ ἐκτεταμένη, καὶ γνωρίζουσα τὰς ἀναγκαιοτέρας τέχνας τοῦ βίου· μεταξὺ δ’ αὐτῶν οἱ Ἄγγλοι ἔχουσιν ἀποικίαν, τὴν ὁποίαν ὀνομάζουσι Νατάλου λιμένα. Οἱ Ἱεραπόστολοι ἐπέτυχον νὰ εἰσάξωσιν αὐτόσε τὸν Χριστιανισμόν.

Β′. Ἡ Παραλία τῆς Σένας καὶ Σοφάλης, ἐκτεινομένη ἀπὸ τὸν κόλπον τῆς Λαγόας μέχρι τῶν ἐκβολῶν τοῦ Ζαμβέζη ποταμοῦ, ὅστις εἶναι ὁ μέγιστος τῶν εἰς τὴν Ἀν: παραλίαν τῆς Ἀφρικῆς ἐκβαλλόντων, ἔχων τὰς πηγάς του εἰς τὰ Λύπατα ἢ Λουπάτια ὄρη. Εἰς τὰ ἐνδότερα τῆς χώρας ταύτης κεῖνται τὰ Μονόταπα ἢ Μονομόταπα, πάλαι ποτε ἐκτεταμένον βασίλειον, διαμελισμένον δὲ νῦν μεταξὺ πολλῶν ἡγεμόνων αὐτοχθόνων. Ὁ τόπος εἶναι συνῃρεφὴς καὶ εὔφορος, ἔχων κλίμα εὐκραὲς καὶ ὑγιεινόν, καὶ μεταλλεῖα χρυσοῦ καὶ ἀργύρου, κατ’ ἐξοχὴν εἰς τὴν ἐπαρχίαν τῆς Σοφάλης. — Κιλιμάνη εἶναι ὁ πρώτιστος λιμὴν τῶν Πορτογάλλων· καὶ Σένα, ἡ ἔδρα τοῦ Διοικητοῦ τῶν ἐκεῖ ἀποικιῶν (πληθ. 1 ἑκατομ: 400 χιλ:).

Γ′. Ἡ Παραλία τῆς Μοζαμβικῆς, καταντικρὺ τῆς νήσου Μαδαγασκάρης, ὀνομάζεται ἀπὸ τὴν εἰς αὐτὴν ἐχυρὰν πόλιν Μοζαμβίκην, ἀνήκουσαν εἰς τοὺς Πορτογάλλους, οἵ τινες κρατοῦντες τοῦ τόπου, ἔχουσιν αὐτὴν πρωτεύουσαν ὅλων τῶν εἰς τὰ Ἀν: παράλια τῆς Ἀφρικῆς κατακτήσεών των· οἱ δὲ αὐτόχθονες λαοὶ διοικοῦνται πάντοτε ὑπὸ τῶν ἰδίων των ἡγεμόνων, οἱ μὲν ὡς ἀνεξάρτητοι, οἱ δὲ ὡς ὑποτελεῖς τῶν Πορτογάλλων, τηροῦντες τὰ ἤθη, τοὺς νόμους καὶ τὰ ἔθιμα αὐτῶν. Ὁ τόπος εἶναι κατάῤῥυτος καὶ εὔφορος εἰς πάντα, γεννήματα, ὄσπρια, μεσημβρινὰ ὀπωρικὰ, καφὲν καὶ ἄλλα ἴδια, ἔχων καὶ πλούσια μεταλλεῖα χρυσοῦ καὶ ἀργύρου· τὰ δὲ δάση γέμουσιν ἀπὸ ἐλέφαντας, τῶν ὁποίων οἱ ὀδόντες γίνονται ἀφορμὴ εἰς σημαντικὸν ἐμπόριον. Οἱ δ’ ἐπικρατέστεροι λαοὶ, Κάφροι ἐν γένει, εἶναι οἱ Μακοῦαι, οἱ Μόνζοι καὶ οἱ Μιζίμβαι (πληθ. 2,600,000).

ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Οἱ Πορτογάλλοι, ἀνακαλύψαντες ἀπὸ τοῦ 1408 τὴν Μοζαμβικὴν, κατέκτησαν καὶ κατέχουσιν, οὐ μόνον αὐτὴν τὴν πλουσίαν χώραν, ἀλλὰ καὶ τὸ πλεῖστον μέρος τῆς Σένας καὶ Σοφάλας. Ὅλαι δὲ αὐταὶ αἱ κτήσεις κυβερνῶνται ὑποκείμεναι εἰς μίαν γενικὴν διεύθυνσιν ἑνὸς ὑπὸ τὸν τῖτλον γενικοῦ Καπετάνου τῆς Μοζαμβικῆς, ὅστις ἔχει ὑπ’ αὐτὸν ἄλλους ὑποδεεστέρους διευθυντὰς πρὸς τὴν διοίκησιν ὅλης τῆς κατακεκτημένης χώρας, διῃρημένης εἰς 7 ὑποκαπετανίας ἢ τοπαρχίας. Ὅθεν καί τινες τῶν Γεωγράφων περιλαμβάνουσι τὴν ἀπὸ τῆς Καφρερίας παραλίαν μέχρι τῆς τοῦ Ζαγγονεβάρου ὑπὸ τὄνομα Καπετανία τῆς Μοζαμβικῆς. Ὁ Γεν. Διευθυντὴς διαμένει εἰς τὴν πόλιν Μοζαμβίκην· ἐπὶ νησιδίου κτισμένην, καὶ ἔχουσαν 400 οἰκίας κτισμένας μὲ κοραλόπετραν, καὶ ἐξαίρετον λιμένα, εἰς τὸν ὁποῖον ἐλλιμενίζονται τὰ εἰς τὰς Ἰνδίας ταξιδεύοντα πλοῖα. Οἱ κάτοικοι αὐτῆς διὰ τὸ νοσῶδες τοῦ τόπου μόλις συμποσοῦνται εἰς 2800: ἐξ ὧν 1500 εἶναι Νέγροι, 800 Ἄραβες καὶ 500 λευκοί· οἱ πλεῖστοι δὲ τούτων εἰσὶ κακοῦργοι, ἐξοριζόμενοι ἐκεῖ ἐκ τῆς Πορτογαλλίας καὶ τῶν ἀποικιῶν αὐτῆς.

Δ′. Ἡ Παραλία τοῦ Ζαγγουεβάρου ἢ Ζαγγουεβαρία. Β-Ἀν: τῆς Μοζαμβικῆς ἐκτεινομένη ἡ παραλία αὕτη μέχρι τῆς τοῦ Ἀϊάνου (472), περιλαμβάνει πολλὰ κράτη διαφόρων λαῶν εἰς διάφορον βαθμὸν πολιτισμοῦ εὑρισκομένων. Τὰ παράλια σχεδὸν ὅλα ὑπόκεινται εἰς τὴν ἄμεσον ἢ ἔμμεσον κυριαρχίαν τοῦ Ἱμάμου ἢ Σουλτάνου τῆς Μασκάτης (435). Εἶναι δὲ σχεδὸν ἀλίμενα, ἔχοντα ἱκανὰς νήσους παρακειμένας. Ἀπὸ Μ: προχωροῦντες πρὸς Β: ἀπαντῶμεν πρώτην τὴν νῆσον Κουϊλόαν, ἔχουσαν λιμένα ἐξαίρετον. Ἐπ’ αὐτῆς ὑπῆρχέ ποτε πόλις ὁμώνυμος περιτειχσμένη καὶ πολυάνθρωπος, πρωτεύουσα ἑνὸς ἰσχυροῦ βασιλείου· τὴν σήμερον δὲ εἰς τὴν αὐτὴν τοποθεσίαν ὑπάρχουσιν ὀλίγαι καλύβαι πενιχραί. Ὀλίγον ἔτι πρὸς Β: κεῖται ἡ νῆσος Ζανζιβάρη, εὐλίμενος καὶ εἰς ἄκρον εὔφορος, καὶ ἑτέρα ἡ Μομφία, ἀμφότεραι ὑποκείμεναι εἰς τὸν Ἰμάμην τῆς Μασκάτης, καθὼς καὶ ἡ Κουϊλόα. Ἡ Ζανζιβάρη εἶναι ἡ μεγίστη αὐτῶν τῶν νήσων, συνηρεφὴς, καὶ κατάῤῥυτος καὶ εὐλίμενος, ἔχουσα καὶ πρωτεύουσαν πόλιν ὁμώνυμον, εἰς τὴν ὁποίαν ἐδρεύει συνήθως ὁ Σουλτάνος ἢ Ἰμάμης τῆς Μασκάτης.

