Βιβλιογραφία: Παναγιώτου Σούτσου μύθοι έμμετροι εν παραθέσει προς τους του Αισώπου, εξ ων αναπλάσθησαν

Από Βικιθήκη
Βιβλιογραφία: Παναγιώτου Σούτσου μύθοι ἔμμετροι ἐν παραθέσει πρὸς τοὺς τοῦ Αἰσώπου, ἐξ ὧν ἀνεπλάσθησαν
Ανώνυμος
Δημοσιεύθηκε στο τεύχος 67 του περιοδικού Χρυσαλλίς (1865)


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.
Παναγιώτου Σούτσου μύθοι ἔμμετροι ἐν παραθέσει πρὸς τοὺς τοῦ Αἰσώπου, ἐξ ὧν ἀνεπλάσθησαν. Ἐκδίδονται δαπάναις Νικήτα Γ. Πάσσαρη. Ἐν Ἀθήναις 1865.

Ὅτι οἱ μύθοι συντελοῦσι μεγάλως εἰς τὴν ἠθικὴν μόρφωσιν τοῦ λαοῦ καὶ ἰδίως τῶν παίδων εἶναι πρᾶγμα γνωστὸν, καὶ διὰ τοῦτο πολλοῦ ἐπαίνου ἄξιοί εἰσὶν οἱ τοιαῦτα παιδαγωγικὰ βιβλία ἐκδίδοντες. Εἶναι ὅμως ἐπίσης ὁμολογούμενον ὅτι οἱ γράφοντες βιβλία πρὸς χρῆσιν τῶν παίδων πρέπει νὰ ἦναι πολὺ προσεκτικοὶ καὶ περὶ τὴν ἐκλογὴν τοῦ θέματος καὶ περὶ τὸ λεκτικὸν, διότι τί ὠφελεῖ ἂν τὸ παιδίον ἀναγινώσκη πράγματα ἀνώτερα τῆς διανοητικῆς του ἀναπτύξεως, ἢ ἂν ἀπαντᾷ ἀνὰ πᾶσαν σελίδα λέξεις τὰς ὁποίας δὲν ἐννοεῖ οὐδ’ αὐτὸς ὁ διδάσκαλος του ἄνευ τῆς συνδρομῆς λεξικοῦ;

Ὁ Κ. Μ. Ἀνδρεάδης ὁ Κύπριος, μεταφράσας πρό τινων ἐτῶν τοὺς μύθους τοῦ Λαφονταίνου κατ’ ἐκλογὴν καὶ ἐμμέτρως, ἀπέφυγεν ἐπιδεξίως ἀμφοτέρους τοὺς σκοπέλους τούτους, διότι καὶ ἡ ἐκλογή του ἦν ἐπιτυχὴς καὶ ἡ γλῶσσα τοῖς πᾶσιν εὔληπτος· καὶ περὶ ἐκείνου μὲν εἶπεν ἀρκετὰ ἄλλοτε ἡ Χρυσαλλὶς, ἂς ἴδωμεν δὲ τώρα ὁποῖον εἶναι καὶ τὸ ἀνὰ χεῖρας φιλοπόνημα τοῦ Κ. Π. Σούτσου.

Ὁ ποιητὴς ἐν μιᾷ ἐπιστολῇ δίκην προλόγου προτεταγμένῃ τῶν μύθων λέγει τόσα αὐτὸς περὶ ἑαυτοῦ ἐγκώμια, ὥστε ἠθέλομεν σιωπήσει, ἂν δὲν ἐπρόκειτο εἰμὴ μόνον ἐπαίνους νὰ πλέξωμεν· ἀλλ’ ἐπειδὴ ὁ μυθογράφος λέγει ἐν τῇ ἐπιστολῇ του περὶ τῶν μύθων τοῦ Αἰσώπου «Ἐπὶ τοιούτων σκελετῶν ἔπρεπεν ἵνα (sic) θέσω σάρκας, ἢ ὑπείκων εἰς τὴν σοβαρὰν σχολὴν τοῦ Φαίδρου καὶ χαλκοῦν ἐκτυπῶν πᾶν ἔπος, ἢ μιμούμενος τὴν ἐλαφρὰν καὶ χαριεστάτην γραφίδα τοῦ Λαφονταίνου ἥτις πολλάκις ἐστὶ ἀσθενὴς καὶ χαλαρά.

