Αυτοκρατορικόν Χαττίον της Α. Μ. του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμήτ του Β΄ δι' ου προκηρύσσεται το οθωμανικόν σύνταγμα
| Αυτοκρατορικόν Χαττίον της Α. Μ. του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμήτ του Β΄ δι' ου προκηρύσσεται το οθωμανικόν σύνταγμα] Συγγραφέας: |
Περίδοξέ μοι Βεζίρη Μιδχὰτ πασσᾶ,
Ἡ ἀπό τινος χρόνου ἐπελθοῦσα ἐξασθένησις τῆς ἰσχύος τοῦ Ὑψηλοῦ Ἡμῶν Κράτους προῆλθε μᾶλλον ἐκ τῆς ἀπὸ τῆς εὐθείας ὁδοῦ παρεκκλίσεως περὶ τὴν διεύθυνσιν τῶν ἐσωτερικῶν ὑποθέσεων καὶ ἐκ τῆς παρακμῆς τῶν μέσων, ἅπερ ἀσφαλίζουσι τὴν πρὸς τὴν κυβέρνησιν ἐμπιστοσύνην τῶν ὑπηκόων ἢ ἐκ τῶν ἐξωτερικῶν περιπλοκῶν· τούτου ἕνεκα ὁ ἔνδοξος πατήρ Μου, ὁ ἀείμνηστος Ἀβδοὺλ Μετζὶτ Χὰν εἶχεν ἀνακηρύξει, ὡς πρόδρομον γενικῶν μεταῤῥυθμίσεων, τὸ Χάττιον τοῦ Ταντζιμὰτ, ὅπερ ἠσφάλιζε τὴν ζωὴν καὶ τὴν περιουσίαν, τὴν τιμὴν καὶ τὴν ὑπόληψιν πάντων τῶν ὑπηκόων συνῳδὰ ταῖς διατάξεσι τοῦ ἱεροῦ νόμου.
Ἀποτέλεσμα εὐεργετικὸν βεβαίως τοῦ ῥηθέντος Τανζιματίου ἐστιν, ὅτι διαβιώσαντες ἄχρι τοῦ νῦν ἐν τῷ κύκλῳ τῆς ἀσφαλείας ταύτης κατωρθώσαμεν νὰ θεσπίσωμεν καὶ νὰ ἀνακηρύξωμεν σήμερον τὸν Ὀργανικὸν τοῦτον Χάρτην, ὅστις ἐστιν ἀπόῤῥοια τῆς ἐπὶ τῇ βάσει τῆς ἀσφαλείας ταύτης ἐλευθέρας ἀνταλλαγῆς τῶν ἰδεῶν καὶ σκέψεων ἡμῶν. Ἄξιον λοιπὸν κατὰ τὴν εὐδαίμονα ταύτην ἡμέραν μνημονεῦσαι τοῦ ὀνόματος τοῦ ἀειμνήστου πατρὸς Μου, καθ' ἃ τοῦτο ἐπιτυχόντος, καὶ ἀποκαλέσαι αὐτὸν Ἀναμορφωτὴν τοῦ Κράτους.
Ἐὰν ἡ ἐποχὴ καθ' ἣv τὸ Ταντζιμάτιον ἐθεσμοθετήθη ἦτο ἀνάλογος πρὸς τὰς τάσεις καὶ ἀπαιτήσεις τῆς ἡμετέρας ἐποχῆς, οὐδεμία ὑπάρχει ἀμφιβολία, ὅτι ὁ ἀείμνηστος πατήρ Μου θὰ ἀνεκήρυσσε καὶ θὰ ἐξετέλει τότε τὸν Ὀργανικὸν Χάρτην, ὃν σήμερον δημοσιεύομεν. Ἀλλ' ἐπειδὴ ἡ Θεία Πρόνοια ἐπεφυλάξατο τὸ αἴσιον τοῦτο γεγονὸς, τὸ τὴν πλήρη εὐδαιμονίαν τοῦ ἡμετέρου ἔθνους ἐγγυώμενον, εἰς τὰς ἡμέρας τῆς Ἡμετέρας βασιλείας, ἀναπέμπω ἀπείρους εὐχαριστίας πρὸς τὸν Ὕψιστον.