Πρὸς Β: εἶναι τὸ βασίλειον τῆς Μομβάσης, τοῦ ὁποίου ἡ ὁμώνυμος πρωτεύουσα κεῖται ἐπὶ νήσου κατακτηθείσης ὑπὸ τῶν Ἄγγλων καὶ παραιτηθείσης κατὰ τὸ 1827. — Ἡ Μελίνδα, πρωτεύουσα ὁμωνύμου βασιλείου, κεῖται ἐπὶ τῆς στερεᾶς εἰς τὰς ἐκβολὰς τοῦ Κουϊλιμανσῆ. Αὕτη ἐξέπεσε πολὺ, ἀφ’ οὗ ἠλευθερώθη ἀπὸ τὴν δεσποτείαν τῶν Πορτογάλλων, οἵτινες εἰς αὐτὴν πρώτην ἀπέβησαν κατὰ τὸ 1498, καὶ μετὰ δύο αἰῶνας ἀπεδιώχθησαν.—Βραῦα, πρωτεύουσα μικρᾶς δημοκρατίας Ἀράβων, ὑποτελοῦς ποτε εἰς τοὺς Πορτογάλλους, νῦν δὲ ἀνεξαρτήτου. Εἰς ταύτην τὴν πόλιν ὑπάρχουσιν ἐργοστάσια μεταξωτῶν καὶ χρυσοκεντήτων ὑφασμάτων. — Ἄξιαι λόγου ἄλλαι πόλεις διὰ τὸ ἐμπόριόν των ὑπάρχουσιν, ἡ Λαμμὼ, καὶ ἡ Μαγαδοξὼ ἐπὶ τῶν ἐκβολῶν ὁμωνύμου ποταμίου κειμένη.

Ἡ παραλία Ζαγγουεβαρία, ὁριζομένη πρὸς Ἀν: ἀπὸ τὰ Λύπατα ὄρη εἶναι χαμηλὴ καὶ νοσώδης, ὡς καταπλημμυρουμένη ὑπὸ πολλῶν ποταμῶν, τῶν ὁποίων αἱ πηγαὶ καὶ ὁ ῥοῦς εἰσὶν ἄγνωστοι. Εἰς τὸ ἐσωτερικὸν ἔχει τινὰς τόπους ἀμμώδεις καὶ ἀφόρους, ἀλλὰ καὶ δάση πυκνότατα γέμοντα ἐλεφάντων καὶ τῶν λοιπῶν τῆς Ἀφρικῆς θηρίων. Οἱ κάτοικοι εἷναι Ἄραβες, ἐπελθόντες εἰς τὸν τόπον, καὶ Νέγροι οἱ Ἰθαγενεῖς, τῶν ὁποίων αἱ ἐπικρατέστεραι φυλαὶ λέγονται Μογγάλοι καὶ Μαρακάται, πρεσβεύοντες ὅλοι τὴν Μωαμεθανικὴν θρησκείαν, εἰσαχθεῖσαν παρὰ τῶν Ἀράβων· ἐξάγει δ’ ὁ τόπος, κόμμι, ἐλεφαντόδοντα, δούλους, ἀντιμώνιον καὶ βιτριόλιον ἢ χαλκάνθην θεϊκὸν χαλκὸν), ἔχον ἱκανὸν ἐμπόριον καὶ μὲ τὰ παράλια τῆς Ἀραβίας.