«Οὐδένα ἐξ αὐτῶν ἐμιμήθην, ἀλλὰ γράφων πρὸς ἠθοποίησιν τοῦ λαοῦ καὶ τῶν παίδων, πρῶτον μὲν χρῆσιν ἐποιησάμην ὕφους καταληπτοῦ, ὁμαλοῦ καὶ ἀφελοῦς, μελοποιῶν τὰ ἔπη μου κατὰ τὰς τέσσαρας ἀρχαίας διαλέκτους τῆς Ἑλλάδος, τὴν Ἰωνικὴν, Αἰολικὴν, Δωρικὴν καὶ Ἀττικὴν, ὧν πλείστους μαργαρίτας ὁ Ἑλληνικὸς λαὸς διατηρεῖ, ὡς περὶ τούτου ἐκτενέστερον ὁμιλήσω. » Ἐπειδὴ λοιπὸν ὁ συγγραφεὺς τοσαῦτα μεγάλα καὶ πρωτοφανῆ ὑπόσχεται, ἐνομίσαμεν καθῆκον ἡμῶν νὰ κοινοποιήσωμεν εἰς τοὺς φιλαναγνώστας τὴν ταπεινὴν γνώμην μας τὴν ὁποίαν ἐσχηματίσαμεν ἀναγνόντες τὸ ἀνὰ χεῖρας βιβλίον.

Καὶ πρῶτον μὲν κατεπείσθημεν ὅτι ὄντως ὁ ποιητὴς οὐδένα ἐμιμήθη ἀλλ’ ὅλως πρωτότυπος ὑπάρχει, διότι οὐδαμοῦ ἄλλοθι εἴδομεν τὴν ῥέουσαν ὁμοιοκαταληξίαν

ὀσουρλουλοὺ
καὶ μουρλουρού!
ὀσταρ λαλὰ
τραντάφυλλα! (Μῦθος 27)

Ἐμάθομεν δὲ ὅτι τὸ ἵνα εἰς τὰς τέσσαρας ἀρχαίας διαλέκτους τῆς Ἑλλάδος, ὧν ἐποιήσατο χρῆσιν ὁ συγγραφεὺς, συντάσσεται ἀνανταποδότως ἢ τίθεται καὶ ἀντὶ ἁπλοῦ ἀπαρεμφάτου, ὡς ἀνωτέρω· ἵνα θέσω σάρκας.

Ἂς ἴδωμεν δὲ τώρα ἐὰν ὁ ποιητὴς ἦναι καταληπτὸς καὶ ὁμαλὸς, ὡς ἐγκαυχᾶται.

Εἰς τὸν 12 μύθον λέγει

«κ’ ἔβλεπες τ’ ἀγίνωτα
κι’ ὅλα τ’ ἄλλα ἀφίνωτα; »

Εἰς τὸν 26 μύθον

«ὁ ὄφις τὴν μυΐαν
ἀπὸ τὸν κρόταφον
κάτω του νεκροτάφον
νὰ τὴν φέρ’ εἰς τὸ πλευρὸν
μάνιζε μὴν ἠμπορῶν. »

Τὶ δ’ ὕστερον νὰ εἴπωμεν περὶ τῆς παρομοιώσεως τοῦ πνιγομένου μύρμηκος πρὸς τὸν στρατηγόν Πονιατόφσκην!

Καὶ ἕτερον σπουδαῖον ἐλάττωμα ἔχουσιν οἱ μῦθοι τοῦ Κ. Σούτσου, τὸ ἀκατάλληλον πολλαχοῦ τῶν ἐπιμυθίων, οἷα τὰ ἐν τοῖς μύθοις 32, 41, ἔνθα ἡ πραγματικὴ ἔννοια τῶν μύθων ἐντελῶς διέλαθε τὴν προσοχὴν τοῦ ποιητοῦ καὶ τὴν ἄτοπον καὶ ἐπίψογον μετὰ τῶν μύθων ἀνάμιξιν πολιτικῶν σοφισμάτων καὶ προσωπικοτήτων. Εἰς τὸν μύθον 23, λόγου χάριν δὲν ἐννοοῦμεν πρὸς τί παρενείρει τὸν ναύαρχον Κανάρην καὶ παριστᾶ τοὺς Ἕλληνας ἀγνωμονοῦντας πρὸς αὑτόν· οὐδόλως πιστεύομεν ὅτι ὁ ἔνδοξος ναύαρχος ὁ δι’ ὑψίστων τιμῶν καὶ ὑψίστων ἀξιωμάτων ὑπὸ τῆς μικρᾶς καὶ πτωχῆς πατρίδος αὑτοῦ τιμηθεὶς ἐν γνώσει ἀνέχεται τοιαύτην στυγερὰν συκοφαντίαν κατὰ τοῦ Ἑλλ. ἔθνους.