Ἐπειδὴ αἱ κατὰ φυσικὸν λόγον ἐπελθοῦσαι μεταβολαὶ εἰς τὴν ἐσωτερικὴν κατάστασιν τοῦ Ἡμετέρου Κράτους καὶ ἡ τῶν ἐξωτερικῶν Ἡμῶν σχέσεων ἀνάπτυξις κατέστησαν κατάδηλον τὸ ἀνεπαρκὲς τοῦ πολιτεύματος τῆς Ἡμετέρας Αὐτοκρατορίας, καὶ ἐπειδὴ ὁ διακαέστερος Ἡμῶν πόθος ἐστιν, ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἡ ἄρσις τῶν αἰτίων, ὅσα ἄχρι τοῦ νῦν παρεκώλυον τοῦ νὰ ὠφεληθῇ προσηκόντως ἡ μὲν χώρα ἐκ τοῦ φυσικοῦ αὐτῆς πλούτου, τὸ δὲ ἔθνος ἐκ τῆς πνευματικῆς αὐτοῦ ἐπιδεκτικότητος, ἀφ' ἑτέρου δὲ, ἡ προαγωγὴ τῶν Ἡμετέρων ὑπηκόων πάσης τάξεως, ἐν πλήρει ὁμοφωνίᾳ καὶ ἀλληλοβοηθείᾳ, εἰς τὸ στάδιον τῆς προόδου, ἐδέησε, πρὸς ἐπίτευξιν τοῦ σκοποῦ τούτου, ἵνα ἱδρυθῇ ἓν ὑγιὲς καὶ κανονικὸν κυβερνητικὸν σύστημα. Τοῦτο δὲ ἐξήρτηται ἐκ τῆς τηρήσεως τῶν νομίμων καὶ εὐλόγων δικαιωμάτων τῆς ἐξουσίας, ἐκ τῆς ἀπαγορεύσεως καὶ ἐξαλείψεως τῶν παρανόμων πράξεων, ἤτοι τῶν παραπτωμάτων καὶ τῶν καταχρήσεων, ὅσαι πηγάζουσιν ἐκ τῆς ἀπολυταρχίας ἑνὸς ἢ ὀλίγων τινων, καθὼς καὶ ἐκ τῆς ἐξασφαλίσεως καὶ παγιώσεως, εἰς ἁπάσας τὰς φυλὰς τὰς ἀπαρτιζούσας τὸ Ἡμέτερον Κράτος, τοῦ δικαιώματος τοῦ ἀπολαύειν ἄνευ ἐξαιρέσεως ἁπάντων τῶν δικαιωμάτων καὶ τῶν ἀγαθῶν, τῶν ἁρμοζόντων εἰς πεπολιτισμένον κοινωνικὸν σῶμα, ἤτοι, τοῦ εὐεργετήματος τῆς ἐλευθερίας, τῆς δικαιοσύνης καὶ τῆς ἰσότητος.