490. Συνεχὴς τῆς ἀνωτέρω παραλίας πρὸς τὸ Β-Ἀν: εἶναι ἡ παραλία τοῦ Ἀϊάνου ἢ ἡ χώρα τῶν Σομαύλων, περὶ τῆς ὁποίας ἐλαλήσαμεν (472). Ἐξ ὅλης δὲ τῆς Ν-Ἀν: παραλίας τῆς Ἀφρικῆς ἐξάγονται ψήγματα χρυσοῦ, κόμμι καὶ ἐλεφαντόδοντα.

Γ′.) ΜΕΣΟΓΕΙΑΙ ΧΩΡΑΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ.

Ἔκτασις ἐπιφ: 7,400,000 χιλιάμ: ▭ τετραγωνικά.

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 17° καὶ 44.°

Πλάτος μεταξὺ 12 30′ Β: καὶ 27° Ν.

491. Ὅλοι οἱ κατὰ τὸ ἐσωτερικὸν τῶν Δ-Μεσημβρινῶν καὶ Μ-Ἀνατολικῶν παραλίων μεσόγειοι τόποι τῆς Ἀφρικῆς, οἱ μεταξὺ αὐτῶν τῶν παραλίων ἐκτεινόμενοι μέχρι τῆς Νιγρητίας πρὸς Β: καὶ τῆς χώρας τῶν Σομαύλων πρὸς Ἀν: καὶ τῆς Καφρερίας πρὸς Μ: περιλαμβάνοντες ἔκτασιν πολλῶν χιλ: τετραγ: λευγ: ὑπάρχουσιν ὀλίγον ἐγνωσμένοι μέχρι σήμερον εἰς τοὺς Εὐρωπαίους· διότι ἡ ἀκκρασία τοῦ κλίματος, ὁ φανατισμὸς καὶ ἡ θηριωδία τῶν κατοίκων καθιστῶσιν αὐτοὺς ἀπροσίτους εἰς τοὺς περιηγητὰς, ἐκ τῶν ὁποίων καί τινες εἰς τοὺς τελευταίους τούτους χρόνους ἔπεσον θύματα τοῦ ὑπὲρ τῆς ἀνακαλύψεως ἐκείνων τῶν τόπων ζήλου των. Λέγουσι δὲ ὅτι πολλοὶ βάρβαροι λαοὶ, ὁμόφυλοι μὲ τοὺς τῆς Νιγρητίας, κατοικοῦσιν αὐτοὺς, καθὼς καὶ τοὺς μεσημβρινωτέρους οἱ Κάφροι· ὅθεν καί τινες τῶν Γεωγράφων ὠνόμασαν αὐτὴν χώραν Νιγρητίαν Μεσημβρινὴν, καθὼς καὶ τὴν ἔτι νεωτέραν ὀνομάζουσι Καφρερίαν. Ἐξ αὐτῶν δὲ τῶν λαῶν ὡς ἐπικρατέστεροι ὀνομάζονται οἱ Γάλλαι, κατοικοῦντες πρὸς τὸ Β-Ἀν: καὶ εἰσβαλόντες εἰς τὴν Ἀβυσσινίαν· οἱ Βορόροι πρὸς Ἀν: οἱ Κασάγγοι οἱ παρὰ τὴν κάτω Γουϊνέαν, καὶ οἱ Καζάμβαι οἱ παρὰ τὸν Ζαμβέζην οἰκοῦντες. Ἐν συνόψει μόνον τὰ παράλια τῆς ἐκτεταμένης ταύτης Ἠπείρου, ποῦ μὲν πλατύτερα, ποῦ δὲ στενώτερα, γνωρίζονται ὁπωσοῦν κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἀκριβῶς· περὶ δὲ τοῦ ἐσωτερικοῦ, συμπεριλαμβανομένης καὶ αὐτῆς τῆς Σαχάρας, ἔχουσιν οἱ Γεωγράφοι ἀμυδρὰν γνῶσιν περί τινων τόπων, ἢ καὶ οὐδεμίαν περὶ ἄλλων πλειοτέρων, διότι περιηγηταὶ δὲν ἠδυνήθησαν νὰ εἰσχωρήσωσιν εἰς αὐτοὺς, καὶ νὰ ἐξετάσωσιν ἐπιστημονικῶς καὶ κατ’ ἀκρίβειαν.