Ἀλλ’ ὁ ποιητὴς ἀγάλλεται, φαίνεται, στιγματίζων τὸ Ἑλληνικὸν ὄνομα, ὅθεν εἰς τὸν 85 μύθον λέγει.

Πρώτιστον ἐλάττωμά σου
Ἕλλην! ἡ ἀγνωμοσύνη.

Καὶ εἰς τὸν 33

τῆς μικρᾶς αὐτῆς Ἑλλάδος χωρεῖ Ἕλληνα ἡ γῆ;
ἐξ αὐτοῦ ἡ τόση ἔρις, ἡ πολλὴ πυργοποῖΐα
καὶ πρὸς τοὺς μεγάλους ἄνδρας ἡ τυφλὴ ἀχαριστία.

Εἰς τὸν πρῶτον μύθον τὸν ἐπιγραφόμενον γάτα καὶ ποντικὸς, ἡ γαλὴ

Θέλουσα ἡ πονηρὴ
νὰ τοὺς παίξῃ τὸ λωρὶ,
Ἐκρεμάσθη ἀπὸ μίαν τοῦ οἰκήματος δοκὸν,
κ’ ἐκαμώθη, ὅτι τέλος εἶχε λάβει τραγικόν·
νέκρωσε τοὺς ὀφθαλμούς της τοῦ Βελζεβουὴλ ἡ κόρη·
νεκρὸν ἔκαμε τὸ γύρω κίτρινόν των περιθώρι·
ἔσφιγξε τοὺς ὄνυχάς της καὶ τοὺς κράτησε κλεισμένους·
ἄφησε τοὺς μύστακάς της ἀκινήτους καὶ πεσμένους·
κ’ ἔλεγες ἐπιτραχήλι ἐφημέριος θὰ βάλῃ
τ’ ἀλληλούϊα νὰ ψάλῃ.

Καὶ ἐνταῦθα δὲν βλέπομεν ποία ἡ ποιητικὴ ἀνάγκη ἡ βιάσασα τὸν ποιητὴν ν’ ἀναμίξῃ τὴν θρησκείαν μετὰ τῶν ποντικῶν, καὶ νὰ παραστήσῃ τὸν ἱερέα τοῦ ὑψίστου ἱερουργοῦντα εἰς τὴν κηδείαν μιᾶς γάτας.

Τοιαῦτα ἐν συνόψει εἶναι τὰ ἐλαττώματα, τὰ ὁποῖα ἀσχημίζουσι τοὺς μύθους τοῦ Κ. Σούτσου. Ὑπάρχουσιν ὅμως ἐν αὐτοῖς καὶ πολλαὶ ποιητικαὶ ἀρεταὶ τὰς ὁποίας δὲν πρέπει νὰ παρέλθωμεν ἐν σιωπῇ.

Οὕτω, φερ’ εἰπεῖν, οἱ μύθοι 3, 15, 18, 20, 29, καὶ 42 δὲν στεροῦνται χάριτος· εἰς τὸν 42 μάλιστα συνήρμωσεν ὁ ποιητὴς μετὰ πολλῆς τέχνης πολλὰ τῆς μυθολογίας κοσμήσας οὕτω τὸν μύθον καὶ διττῶς αὐτὸν ὠφέλιμον καταστήσας εἰς τοὺς παῖδας. Τὴν καλὴν ταύτην ἀρχὴν εὐχόμενοι νὰ μιμηθῶσι καὶ ἄλλοι καὶ νὰ ποικίλωσι διὰ τῆς στιχουργίας τὴν ξηρὰν διδασκαλίαν τῆς ἀρχαίας μυθολογίας, περατοῦμεν τὴν παροῦσαν σύντομον κρίσιν περὶ τοῦ βιβλίου τοῦ Κ. Σούτσου τὸ ὁποῖον καί περ ἐνιαχοῦ ἐπιλήψιμον, οὐχ ἧττον ὅμως εἶναι βιβλίον ὠφελιμώτατον καὶ ὡς τοιοῦτον συνιστῶμεν αὐτὸ εἰς τοὺς γονεῖς καὶ διδασκάλους.

Νομίζοντες δὲ ὅτι θέλομεν εὐχαριστήσει τοὺς, ἀναγνώστας τῆς Χρυσαλλίδος, δημοσιεύομεν ἕνα ἐκ τῶν ἀνωτέρω μνημονευθέντων μύθον τὸν τεσσαρακοστὸν δεύτερον.

Θ.