Ἐπειδὴ δὲ αἱ εὐχαὶ αὗται ἀπαιτοῦσι τὴν ὑπαγωγὴν τῶν νόμων καὶ τῶν γενικῶν ὑποθέσεων τῆς χώρας εἰς τὸ νόμιμον κοινοβουλευτικὸν καὶ συνταγματικὸν σύστημα, οὗ πρόδηλα τὰ εὐεργετήματα, ἐκηρύξαμεν ἐν τῷ Ἡμετέρῳ Χαττίῳ τῷ ἐπὶ τῇ ἀναβάσει Ἡμῶν εἰς τὸν θρόνον, τὴν ἀνάγκην τῆς συγκροτήσεως Γενικῆς Συνελεύσεως. Ὁ περὶ τούτου ἀναγκαῖος Ὀργανικὸς Χάρτης, συνταγεὶς μετὰ προηγουμένας συζητήσεις ὑπὸ εἰδικῆς Ἐπιτροπῆς, ὁρισθείσης ἐπὶ τούτῳ καὶ συγκειμένης ἐκ τῶν ἐξοχωτέρων Βεζυρῶν, ἀνωτέρων Οὐλεμάδων καὶ ἄλλων λειτουργῶν τοῦ Ὑψηλοῦ Ἡμῶν Κράτους καὶ μελετηθεὶς λεπτομερῶς ἐν τῷ ὑπουργικῷ Ἡμῶν Συμβουλίῳ ἐνεκρίθη ὑπ' αὑτοῦ. Τὰ ἐμπεριεχόμενα αὐτοῦ ἀφορῶσι τὰ δικαιώματα τῆς ὑπερτάτης Χαλιφείας τοῦ Ἰσλαμισμοῦ καὶ τὰ τῆς Ὀθωμανικῆς Κυριαρχίας, τὴν ἐλευθερίαν καὶ ἰσότητα τῶν Ὀθωμανῶν πολιτῶν, τὴν εὐθύνην καὶ τὴν δικαιοδοσίαν τῶν ὑπουργῶν καὶ ὑπαλλήλων, τὸ περὶ τὸ ἐξελέγχειν δικαίωμα τῆς Γενικῆς Συνελεύσεως, τὴν πλήρη ἀνεξαρτησίαν τῶν δικαστηρίων, τὸ ἀκριβὲς τοῦ προϋπολογισμοῦ καὶ τὴν διοικητικὴν ἀποκέντρωσιν τῶν νομαρχιῶν, τηρουμένων συνάμα καὶ τῶν δικαιωμάτων τῆς κεντρικῆς ἐξουσίας. Ἐπειδὴ δὲ ταῦτα, συνᾴδοντα πρὸς τὰς διατάξεις τοῦ ἱεροῦ νόμου καὶ τὴν σημερινὴν ἐπιδεκτικότητα καὶ τὰς ἀνάγκας τοῦ Κράτους καὶ τοῦ Ἔθνους, εἰσὶ πρόσφορα καὶ πρὸς τὴν γενικὴν πάντων εὐημερίαν καὶ πρόοδον, ἥτις τὸ πρώτιστον Ἡμῶν ἐστι μέλημα, επὶ τὴν θείαν πεποιθότες ἀρωγὴν καὶ ἐπὶ τὴν τοῦ Προφήτου πνευματικὴν ἀντίληψιν τὸν Όργανικὸν τοῦτον Χάρτην ἀποδεξάμενοι καὶ κυρώσαντες ἀποστέλλομεν νῦν πρὸς ὑμᾶς.
Ἀνακηρύξατε τοῦτον, ὅπως ἐνεργήται διαρκῶς καθ’ ἅπασαν τὴν Ὀθωμανικὴν Ἐπικράτειαν καὶ ἐπιληφθῆτε τῆς ἐφαρμογῆς τῶν διατάξεων αὐτοῦ ἀπὸ τῆς σήμερον· λάβετε δὲ σύντονα καὶ τελεσφόρα μέτρα, ὅπως συνταγῶσιν ὅσον τάχος καὶ συμπληρωθῶσιν οἱ ἐν αὐτῷ ἀναφερόμενοι καὶ καθοριζόμενοι νόμοι καὶ κανονισμοί.
Καὶ αὕτη μὲν ἡ ὁριστικὴ Ἡμῶν θέλησις, ὁ δὲ Θεὸς ἐπιστέψαι τὰς προσπαθείας τῶν ὑπὲρ τῆς εὐημερίας τῆς χώρας καὶ τοῦ ἔθνους Ἡμῶν ἀγωνιζομένων!
Τῇ 7 Ζιλχιδζδζὲ 1293 (11/23 Δεκεμβρίου 1876).