ΝΗΣΟΙ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ.
492. Αἱ περὶ τὴν Ἀφρικὴν νῆσοι κεῖνται εἰς τὸν Ἀτλαντικὸν ἢ εἰς τὸν Ἰνδικὸν Ὠκεανὸν, περιλαμβάνουσαι 600 χιλ: χιλιαμέτρων τετρ: ἔκτασιν, καὶ ὑπὲρ τὰ 4 ἑκατ: κατ: ἐξουσιάζονται δὲ αἱ μὲν ἀπὸ τῶν Ἄγγλων (πλ: 113 χιλ:) αἱ δὲ ὑπὸ τῶν Γάλλων (πλ: 110 χιλ:) αἱ δὲ ὑπὸ τῶν Ἰσπανῶν (πλ: 178 χιλ:) αἱ δὲ ὑπὸ τῶν Πορτογάλλων (πλ: 388 χιλ:) καὶ ἄλλαι τέλος κατοικοῦνται καὶ ἐξουσιάζονται ὑπὸ τῶν Ἀφρικανῶν (πλ: 3,200,000).

Α′.) Αἱ εἰς τὸν Ἰνδικὸν Ὠκεανόν·

493. Μαδαγασκάρη, χωριζομένη ἀπὸ τὴν στερεὰν διὰ τοῦ πορθμοῦ τῆς Μοζαμβικῆς, εἶναι μία ἐκ τῶν ἐγνωσμένων μεγίστων νήσων, μακρὰ 340 λεύγας· διασχίζεται ἀπὸ Β: πρὸς Μ: ἐσωτερικῶς διὰ σειρᾶς ὀρέων, τὰ δὲ παράλια γενικῶς ἔχει βαλτώδη καί νοσώδη. Εἶναι δὲ τόπος πλουσιώτατος εἰς ξύλα πολύτιμα καὶ εἰς μέταλλα. Αὐτοῦ εὑρίσκεται καὶ ὁ Ζέβους, ἤτοι Βοῦς ἔχων ὕβον εἰς τὴν ῥάχην ὡς ἡ Κάμηλος. Λέγουσι δὲ, ὅτι κατοικεῖται ὑπὸ τριῶν ἑκατομ: κατοίκων, διαιρουμένων εἰς πολλοὺς καὶ διαφόρους λαοὺς, οἵτινες ὀνομάζονται ὅλοι κοινῶς Μαδεκάσιοι, λαλοῦντες γλῶσσαν ἔχουσαν ὁμοιότητας μὲ τὴν τῶν Μαλαίων (186), μὲ τὴν τῶν Κάφρων, καὶ μὲ τὴν Ἀραβικήν. Τὰ μεσόγεια τῆς νήσου εἶναι ὀλίγον ἐγνωσμένα· λέγουσι δὲ ὅτι εἶναι καλῶς καλλιεργημένα καὶ ἀέρα ἔχουσι καθαρὸν καὶ ὑγιεινόν. Σημαντικαὶ δὲ πόλεις αὐτῆς ὀνομάζονται· ἡ Μουζαγγάβη, Πομβετόκη, Φουλπουάτη καὶ Ταματαύη.

494. Αἰ Κομόραι, 4 οὖσαι κεῖνται μεταξὺ τῆς Μαδαγασκάρης καὶ τῆς στερεᾶς, κατοικούμεναι ὑπὸ Ἀράβων· ἡ πρωτίστη αὐτῶν, Κομόρη ὀνομαζομένη, φέρει ὀρύζιον πορτογάλλια, λεμόνια, σάκχαρι κτλ.—Αἱ Ἀμιράνται πρὸς Β: καὶ αἱ Σεσιέλλαι, ἢ αἱ Μαχαί, δύω σωρεῖαι νήσων μικρῶν καὶ περικυκλωμένων ἀπὸ ὑφάλους, ἀνήκουσι νῦν εἰς τοὺς Ἄγγλους—Σοκότορα (Διοσκορὶς) Β: Ἀν: τοῦ Γουαρδαφουΐου ἀκρωτηρίου, πετρώδης καὶ ξηρὰ νῆσος, εἰς τὴν ὁποίαν φύεται ἡ καλλίστη Ἀλοή. Οἱ Ἄγγλοι ἔχουσιν ἓν κατάστημα, ἀλλ’ ἡ νῆσος κατοικεῖται ὑπὸ Ἀράβων ὑποτελῶν εἰς τὸν Ἰμάμην τῆς Μασκάτης (436).

495. Ἡ νῆσος τῆς Φράντσας κατοικουμένη ὑπὸ 80 χιλ: ψυχῶν καὶ φέρουσα καφὲν, σάκχαρι, καὶ λουλάκιον. Πρωτ: Λιμὴν Λουΐσιος (Port-Louis) ἀποικία Γαλλικὴ, παραχωρηθεῖσα εἰς τοὺς Ἄγγλους κατὰ τὴν συνθήκην τὴν γενομένην τὸ 1814. Ἡ νῆσος Βουρβώνη πρὸς Δ: ἀξιοσημείωτος διὰ τὸ ἐν αὐτῇ πάντοτε πνέον πῦρ Ἡφαίστειον· ἀνήκει δ’ εἰς τοὺς Γάλλους φέρουσα σάκχαρι, μοσκοκάρφια, καφὲν καὶ σῖτον, κατοικουμένη ὑπὸ 110 χιλ. ψυχῶν· ὁ καφές αὐτῆς ἔχει τὰ δευτερεῖα τοῦ τῆς Μόκκας.

Β′) Εἰς τὸν Ἀτλαντικὸν Ὠκεανόν·

496. Ἁγία Ἑλένη, νῆσος μικρὰ ἐννέα λευγῶν γῦρον ἔχουσα, ἱκανῶς εὔφορος καὶ ὀνομαστὴ διὰ τὴν εἰς αὐτὴν ἐξορίαν καὶ τὴν ἁποβίωσιν τοῦ Μεγάλου Ναπολέοντος. Τὰ εἰς τὰς Ἰνδίας ἀπερχόμενα Ἀγγλικὰ πλοῖα ἑλλιμενίζονται εἰς αὐτήν. — Ἡ Ἀνάληψις πρὸς Β: ξηρὸς βράχος, εἰς τὸν ὁποῖον προσορμίζονται οἱ θαλασσοπόροι μόνον διὰ τὸ ἐκεῖ εὑρισκόμενον πλῆθος τῶν χελωνῶν, καὶ ὅπου οἱ Ἄγγλοι ἔχουσί τινας φρουρούς.—Αἱ νῆσοι τῶν Πριγγίπων, τοῦ Ἁγ: Θωμᾶ, τοῦ Φερνάνδου Πῶ, κεῖνται εἰς τὸν κόλπον τῆς Γουϊνέας. Ἡ τοῦ Ἁγίου Θωμᾶ φέρει σάκχαρι ἀφθόνως, ἀνήκουσα εἰς τοὺς Πορτογάλλους· ὅλαι δ’ αἱ λοιπαὶ κατέχονται ὑπὸ τῶν Ἄγγλων.

497. Αἱ νῆσοι τοῦ Πρασίνου Ἀκρωτηρίου εἶναι περὶ τὰς δέκα, πετρώδεις αἱ πλειότεραι· ἐξ αὐτῶν ἡ τοῦ Σαιντιάγγου μετὰ δύο ἢ τριῶν ἄλλων, φέρουσι λουλάκιον, πορτογάλλια καὶ λεμόνια· ἀνήκουσι δὲ εἰς τοὺς Πορτογάλλους.

498. Αἰ Καναρίαι (Μακάρων νῆσοι) εἰσὶν ἑπτὰ τὸν ἀριθμὸν, ἐκ τῶν ὁποίων αἱ σημαντικώτεραι ὀνομάζονται Λαγκερώτη καὶ Φορταβεντούρα, ὅπου τρέφονται καὶ πολλαὶ κάμηλοι. — Καναρία καὶ Φέρος. Ἐκ ταύτης τῆς τελευταίας ἐλαμβάνετο καὶ ὁ πρῶτος ἐκ συνθήκης Μεσημβρινός (31). — Τενερίφη, εὐκαρποτάτη εἰς τὰ παράλια, εἰς δὲ τὸ μέσον αὐτῆς ὑψοῦται ὅρος λεγόμενον Πρηὼν τῆς Τενερίφης, φρικτὸν πυρίπνοον, καὶ ἔχον ὕψος 11,500 ποδῶν. — Αἱ Καναρίαι, ἀνακαλυφθεῖσαι κατὰ τὸ 1345 ὑπὸ τῶν Εὐρωπαίων, ἀνήκουσιν εἰς τὴν Ἱσπανίαν· ἦσαν δὲ πρότερον κατοικημέναι ἀπὸ ἕνα λαὸν πολιτευμένον, Γουάγχαι λεγόμενον· φέρουσι δὲ οἶνον κάλλιστον καὶ ὀπωρικά· ἀλλὰ πλῆθος ἀκρίδων, φερομένων ἐκ τῆς Ἀφρικῆς ὑπὸ τῶν ἀνέμων, κατερημόνουσιν αὐτὰς συχνάκις. Τὰ δὲ ὡραῖα πτηνὰ διὰ τὸ πτέρωμα καὶ τὸ εὐχάριστον κελάδημά των, τὰ λεγόμενα κανάρια, κατάγονται ἐξ αὐτῶν τῶν νήσων, ἐξ ὧν καὶ ὠνομάσθησαν. Πρὸς Ἄρκτον κεῖνται αἱ νῆσοι Μαδέρα καὶ Πορτοσάνον (ὑγιηρὸς λιμὴν), ἀνήκουσαι εἰς τὴν Πορτογαλλίαν. Ἡ Μαδέρα εἶναι ἐξάκουστος διὰ τὸν ἐκλεκτὸν οἶνόν της, διότι καὶ αὐτῆς ἡ γῆ εἶναι ἠφαιστειογενής· κατοικεῖται δὲ ὑπὸ 100 χιλ: ψυχῶν, ἔχουσα πρωτ: τὴν Φουγχάλην.

499. Πρὸς τὸ Β-Ἀν: εἶναι αἱ Ἀσόραι, ἔχουσαι γῆν εὔφορον καὶ κλίμα τερπνὸν, ἀλλ’ ὑποκείμεναι εἰς συχνοὺς σεισμοὺς διὰ τὴν Ἠφαιστείαν φύσιν τῆς γῆς των (πληθ: 200 χιλ:). Αἱ κυριώτεραι εἶναι· Τερκέρα, καὶ Ἅγ: Μιχαὴλ, ἡ μεγίστη πασῶν Φαϊάλη, Γρασιόζα καὶ Πῖκος· αὕτη ἡ τελευταία ἔχει ἓν ὑψηλὸν πυρίπνοον, καὶ θερμὰ λουτρὰ ἡ τοῦ Ἁγίου Μιχαὴλ. Ἡ πρωτ. τῆς διοικήσεως αὐτῶν τῶν νήσων, ὑποκειμένων εἰς τὴν Πορτογαλλίαν, ὀνομάζεται Ἄγγρα ἐπὶ τῆς Τερκέρας κειμένη.


  1. Ἐκ τούτου τοῦ χρυσοῦ καὶ τὸ Ἀγγλικὸν χρυσοῦν νόμισμα κοπὲν καταρχὰς ὠνομάσθη καὶ Γκινέα.